De cultus van de persoonlijkheidstest

"Wat is toch de mens dat u om hem geeft,

wat betekent het dat u voor hem zorgt?

U hebt hem weinig minder dan een god gemaakt,

hem met glorie en eer gekroond. (Psalm 8:5-6)

Een wat "ouder" (2004) boek gelezen. Maar nog zeer de moeite waard.

Annie Murphy Paul publiceerde in 2004 een onderzoek naar de zin en onzin van de persoonlijkheidstest. De voormalige senior editor van Psychology Today veegt er de vloer mee aan! En dat is wel eens lekker in een wereld waarin iedereen op zoek lijkt te zijn naar hulpmiddelen die iets definitiefs over hen kunnen zeggen.

Ze gaat in op de flinterdunne wetenschappelijke basis van dergelijke tests en stelt dat het niet veel anders is dan een product dat mensen willen hebben en er daarom dan ook duizenden aanbieders zijn die je tegen betaling een paar vragen laten beantwoorden en op basis daarvan een profielschets produceren. Het "schedellezen," dat decennia lang de boventoon voerde in wetenschappelijk onderzoek en de duiding van de mens, is allang lang en breed naar het rijk der fabelen verwezen maar verfijndere vormen die ogenschijnlijk wetenschappelijker aandoen hebben hun intrede gedaan, zodat we niet zonder hoeven te zitten.

"Een van de meest verraderlijke gevolgen van de persoonlijkheidstest is de invloed die het heeft op hoe we elkaar begrijpen - kinderen, collega's, medeburgers - en onszelf. De tests vervangen een verkreukeld menselijk wezen voor een gladde abstractie, een individu van vlees en bloed in een steriel idee. Zonder twijfel zijn deze standaard formulieren makkelijker te begrijpen (en, niet geheel toevallig, te manipuleren) dan echte mensen. Uiteindelijk resulteert het in een verminderde erkenning van en waardering voor andermans volledige mens-zijn en belemmert de groei in het ontdekken en bewustzijn van het zelf."

Het gebruik van populaire versies als "ijsbreker" in groepsdynamica wordt door Paul sterk afgeraden omdat het ogenschijnlijke definitieve oordeel dat de test velt, de neiging heeft om een eigen leven te gaan leiden.

Het zeer toegankelijke en uiterst goed gedocumenteerde boek is de moeite van het lezen waard. Het zou verplichte kost moeten zijn voor iedereen die zich professioneel of voor de lol met het afnemen van persoonlijkheidstests bezig houdt.

Annie Murphy Paul, The Cult of Personality Testing (New York: Free Press, 2004)