Hond staat op uit de dood

Naast me , op stoel 33B, zat een vrouw van middelbare leeftijd. Dat zou de komende negen uur zo blijven. Vanuit mijn ooghoek zag ik dat ze op haar telefoon naar een bekende Aziatische teledominee luisterde. Dat was meteen een aanleiding voor een zes uur durend gesprek. Ze had haar eigen "bediening" en zoals tegenwoordig te doen gebruikelijk ook al twee boeken geschreven. Alles wat je maar kunt bedenken had ze God al zien doen. Behalve mensen uit de dood zien opstaan. "Maar wel dieren", voegde ze er aan toe. "Je bent er dus bijna," wilde ik zeggen, maar hield (wijselijk?) m'n cynische mond. Vervolgens kreeg ik in detail te horen hoe ze God aan het werk had gezien bij een bevallende teef die een van de pups schijnbaar dood had afgeleverd. Na handoplegging en een gelovig gebed kwam er leven in het dier.

Zo wisselden we over en weer verhalen uit maar het gesprek verliep niet vanzelf en stokte regelmatig. De reden daarvoor zoek ik dan maar bij mezelf. Ik vind het lastig om een gesprek te hebben met mensen die overal een antwoord op hebben, God helemaal uit kunnen tekenen en daarbij anderen bewust of onbewust bepalen bij de zonde van hun twijfel en vragen; God en mysterie gaan immers niet samen. Een echt debat voeren waarbij je met elkaar vanuit een zoekende, vragende houding de diepten en de randen van de theologie en de werkelijkheid waarin we leven verkent, is dan onmogelijk.

Wat is er veranderd sinds Prediker deze wijze woorden sprak: Wees niet te haastig met je woorden en doe God niet overijld met heel je hart geloften. Want God is in de hemel en jij bent op aarde, dus moet je spaarzaam met je woorden zijn (5:1).

God manifesteert zich als mens In Jezus Christus. In Hem krijgt God voor het eerst gestalte en krijgen we Hem te zien. Maar dat wil dan niet zeggen dat we Hem nu wel uit kunnen tekenen. Ook naar Jezus kijkend kunnen we niet anders dan in gesprek gaan en blijven over de betekenis en relevantie van Zijn woorden. Deze proberen samen te vatten in dogma's en belijdenissen helpen ons een stuk op weg maar als deze vervolgens geen ruimte meer laten voor verdere verkenningen en zoektochten en we ons aan deze dogma's en belijdenissen vast gaan klampen, reduceren we God daarmee tot iets wat Hij niet is: Hij laat zich niet vangen!

Aan de hand van de opgewekte pup had mijn buurvrouw een interessante conclusie over God getrokken: "God houdt net zoveel van dieren als van mensen".

Ik wilde nog zeggen dat Hij in haar praktijk de voorkeur had gegeven aan de pup, maar we waren inmiddels geland in Minneapolis.

De beleving voorbij - Het Zalige zelf (3/3)

Geluk geduidt in de Bijbel

De Bijbel reikt een perspectief op geluk aan dat afwijkt van de definitie van geluk waarmee ik de vorige Blog afsloot en plaatst het in een moreel/ethisch perspectief van waaruit de mens keuzes maakt. Een voorbeeld daarvan treffen we aan in de eerste Psalm.

Gelukkig de mens die niet meegaat met wie kwaad doen, die de weg van zondaars niet betreedt, bij spotters niet aan tafel zit, 2 maar vreugde vindt in de wet van de HEER en zich verdiept in zijn wet, dag en nacht.[1]

Dit roept meteen een aantal vragen op die doordenking en articulatie uitnodigen die verder gaat dan vaak oppervlakkig gebezigde 'eenzinners' die voortkomen uit impliciete en subjectieve ingevingen. Wat is kwaad? Wat is de weg van zondaars? Wat is een spotter? Hoe ziet het leven eruit van iemand die vreugde vindt in de wet van de Heer? Deze serie Blogs zou eindeloos zijn als ik daar uitgebreid op in zou gaan. Ik wil me dan ook beperken tot enkele observaties.

In het Oude Testament heeft geluk vooral te maken met het leven hier: een goed huwelijk, een boel kinderen, spullen, dieren en vooral shalom; de optelsom van al het goede. Ook wordt geluk gekoppeld aan wijsheid en kennis, keurig leven en het gerespecteerd worden door anderen. In het Nieuwe Testament komt daar uitdrukkelijker dan in het Oude Testament het uitzicht op de toekomst bij. Verlies, verdriet en dood zijn obstakels in de geluksbeleving maar deze zijn van tijdelijke aard. 

Onze levensloop kan gezien worden als een eindeloos najagen van dat wat we denken dat ons tevreden, voldaan en blij maakt. Dat is wat doorgaans wordt begrepen als we het over geluk hebben. Het probleem is dat we niet altijd helder voor ogen hebben wat ons gelukkig maakt: “Geluk is niet gelegen in het bevredigen van mijn verlangens, tenzij ik leer om dat te verlangen wat het beste voor me is.” Aristoteles en Thomas van Aquinas leerden dat geluk te vinden is in goeddoen. Voor Aristoteles door deugdzaam leven en voor Aquinas een leven van liefde en vriendschap met God. Geluk en goedheid zijn één, leerden zij. Daarom, om gelukkig te zijn moeten we leren om goed te worden.[2]

Geluk in de Bijbel begrijp ik als ‘dat wat we zijn en/of (zullen) ervaren als gevolg van omstandigheden, eigenschappen, keuzes en acties die op Gods ontferming en/of goedkeuring kunnen rekenen’.

Bij elke zaligspreking geeft Jezus aan wie/welke groep gelukkig is en waarom.[3] De tijd ontbreekt om op iedere zaligspreking met de daarbij horende belofte afzonderlijk in te gaan. Daar zitten best wel wat lastige tussen. Mensen die treuren, uitgescholden of vervolgd worden worden nou niet meteen met geluk geassocieerd. Het geluk is echter daarin gelegen dat het treuren, de vervolging, de vernedering voor de mens die zijn vertrouwen op God heeft gesteld nooit het eind van het verhaal is. De bepalende factor van het zelf ligt buiten je en niet in je of in de omstandigheden. Waarom zijn de door Jezus benoemde groepen van mensen gelukkig/zalig? Hij verbindt er een eschatolgische perspectief aan. Als voorbeeld: zalig/gelukkig de treurenden, want ze zullen getroost worden. Die troost ligt in het verschiet; het treuren is niet voor eeuwig. Er komt een moment dat de troost werkelijkheid zal zijn.

De discipelen moeten hier meteen gedacht hebben aan Jesaja 61[4] waaruit een sterke boodschap van hoop klinkt voor een volk dat zo’n beetje alle hoop had opgegeven.

61:1 De geest van God, de HEER, rust op mij, want de HEER heeft mij gezalfd. Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft hij mij gezonden, om aan verslagen harten hoop te bieden, om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken en aan geketenden hun bevrijding, 2 om een genadejaar van de HEER uit te roepen en een dag van wraak voor onze God, om allen die treuren te troosten, 3 om aan Sions treurenden te schenken een kroon op hun hoofd in plaats van stof, vreugdeolie in plaats van een rouwgewaad, feestkledij in plaats van verslagenheid.

Voorzichtige conclusies:

·         Geluk heeft maar zijdelings te maken met materiele voorspoed

·         Geluk staat los van je gelukkig voelen of gelukkige omstandigheden

·         Geluk heeft alles te maken met het goede doen – de keuze om God te gehoorzamen ook al kan dat je in moeilijkheden brengen

·         Geluk verbindt het leven hier met het eeuwige

Geluk als beleving is begrensd door tijd, omstandigheden, gezondheid, welvaart en een boel andere zaken waar we slechts ten dele invloed op uit kunnen oefenen.

Geluk als perspectief dat voorbij de beleving reikt is een levenskunst die ontwikkeld wordt vanuit hoop; een uiterst krachtige levensmotor.

Veel geluk toegewenst!

---

[1] De eerste Psalm begint met het Hebreeuwse ‘asjré’ (of eh-sher). Het Griekse markarios en Latijnse beatus zijn hiervan de vertaling.

[2] Naar Scot McKnight, Happiness; Given, lost, regained, Books and Culture, 21-11-2008.

[3] Lucas plaatst tegenover de zaligsprekingen de “wee-sprekingen”; als er gelukkigen zijn, moeten er toch ook ongelukkigen zijn? Lukas 6:24 Maar wee jullie die rijk zijn, jullie hebben je deel al gehad. 25 Wee jullie die nu verzadigd zijn, want je zult hongeren. Wee jullie die nu lachen, want je zult treuren en huilen. 26 Wee jullie wanneer alle mensen lovend over je spreken, want hun voorouders hebben de valse profeten op dezelfde wijze behandeld.

[4] Jesaja 61: 1-10 loopt vrijwel parallel aan de zaligsprekingen.

Ik heb ontzettend veel geluk gehad! - Het Zalige Zelf (2/3)

Iedereen zalig?

In de lijn van de filosofen in en voor Jezus’ tijd gaat Jezus op geheel eigen wijze in op de vraag wat de mens zalig/gelukkig maakt.
Jezus' Bergrede is het meest bekende en geinterpreteerde onderwijs van Jezus. Hij begint zijn Rede  (Mat. 5-7) met negen zogenaamde zaligsprekingen. Hebben deze zaligverklaringen de moderne mens nog iets te zeggen? [1] 

Een man kwam eens naar me toe nadat ik ergens in den lande had gepreekt over de Bergrede en liet me enthousiast zijn hertaling van de zaligsprekingen zien. Hij geloofde oprecht dat hij deze stuk voor stuk dagelijks moest oefenen en in praktijk brengen om zich te kunnen kwalificeren voor de zaligverklaring; armoede, nederigheid, treuren, zachtmoedigheid, zuiver van hart zijn, hongeren en dorsten naar gerechtgheid, vervolgd worden, enz... Kortom, een knap staaltje van ernstige zelfmisleiding waarbij het zicht op het grotere verhaal naar de achtergrond is verdwenen; de vermeende directe interactie tussen God en het individu is centraal komen te staan. Daarover in het laatse Blog van deze serie meer.

Zalig (SV, NSV, Naardense, NBG),  Gelukkig (HB, GN, NBV), Blessed (Gezegend) in de meeste Engelse vertalingen en ook Happy (New American Bible).
De betekenis en gevoelswaarde van woorden veranderen met de tijd. “Zalig” zal voor velen geassocieerd worden met heerlijk eten of een toekomstig eeuwig leven.
“Gelukkig” klinkt voor sommigen populair en oppervlakkig. Het is zo’n alledaags woord dat te pas, te onpas en in zoveel verschillende verbanden wordt gebruikt dat het een beetje goedkoop klinkt en af lijkt te doen aan het diepe onderwijs van Jezus. 
Woorden en begrippen roepen dus verschillende betekenissen, gevoelens en reakties op. De paar reacties op de eerste Blog uit deze serie op mijn FB pagina zijn hiervan een klassiek voorbeeld.

Voor deze serie blogs gebruik ik zalig en geluk als uitwisselbare termen.

Iedereen recht op een klavertje vier

Geluk en zaligheid hebben slechts betekenis als deze worden afgezet tegen onzalig en ongeluk.

We zoeken geluk in ongeluk: “Jos heeft zijn been gebroken. Gelukkig was het een mooie gladde breuk, waren de twee delen op elkaar teruggeschoten en hoefden er geen schroeven aan te pas te komen om de breuk te repareren.”

“Een ongeluk op de A10 veroorzaakte een grote file waardoor we te laat op Schiphol aankwamen. Gelukkig had het vliegtuig vertraging en konden we nog mee”. In dit geval is jouw geluk tegelijkertijd het ongeluk van een ander; “Doordat het vliegtuig twee uur te laat vertrok mistte die ander de aansluiting in Londen en moest in een hotel overnachten. Gelukkig had het eerste hotel dat die ander belde nog precies één kamer vrij. Voor hetzelfde geld zit je een hele nacht te bellen en zit alles helemaal vol. Nee, die ander had geluk!”

Waarmee wordt“geluk” geassocieerd?

• Een subjectief goed gevoel over jezelf, je leven en omstandigheden.
• Geluk is meer en meer een recht geworden dat en bereikbaar doel is. Zoek op het Web "geluk" en je zult ontdekken dat velen geloven dat geluk en gelukkig zijn een keuze is en dat je geluk zelf in de hand hebt.
• Het najagen van geluk stopt nooit; het is een hedonistische tredmolen. Op het moment dat het centrum van ons leven genot en geluk is, is dat centrum een bron geworden die nooit verzadigd kan worden. Autorijden begint voor de meesten bij Marktplaats: “Prima auto voor wie net z’n rijbewijs heeft.” Zelfstandig wonen begint voor velen bij een starterswoning. Het woord is slim gekozen omdat het een verwachting in zich draagt voor de toekomst en een rechtvaardiging voor het feit dat het zo’n klein huis is.
• “Geluk ”studies tonen aan dat de beleving ervan vooral een resultaat is van vergelijken; de geluksbeleving neemt toe naarmate ik mezelf vergelijk met hen die minder hebben. Zo lang ik meer heb, ben ik, of prijs ik mezelf gelukkig. Dezelfde studies tonen aan dat de geluksbeleving afneemt wanneer een persoon meer heeft dan de noodzakelijke levensbehoeften.
• Geluksbeleving is voor een deel genetisch bepaald; sommige temperamenten en houdingen blijken gemakkelijker tot een gezonde beleving van geluk te komen. Zij die sociaal, actief, stabiel en gewetensvol zijn, zijn over het algemeen gelukkiger.
• Geluk kan gegenereerd worden door je verbeelding te gebruiken. Ons vermogen om te dromen en zaken in de context te plaatsen van hoe we onze toekomst zien creëert een hogere geluksbeleving. Dit is iets waar christenen vrij goed in zijn  De liederen die we zingen en veel van de preken stimuleren onze verbeelding; we zien het voor ons en dat is voor velen een moment van hogere geluksbeleving dat overigens zelden blijft plakken. [2]

Een moderne, in de neo-liberale en moderne kapitalistische context, samenvatting/definite zou als volgt kunnen klinken: Geluk is een beleving van innerlijke tevredenheid en het ervaren van materiele voorspoed.

Wordt vervolgd

---

[1] Mattheus 5¹ Toen hij de mensenmassa zag, ging hij de berg op. Daar ging hij zitten met zijn leerlingen om zich heen. ² Hij nam het woord en onderrichtte hen: ³ ‘Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het koninkrijk van de hemel. ⁴ Gelukkig de treurenden, want zij zullen getroost worden. ⁵ Gelukkig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten. ⁶ Gelukkig wie hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. ⁷ Gelukkig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden. ⁸ Gelukkig wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien. ⁹ Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden. ¹⁰ Gelukkig wie vanwege de gerechtigheid vervolgd worden, want voor hen is het koninkrijk van de hemel. ¹¹ Gelukkig zijn jullie wanneer ze je omwille van mij uitschelden, vervolgen en van allerlei kwaad betichten. ¹²Verheug je en juich, want je zult rijkelijk worden beloond in de hemel; zo immers vervolgden ze vóór jullie de profeten.

[2] Naar Scot McKnight, Sermon on the Mount, 50-1

Het Zalige Zelf (1/3)

1. De zelfzaligverklaring

We zijn ons bewust van het hebben van een “zelf”. Dit zelf is de verbinding met onze individualiteit; Ik ben me ervan bewust dat ik ik ben en niet welk ander persoon dan ook. Dit wordt wel het psychologische zelf genoemd en is sterk verweven met wat de mens denkt/vindt dat het doel van het leven is; het leven betekenis en richting geeft en zijn ideeën en overtuigingen over wat  “het goede leven” is en hoe ik me verhoud tot de ander en de wereld om me heen.

De afgelopen decennia heeft zich een transformatie voltrokken in het denken over het zelf waarbij we een verschuiving zien van een voornamelijk door buiten ons gelegen ankerpunten (religie, economie) duiding van het zelf naar een innerlijke, psychologische duiding. Het accent is daarbij komen te liggen op de innerlijke psychologie. Intuïtie en gevoel zijn meer voorop gaan lopen in het begrijpen en uitdrukken van ons “zelf” en wat we menen dat het doel van ons leven is. Steeds vaker moet de empirie wijken voor de beleving; feiten worden meningen? Eén plus een is twee? Ja, dat vindt jij maar ik beleef dat anders….

Wat maakt een persoon gelukkig (ook wel zalig)? Is geluk te vinden in het gericht zijn op mijn innerlijk of eerder in het naar buiten gericht zijn?

Doe vooral je ding

Als ik mijn opa zou vragen of het werk dat hij deed hem voldoening gaf en het gevoel dat het werk bij hem paste; het echt zijn ‘ding’ was zou hij geen idee hebben wat ik bedoelde. Hij zou zeggen dat zijn werk hem in staat stelde om zijn gezin te voorzien van een dak boven het hoofd, voedsel, kleding en zijn kinderen naar school te sturen. Vanuit dat perspectief gaf zijn werk hem dus zeker voldoening. De vraag of het werk bij hem paste, hij daarin zijn roeping had gevonden, zou voor hem secundair en tamelijk irrelevant zijn geweest.

De moderne westerse mens is op zoek naar meer. Doe ik de opleiding die mij helpt om de persoon te zijn die ik wil zijn, of doe ik werk dat bij mij past, waarvoor hier ik op aarde ben; ben ik mijn ‘ding’ aan het doen?

Een recente zaligverklaring middels zelfhandoplegging

Er is niet één specifieke factor aan te wijzen waardoor het psychologische zelf centraler is komen te staan. De Griekse filosofen stimuleerden het denken over het “zelf” al (de ziel volgens Socrates) “echte inzichten komen van binnenuit.”
De Verlichting heeft een rol gespeeld doordat men anders ging denken over religie, politiek, filosofie, wetenschap en sociale verhoudingen (Descartes, Newton, John Locke). “Mens, gebruik je verstand.”.

Het gegeven dat in het Westen de overgrote meerderheid een dak boven het hoofd heeft, kaas op de boterhammen, redelijk veilig over straat kan - onze basisbehoeften zijn over het algemeen voldoende “gecoverd” - resulteert in een surplus aan tijd en ruimte om over het verwerkelijken van het zelf na te denken.
Technologie speelt daarbij een belangrijke rol. Waren we tot voor kort afhankelijk van de seizoenen (en transport) die bepaalden wanneer we bloemkool of spruitjes konden eten, de meteorologische beperkingen hebben we voor een belangrijk deel naar onze hand kunnen zetten zodat de moderne mens in principe kan eten waar hij NU trek in heeft. 
Niet langer heeft biologie het laatste woord over mijn lichaam. Een keur aan voorbehoedsmiddelen stelt de moderne vrouw in staat de achterstand op de werkende man in te halen of te overbruggen omdat de komst van kinderen in een carrière pad kan worden ingepast. De x en y chromosomen hebben niet langer het laatste woord over mijn geslacht. Dat wordt bepaald door mijn psychologische zelf en mogelijk gemaakt door medische vooruitgang en technologie, tenzij je het geld er niet voor hebt; then you’re screwed!

Kortom, we kunnen steeds meer die persoon zijn die we voelen te zijn: Ik ben, want ik voel!

Wordt vervolgd

Onze nieuwsbrief. Lees over 40 jaar WAT? Zelfbroekophouders, Riemlozen en het inzwachtelen van Gods wil.

 Tja, om de nieuwsbrief te lezen moet je even op deze link klikken

Bidden met een klein geloofje in een kerk met vier hoeken

De band komt op en onder leiding van een springerige bandleider worden de aanwezigen middels hen bekende koortjes richting ontvankelijkheid voor de prediking gekneed. De band speelt de sterren van de hemel en alle instrumentalisten krijgen ruimte voor een solo. Het volume staat op 10x JdH norm.* Het is acht uur in de ochtend.

De foursquare gospel church ** heeft volgens de voorganger deze ochtend een primeur: de eerste Europese spreker sinds het ontstaan van deze betreffende plaatselijke kerk in Guayaquil, Ecuador.

Het is voor de aanwezigen even wennen. De spreker verheft zijn stem niet en doet niet eens z'n best om de aanwezigen op te zwepen. Mijn vertaler vertelt me achteraf dat de overdenking goed moet zijn gevallen getuige het aantal mensen dat hun telefoons naar het podium richtten. Dat vroeg om een verklaring en mijn vertaler praatte me bij aangaande de heersende mores; als een spreker iets te melden heeft dat de interesse van de gelovigen heeft, of harten raakt wordt de rest van de preek op video in hun telefoons vastgelegd.

Als ik de aanwezigen vraag of ik voor moet doen hoe de discipelen aanbaden toen ze Jezus na zijn opstanding zagen (Mat 28), klinkt er een luid "Si, Si". Als mijn vertaler en ik enkele momenten later voorover met armen vooruit gestrekt op het podium liggen klinkt er een luid applaus en mijn vertaler steekt breed grijnzend z'n duim omhoog. Foto's worden gemaakt; een Europeaan die op ons podium ligt; dat moeten ze thuis zien.

Na afloop brengt een moeder haar tweejarige zoontje bij me. Aäron heeft leukemie. Of ik voor de jongen wil bidden. Ik neem de jongen op schoot en sla mijn armen om hem heen. Wat moet ik zeggen? Wat moet ik bidden? Ik kan wel huilen.
Ik sprak over de realiteit van kleingeloof. Dat laat zich niet zomaar oplossen. Bovendien is kleingeloof meer iets waar de mens een probleem van maakt dan God. Die zit echt niet te wachten totdat ik een 10+ voor mijn geloofsexamen haal en Hij eindelijk iets kan gaan doen. Dat absurde idee heeft al zoveel gelovigen door alle eeuwen heen murw gemaakt. Met mijn kleine geloofje draag ik Aäron op en zegen hem. 

Op naar de tweede dienst. De band staat al klaar en de laatste soundcheck wordt uitgevoerd; "Gloria de Dios, Gloria de Dios, Gloria de Dios, uno, dos, uno dos, one two, one two..."

Ik voel me als een vis in het water en uitermate bevoorrecht.

* De JdH norm is een basislijn in geluidsmeters voor wat "algemeen geaccepteerd betamelijk" is. Een overschrijding van deze norm met factor tien betekent dat oordopjes ten strengste aanbevolen dienen te worden indien men gehoorschade wenst te voorkomen.

** The Foursquare Church is pinksterkerk (denominatie), in 1923 gesticht door Aimee Semple McPherson en heeft wereldwijd zo'n 9 miljoen leden. Het verhaal van de omstreden Aimee McPherson laat zich lezen als een spannende roman. In Nederland is Rafaël aangesloten bij de International Church of the  Foursquare Gospel.

In de aanbieding: losse suiker

Ik las ergens "100 gram suiker". Gewoon los, in het wild. Ik weet wat 100 gram is en ik weet wat suiker is maar kan er verder niets mee. Gewoon los opeten misschien? Als er had gestaan "men neme 100 gram suiker" zou ik kunnen vermoeden dat de 100 gram suiker bij een recept hoort. Van een cake of iets dergelijks.

Iemand schreef dat hij God, naar de belofte in Psalm 2, om de volkeren had gevraagd en zag in het gebeuren rondom en in zijn leven van de afgelopen maanden dat God het hem nog had gegeven ook!
In Psalm 2 is het inderdaad te vinden: "Vraag het mij en ik geef je de volken in bezit, de einden der aarde in eigendom."
Er stond niet bij welke volkeren God hem had gegeven. Jammer, want nu kan ik niet kijken om te zien wat de knipper met die volkeren heeft gedaan

Zandbaktheologie waaraan in in mijn vorige blog refereerde is het uitknippen van heel veel stukjes uit een recept, er balletjes van maken en goed door elkaar husselen. Vervolgens kies je er "blind" vijf of tien, vouwt ze uit en maakt van de fragmentjes iets nieuws. Op het internet zijn tal van websites te vinden die de gretig zoekende gelovige dagelijks voorziet van de equivalent van 100 gram suiker. 

Al eerder schreef ik een blog over het gevaar dat schuilt in het koortsachtig knippen van stukjes uit de Bijbel om daar naar believen een heerlijk geestelijke draai aan geven.
Helaas heeft die blog niet tot een grote verandering in het lezen, interpreteren en toepassen van het grote verhaal van God geleid. Knippen en plakken lijkt een van de grootste hobby's van de gelovigen te zijn. Niets nieuws want het is zo oud als de schaar en het mes zelf.

Eenmaal in het bezit van een of meerdere volken, zit de knipper en plakker met een probleem. Wat nu? Het volgende vers in de psalm wordt doorgaans niet toegepast: "Jij kunt ze breken met een ijzeren staf, ze stukslaan als een aarden pot."
Dat Psalm 2 niet gaat over beloftes die de moderne gelovige zou moeten en kunnen claimen lijkt ondergeschikt gemaakt te zijn aan de persoonlijk pastorale behoeftes en de beleving van de knipper.

Respect en eerbied voor het grote verhaal is de belangrijkste stap om de contouren van God enigszins te kunnen gaan waarnemen. Zodra we de Bijbel gaan kwalificeren als "Gods liefdesbrief aan de mens, "richtsnoer voor het leven", "Openbaring van God" of wat dan ook, zijn we al van dat grote verhaal afgestapt en wordt het zicht vertroebeld, of neemt een monochrome kleur aan.
Misschien heeft de moderne mens geen tijd meer voor het verhaal. Alles om ons heen wordt grotendeels fragmentarische beleefd en geduid. De wereld wordt er niet mooier of beter door en het individuele leven verschraald.

Het is armoede als ik mijn beleving niet langer aan de terugkoppeling van anderen wil toetsten. Mijn beleving is immers alles. Ik beleef de 100 gram suiker op mijn manier, jij op de jouwe. 

Weg met het recept!

Lang leve de losse suiker.

God geeft niet? Eigen schuld! 7 stappen naar succesvol (verhoord) gebed?

Van Tom de Wal en de door hem en zijn vrouw Femke geleide Frontrunners had ik nog nooit gehoord totdat mij een jaar geleden werd gevraagd of ik bekend was met zijn recent verschenen boek Bidden = Ontvangen en zo ja, wat ik ervan vond. Meteen maar een exemplaar besteld en gelezen.

Het boek beoogd praktische waarheden en principes over gebed aan te reiken (15) en mengt zich niet in de theologische en filosofische vraagstukken rondom bidden en heeft daar eigenlijk ook geen boodschap aan. De Bijbel is immers duidelijk over gebed en wat de verhoring van gebeden in de weg staat. Alle denkbare tegenwerpingen en “ja maars” zijn niets minder dan leugens van de duivel die diep in het denken van de mensen geprogrammeerd zijn (30).

Het vraagt moed om in het spectrum van historische, moderne, theologische en filosofische opvattingen en interpretaties over gebed een stem te durven laten horen. Respect voor Tom, hij doet het en durft het aan, wetende dat het hoe dan ook op kritiek zal stuiten en een polariserende bijdrage levert aan de controverse rondom gebed en de verhoring van dat gebed. We raken er immers niet over uitgepraat en tegenover iedere gebedsverhoring zijn voldoende voorbeelden voorhanden van niet verhoorde gebeden. Eén ding klinkt helder door het boek heen: onverhoorde gebeden kunnen we God niet verwijten maar slechts onszelf; het ontbreekt aan geloof of men volgt niet de juiste stappen.

Het taalgebruik is helder en lekker Nederlands; niet lullen maar poetsen!  De vele grote uitspraken laten ook geen enkele twijfel bestaan over wat de Wal bedoeld. Hij zegt wat hij bedoelt en bedoelt wat hij zegt.

De opsomming van verschillende soorten gebed is verhelderend waarbij wordt aangetekend dat God ieder gebed wil verhoren maar ieder soort zijn eigen principes heeft om dat voor elkaar te krijgen (42-3).

Ondanks dat het geen theologisch werkt beoogd te zijn is theologie overal aanwezig waar de Bijbel wordt geïnterpreteerd. Als bijvoorbeeld Numeri 23:19 wordt aangehaald als bewijs dat God niet van gedachten verandert en niet kan liegen en dat daarmee het “ieder die bidt, ontvangt” wordt onderstreept als waarheid voor iedereen (78) is dat slechts een van de talloze passages waar sprake is van de overheersende retoriek die de Wal gebruikt: je kunt het niet met hem oneens zijn want het staat er toch?! Dan moet je van goede huize komen om met tegenwerpingen of vragen te komen. Maar wie wil er nu een spreekbuis van de duivel zijn? Dus houdt je wijselijk je mond. Is God het namelijk niet aan zichzelf verplicht om te doen wat Hij zegt in zijn woord? God wil wel, maar de mens staat zichzelf in de weg....

Door het boek heen onderstreept de Wal regelmatig de eigen verantwoordelijkheid van de mens. Dat is sterk, helder en ik denk dat er best wel wat gelovigen zijn voor wie een dergelijk schopje onder de kont nuttig is zeker in een tijd waarin beleving een centrale plaats is gaan innemen. Als de Wal schrijft dat de zorg voor gebedsverhoring meer bij ons ligt dan bij God, heeft hij echt wel een punt (37). 

De belofte van voorziening op bladzijde 169 is een ander voorbeeld van zandbaktheologie en inlegkunde. Paulus schrijft over de belofte dat God overeenkomstig zijn rijkdom voorzien zou in alles wat de gelovigen te Filippi nodig hadden, als reactie op hun betrokkenheid bij zijn bediening (Fil 4:19). Ze gaven regelmatig geld aan Paulus. De principes van vrijgevigheid, ontferming, barmhartigheid en gerechtigheid zijn belangrijke principes voor het leven van de christen. Deze principes worden echter omgebogen en leggen de basis voor het geven aan een bediening zodat je er zelf ook weer door gezegend wordt en terug krijgt van God.  De door de Wal gebruikte taal is manipulerend en creëert de voedingsbodem voor toekomstige groei van partners van zijn bediening: marketingtechnisch slim gedaan. Terzijde maar wel relevant: gratis boeken bestaan niet. Iemand heeft daar in geïnvesteerd. Het komt echter wel sympathiek over als iemand dingen weggeeft omdat hij/zij zo zeer gelooft in zijn/haar boodschap. De gelikte marketingmachine van Tom de Wal verdient een compliment. Daar is goed over nagedacht.

Het boek past keurig in de traditie van het welvaartsevangelie en pentecostalisme.

Mijn grootste bezwaar heeft te maken met de gebruikte analogie van een systeem waarbij het meest voor de hand liggende voorbeeld de computer is. Door dagelijks gebruik dringt ongewenste data het systeem binnen en leidt ertoe dat de computer niet langer optimaal functioneert en te maken krijgt met vastlopers en dus slechte resultaten. Slechts een harde reset kan uitkomst bieden en afrekenen met de leugens van de duivel. Na de reset wordt vanaf bladzijde 23 het nieuwe systeem opgestart door te kijken naar wat Gods woord wel zegt over gebed.

Zolang de lezer vasthoudt aan de gebruikte analogie en het kijken naar gebed als systeem klopt de Wals retoriek. Als A, A is en B, B dan moet de uitkomst wel C zijn. Wat zich buiten het systeem afspeelt is irrelevant en zijn leugens van de duivel. Als God je gebed niet verhoort ligt dat nooit aan Hem maar altijd aan de bidder. Binnen het systeem is de christen verantwoordelijk voor het niet ontvangen. De bidder:

• kent Gods wil niet (met betrekking tot genezing kennen we immers Gods wil – Hij wil genezing (54)
• bidt niet in geloof,
• onderneemt geen actie,
• wandelt niet in Zijn goddelijke liefde,
• is niet bereid te geven aan de ander waar hij in gebed zelf om vraagt,
• bidt vanuit een verkeerd motief,
• bidt met een verkeerd motief of volhardt niet in het gebed.

Waarom ik denk dat de Wal de komende tijd nog groei zal zien in zijn bediening is omdat de mens van nature in systemen leeft en beweegt. Systemen maken de wereld wat overzichtelijker en vooral meetbaar – je kunt groene vinkjes en rode kruisjes zetten zodat je weet wat je te doen staat en waar je aan toe bent. Ook komt een dergelijk boek tegemoet aan het verlangen dat de meeste christenen (vermoed ik) uitzien naar een verdieping van hun geloof en streven naar het zien van de werkelijkheid van hun geloof; God die zich hier en nu manifesteert. We willen zo graag dat het allemaal werkt!

De worsteling met dat andere deel van hun werkelijkheid, waarin Gods schijnbare afwezigheid , ongekend lijden, onrecht, honger, ziekte, misbruik en wat dies meer zij, een groter deel van hun leven in beslag neemt dan een systematische benadering van het gebed, wordt echt niet opgelost door dit boek.

Een ander bezwaar is dat door de Wal’s benadering het boek vrijwel ongeschikt is om een bijdrage te leveren aan het grotere bestaande verhaal van God. Alles wat buiten het systeem valt, is immers de vijand en daarmee wordt de dialoog geblokeerd. De Wal lost het vraagstuk over het gebed niet op. Het boek is omgeven door een penetrante geur van pretentie in de volgende richting: als iedereen zich aan dit systeem zou houden, zullen we eens wat gaan zien.

De mens vergelijken met een systeem reduceert de beelddrager Gods tot iets wat hij/zij niet is. De mens is in voortdurende interactie met zichzelf, de ander, God en de omgeving. Dit is een ongekende dynamiek die zich niet laat reduceren tot een “iets”. Het leven met God is een reis waarin vallen en opstaan, triomf en tragedie, twijfel en zekerheid zich als metgezellen gewild en ongewild opdringen. Om vallen, tragedie en twijfel af te doen als zaken van de duivel en deze niet te benaderen als integraal deel van het zijn van de mens, resulteert in valse schuldgevoelens, stress en gevoelens van minderwaardigheid. De twijfel van Petrus die hem deed wegzakken in het water wordt door de Wal als klassiek voorbeeld neergezet als hoe fout het is om te zien op de omstandigheden. Dat we wat met onze omstandigheden moeten moge duidelijk zijn maar laten we alsjeblieft ruimte laten voor het geloofsproces.

Ik werk sinds 1987 voor Operatie Mobilisatie. We zijn werkzaam in meer dan 100 landen. Daar op de plekken waar men het verhaal van God niet kent worstelen mijn collega's dagelijks met het mysterie van het gebed. Mannen en vrouwen die huis en haard hebben achtergelaten om zich, gedreven door de liefde Gods, met Woord en Daad in te zetten om te zien dat het  levensveranderende goede nieuws van Jezus Christus mensen bereikt en levens transformeert.
Vooralsnog is Toms boodschap (Tom zou meteen ontkennen dat het zijn boodschap is en dat hij niet anders kan dan werken met wat er staat) een belediging aan het adres aan allen die met dagelijks met het mysterie van het gebed en de schijnbaar willekeurigheid van het handelen van God worstelen.

Tom de Wal
Bidden = Ontvangen; ontdek de 7 meest voorkomende redenen waardoor gebedsverhoring uitblijft.
ISBN 9789082957723
Uitgever: Frontrunners Media
Jaar van uitgave: 2020

Wilt u er ook een label bij? Of twee?

Onlangs haalde ik tijdens een overdenking voor een christelijk publiek een Canadese psychologie professor aan. Niks mis mee, dacht ik. Aan de knikjes in de zaal te meten, droeg de betreffende aanhaling constructief bij aan een succesvolle landing van de overdenking.

Er wordt sowieso wat aan- en afgehaald in de prekenwereld. Er valt niet veel nieuws te zeggen en een preek is in feite niets anders dan een herschikking van bestaande ideeën en gedachten die opgeleukt en geactualiseerd worden met eigentijdse metaforen, voorbeelden en toepassingen die passen in de geest van de tijd en de waan van de dag.

Na afloop van de betreffende dienst werd ik er door iemand op gewezen dat ik verzuimd had om bij de aanhaling te melden dat de betreffende professor geen christen is.
Wat doet het met een aanhaling als ik de luisteraar daarnaast ook meld dat de beste man of vrouw christen, atheïst, hindoe, moslim, homo, rechts, links, communist, neo-liberaal of kapitalist is. Het wordt dan moeilijk, zo niet onmogelijk, om een uitspraak enigszins ongefilterd te waarderen. Ik schrijf enigszins omdat iedereen altijd al met een partij aan ingeschakelde filters naar een boodschap luistert, naar het nieuws kijkt of een boek leest. Om daar dan nog een filter aan toe te voegen lijkt me niet raadzaam tenzij de context van de auteur relevant is voor de boodschap.

Als er al gewaarschuwd moet worden dan is het van belang om het publiek te manen vooral kritisch te luisteren naar de man of vrouw aan wiens/wier retoriek men zich vrijwillig onderwerpt.

Impliciet zit er nog een ander, tamelijk gevaarlijk en verborgen aspect aan de maning om met de aanhaling ook een of meerdere labels aan de auteur te hangen. Er zijn christenen die met een superdik een niet christen heeft mij niets te leren filter de mensen om zich heen beoordelen. Daarnaast zit het O wat is dat een fijn christen filter; een bewuste en vrijwillige openstelling voor retoriek, manipulatie, portemonnee-leegpraterij (geloofszaadjes planten en varianten hierop) en misplaatste adoratie.

Een van de gevaren van de lawine aan beschikbare, altijd gefilterde informatie waartoe we met een muisklik en sturing van de slimme data van zoekmachines toegang hebben, is dat de mens het vermogen verliest, of inlevert om voor zichzelf na te denken. Dan is het alleen maar prettig dat de spreker van vanmorgen de professor die hij aanhaalde van de nodige labels voorzag zodat ik zonder daar al te veel moeite voor te doen de betreffende aanhaling in een hokje kon parkeren, of bij voorbaat al negeren of omarmen.

Voor jezelf kritisch en nuchter nadenken, in het volle besef van aanwezige filters en voorkeuren, is volgens mij helemaal zo’n slecht idee nog niet. 

De club met de langste wachtlijst

Vervolg van vorige blog 

Waar de moderne zichzelf serieus nemende kerk haar best doet om gevonden te worden, aantrekkelijk en vooral superrelevant te zijn, lijkt het erop dat de kerk dat in de eerste eeuwen vooral niet deed. 

En toch groeien hè?

De grootste aantrekkingskracht van de kerk was het leven van de gelovigen zelf. Die waren anders en de enige reclame die de vroege kerk had. En niet eens vanuit een weldoordachte strategie of tactiek. Die mensen waren gewoon anders.

Als er al een aantrekkingkracht van de groep uitging was dat omdat deze een dwarsdoorsnede van de samenleving was. Rijk, arm, oud, jong, man, vrouw, kinderen; allemaal maakten ze er deel van uit. Dat was ongekend!

Wat we begrijpen uit de beschikbare documentatie - de boeken die de kerkvaders en toen levende geschiedschrijvers produceerden - is dat als iemand aangaf geinteresseerd te zijn in het volgen van Jezus deze persoon geacht werd deel te gaan uitmaken van een groep catechesanten. De nadruk in het leerproces lag niet op een of andere geclaimde zuivere leer maar op het gedrag; de zogenaamde habitas. Bovendien had je een sponsor nodig die de potentiele volgeling van Jezus kon aanbevelen. Pas als het gedrag van de bekeerling voldoende (tja, wie bepaalde dat dan weer?) was veranderd en de tijd had gehad om diep te kunnen wortelen, kwalificeerde men zich voor de doop. Daar kon soms jaren overheen gaan. En pas na die doop kon men zich aansluiten bij de kerk.

De leidende gedachte achter dit proces was een eigenschap die toen werd toegeschreven als de belangrijkste eigenschap van God: Geduld.

Dat geduld was de houding waarmee men lijden onderging, met tegenslag omging en de dood tegemoetging, inclusief de marteldood en executie omwille van het volgen van Jezus.

Net zoals gist het meest effectief is als het voldoende tijd en ruimte krijgt (wachten!) was de gedachte dat Gods gistende werk in persoon en kerk, als vanzelf haar werk zou doen.

"Meneer de keizer, u wilt zich aansluiten bij de kerk van Jezus? Maar dat gaat zomaar niet! Eerst een poosje kattenbak en dan kijken we wel verder."

Tussen de 'bekering' van keizer Constantijn en zijn doop, zit een kleine 25 jaar. Vlak voor zijn dood in 337 werd hij gedoopt. Naar verluidt wachtte hij tot aan zijn sterven omdat hij dan minder gevaar liep om zijn ziel te vervuilen met zonde.

Gelukkig weten we nu hoe het allemaal anders en sneller kan. En zelfs beter.

Nieuw: de vijf sterren kerk!

In de voorbereiding op een overdenking/preek voor zondag 4 april bleef een opmerking hangen uit een introductievidiejootje van de betreffende kerk; of de kerk aantrekkelijk was/is.

De aantrekkelijk gevonden willen worden kerk buigt zich, zonder het wel of niet uitdrukkelijk zo te noemen, over de vraag naar relevantie. Een snelle zoektocht naar verschenen boeken over de zoektocht van de kerk naar die relevantie levert een keur aan titels en/of naar zichzelf verwijzende labels op:

• Hybrid Church
• Organic church
• Transformational church
• Essential church
• Total church
• Vertical church
• Church worth getting up for
• Purpose driven church
• Simple church
• Church shift
• The emotionally healthy church
• The restless church
• Rechurch
• Sticky church
• Center church
• Deep and wide
• Dangerous church
• Church zero
• Wow church
• The externally focused church
• The unstuck church
• Scrappy church
• Future church
• The five star church
• The Gospel driven church

De gemene deler van dit soort boeken is Het moet allemaal anders. Daar herkent de gemiddelde gelovige zich denk ik wel in. In het leven van veel gelovigen bestaat namelijk een gezond spanningsveld tussen wat is en wat kan zijn. Dat kan een gezonde voedingsbodem zijn voor verdere groei en verandering. Het kan ook verlammend werken, zeker als iemand al een poosje meeloopt en de verlangde groei en verandering stropiger lijkt te verlopen dan men zichzelf voorhield, of door predikers als beloning voor het zich houden aan hun drie, vier of zeven fantastische stappenplan wordt gegarandeerd. En dan, als het langer, of korter vriest in het leven, stroopt er even helemaal niets.

De zoektocht naar relevantie heeft altijd gevolgen voor de identiteit van een individu of groep: Wie zeggen of denken wij te zijn en wordt dat wel of niet bevestigd door hen die buiten staan? Indien dat niet wordt bevestigd, leidt de persoon of groep aan zelfdelusie en is het hoog tijd voor een bezoek aan de (kerk)dokter.

Een van de boeken die ik momenteel aan het lezen ben is een studie naar de eerste 350 jaren van de kerk*. Toen de kerk nog klein was, vervolgd werd en op veel plekken illegaal.

Wat we leren van de kerkvaders (ja, men schreef toen ook boeken) is dat de kerk veelal een besloten kring was, waar je je niet zomaar bij aan kon sluiten. Geen marketing, geen billboards, advertenties of sexy labels. Er was zelfs geen sprake van het uit ten treure benadrukken van de opdracht om de wereld in te gaan om het verhaal van Christus verder te vertellen en leerlingen van hem te maken - je weet wel, dat wat mensen van de zending doen. Men wist niet beter of die opdracht was al door de apostelen vervuld.

Toch groeide de kerk. Behoorlijk. En de invloed reikte tamelijk ver en diep. Tot aan de keizer toe. Constantijn de Grote (273-337) was behoorlijk gecharmeerd van de leer van Christus met verstrekkende positieve gevolgen voor de christenen.

Als er al sprake was van een sleutel die de groei van het christendom in de eerste eeuwen kan verklaren is het er één die ver staat van alle moderne pogingen om relevant te zijn.

De titel van Alan Kreider's onderzoek (een van de best gedocumenteerde, naar mijn onbescheiden mening, somt deze sleutel op "The patient ferment of the early church".

Wat de volgelingen van Jezus boven de menigte uittilde was hun gedrag. Ze waren aantrekkelijk anders. Het laatste wat ze deden was hun buren uitnodigen om de dienst op zondag mee te maken. Nee, die kerk kwam je niet zomaar binnen. Kom nou zeg. Zo makkelijk gaat dat niet. 

Dat geeft te denken. Wordt vervolgd.

* Alan Kreider, The Patient Ferment of the early Church (Grand Rapids, Baker Academic, 2016).

Jasje uit voor de held van de dag

Heb het altijd een wat merkwaardig verhaal gevonden, dat van Jezus die op een ezel Jeruzalem binnenrijdt onder een boel Hosanna geroep van een menigte fans die Hem zien als de nieuwe en veelbelovende machthebber (Marcus 11). Zullen sommigen zich afgevraagd hebben waarom dat nou op de rug van een ezel moet; een koning ongepast!  Maar dat zullen ze wellicht hebben gerelativeerd; ach, het is maar een voertuig. De zaak wordt wat gepimpt door het equivalent van de moderne rode loper uit te rollen; jassen gaan uit en samen met gebladerde takken ontvouwt zich het geïmproviseerde nieuwe wegdek waarop de geoormerkte koning zijn intocht in stijl kan voortzetten.

Het is duidelijk dat de fans Jezus zien voor wie zij willen dat Hij is en niet perse voor wie Hij werkelijk is. Dat laatste is en blijft een tamelijk forse opgave, ook voor de moderne mens die inmiddels terug kan grijpen op teksten, interpretaties, filosofieën en theologieën en daar vervolgens zelf wat van maakt en vindt.

Ben ik misschien te cynisch als ik meen dat gelovigen (en ongelovigen) bereid zijn om hun beste jas uit te trekken voor hun versie van Jezus en dat dit zomaar ten koste kan gaan van wie Hij werkelijk is? De hoogte, breedte, diepte en wijdte van wie Jezus is, laat zich niet zomaar tot woorden, ideeën en begrippen, of een jas, reduceren maar nodigt juist uit tot een voortdurend gesprek erover. En daar heb je elkaar voor nodig. Mijn Jezus tegenover jouw Jezus leidt vroeger of later tot afstand van elkaar, vooral in situaties waarbij de jasjes uit zijn getrokken en de mouwen opgestroopt. En dat we als volgelingen van Jezus begiftigd zijn met sterk polariserende vermogens, daarvan is 2000 jaar geschiedenis een stil en helder getuige waarvan we veel geleerd zouden moeten hebben....

Jezus neemt het allemaal schijnbaar gelaten in zich op en als de menigte fans is bijgekomen van de euforie van het moment – het stil is geworden – vertrekt Jezus  met zijn twaalf leerlingen stilletjes door de achterdeur, de ezel achterlatend.

Vaarwel menigte, hallo Bart.

Waar in de moderne tijd 'een grote menigte" aanleiding geeft om succes aan af te meten, een behoefte vast te stellen, een 'bediening' te beginnen of de vermeende grootheid van de initiatiefnemer op te pompen, is de menigte voor Jezus aanleiding om voor alle potentiële succesfactoren en schijnbare grotere effectiviteit weg te lopen. Wellicht dat het verhaal van de blinde Bartimeüs in Marcus 10"46-52 ook is bedoeld om de lezer te bepalen bij het belang van de individuele benadering; de aandacht voor het kleine, het onaanzienlijke, de niet meetellende en het schijnbaar onsuccesvolle. Als Jezus was meegegaan met, en opgegaan in de reuring die een menigte met zich meebrengt, zou Bartimeüs zomaar aan zijn aandacht ontsnapt kunnen zijn en de rest van zijn leven blind blijven.

Dit deed me denken aan het bijwonen van het 20 minuten durende ochtendgebed in de 900 jaar oude (nu) Anglicaanse kathedraal in Carlise, alweer heel wat jaren terug in juni 2013. Een imposant en kolossaal bouwwerk waar heel wat makke en minder makke schapen in kunnen. 

De gebedsleider was er, één gemeentelid en ik, de bezoeker. We baden ons zittend en dan weer staand een kleine twintig minuten door het voorgeschreven liturgisch gebed.

"Niet echt succesvol," was mijn eerste en voorlopig ook laatste gedachte die ik na afloop indirect deelde met de gebedsleider. En, wilde ik weten, waarom ze hiermee doorgaan. In mijn wereld zouden we er al lang de brui aan hebben gegeven - want onsuccesvol, en blijkbaar niet in een behoefte voorzienend.

"Dit doen wij al meer dan 500 jaar, iedere ochtend en het hele jaar door. Wij geloven dat dit een positief effect heeft op de stad, de levens van de mensen en de economie. Daarom gaan wij ermee door. Het aantal mensen dat deelneemt aan dit ochtendgebed is daarbij irrelevant."

Beschaamd besloot ik te zwijgen en de les voor de rest van mijn leven in mijn hart en verstand mee te dragen.

Dagboekaantekening: Rijk kindkameel

Als een kameel gemakkelijker door het oog van een naald gaat dan dat een rijke het koninkrijk van God binnengaat, voor wie is er dan nog hoop? De kinderen zijn er al, maar hoe zit het dan met andere mensen die wel zouden willen maar het niet lukt om te worden als een kind; de voorwaarde om het koninkrijk van God binnen te gaan.
Want, laten wel wel wezen, worden als een kind is niet een kwestie van even een knopje omzetten.

De leerlingen van Jezus stellen terecht de vraag wat er dan nog meer nodig is dan alles achterlaten om Hem te volgen. Voor zover ik het meen te begrijpen is het volgen van Hem feitelijk synoniem aan het koninkrijk van God binnengaan; je stellen onder Gods gezag en regering waarbij andere mores gelden dan onder andere regeringen.

Jezus geeft hen geen direct of helder antwoord maar stelt hen wel gerust; wat je nu hebt opgegeven valt in het niet bij wat je er voor terugkrijgt: In het heden een uitgebreide familie, spullen en vervolging, en later het eeuwige leven.

"Vele eersten zullen de laatsten zijn en vele laatsten de eersten"; zo sluit de evangelist de perikoop af en laat dus meer dan genoeg liggen ter verdere overdenking en bestudering.

Marcus 10:13-31

Samenvatting van de dag: "Pas op voor hen die zeggen 'het is eigenlijk heel simpel' waar het gaat om God en de Bijbel. Geketend aan oversimplificisme is hun wereld niet groter dan hun te lange neuzen"