Vasthouden aan onbetwistbaarheid

Eerder deze week genoot ik met een klein gezelschap van biefstukken, bier en Bijbel. Mijn vriend en gastheer viel een aantal tellen stil toen ik suggereerde dat het mogelijk is dat God niet alles weet. Op de stilte volgde een luid "Noooooooo, I can't believe you're even suggesting the thought". Zijn godsbeeld staat zo'n gedachte niet toe; vastgeroest in leerstellingen en retoriek waarop de enigszins doordenkende mens zonder al te veel moeite de nodige gaten in kan schieten.

Lijden? Komt niet van God maar Hij staat het toe om tot een beter product te komen.
Alwetendheid? Iedere beweging, gedachte en beslissing ligt al voor de grondlegging van de wereld vast. Dat zou allemaal in de Bijbel staan en, zo stelde hij, "Ik geloof dat God is wie Hij zegt te zijn".

Op mijn suggestie dat het beeld van God dat we ontlenen aan Zijn zelfopenbaring, altijd een kwestie is van subjectieve interpretatie volgde een "en dat is het probleem omdat er teveel wordt nagedacht en men niet langer eenvoudigweg de Bijbel gelooft."

Misschien denk ik teveel na maar kan ik weinig anders concluderen dat God best wel problematisch is. Om het probleem behapbaar te maken construeert de mens dogma's (leerstelling die door een religie, ideologie, organisatie of persoon als onbetwistbaar wordt beschouwd) die enige houvast en kadering moeten bieden.

Het wordt lastig als de mens zijn beeld van God als onbetwistbaar beschouwt. Krijgt men te maken met drama dan ontstaan er barstjes en scheurtjes in die dogma's en valt vroeger of later de tot dan toe beleefde solide basis weg. Vragen die er eerst niet waren dringen zich naar de voorgrond van het bestaan. Dan wordt of het beeld van God bijgesteld, of men haakt af. Een optie is ook om pijn, vragen en twijfels te negeren en gewoon door te rammen; houd je aan het script!

Zo maak ik, waar ter wereld ik ze ook tegenkom, altijd en overal praatje met Jehova Getuigen. Die houden zich keurig aan het script.

Maandag kwam ik er weer twee tegen. Ik val ze nooit aan maar neem wel de regie in de conversatie. Deze twee waren wel gezellig. Op mijn vraag waar ze denken na hun dood terecht te komen was hun antwoord "op de nieuwe aarde" (er zou ook een select gezelschap van precies 144.000 zielen zijn die de aarde gaan regeren...). Ze vielen een paar tellen stil toen ik vroeg of er op die aarde ook koeien zouden zijn. Daar hadden ze nog nooit over nagedacht en er stond niets over in hun talloze scripten. Samen met mij hoopten ze echter van wel.

Moeilijke gesprekken hoor, met de ander die aan zijn/haar onbetwistbare beeld van God, of wat voor beeld van wat dan ook, blijft hangen.

Dat van mij is tamelijk betwistbaar, wat de aan het onbetwistbare beeld vasthoudende noopt mij (weer) op het juiste pad te krijgen.

Later op de dag was er dus die biefstuk. Genieten en  onvermijdelijk nopen van mijn vriend.

Vol van het zelf zijn

De meeste mensen zijn wel een beetje vol van zichzelf. Geeft niets. Is ook wel nodig als motivatie tot actie.

Ook lijkt, of schijnt de mens graag een beetje of heel erg anders te willen zijn dan de rest. In gesprekken met de ander kun je die ander zo maar horen zeggen dat hij/zij dingen anders doet dan de rest en daarmee zijn/haar uniek zijn etaleert en uitvent. Dat uniek zijn kan dan gaan over de beste route met de caravan naar een bestemming in Spanje, of over hoe iemand zich niet langer identificeert met de biologisch x-en en y-en; het expressieve individualisme dicteert dat we allemaal een uniek plekje op de totale bandbreedte van het bestaan innemen en altijd onderweg zijn om die plek te vinden en in te nemen. Vaak totdat een ander hetzelfde plekje claimt en ons anderszijn toch weer niet zo anders blijkt te zijn dan we hadden gedacht of gewenst. De tocht vervolgt zich; op weg naar de volgende nuance. De reden dat we ons haar laten knippen is nooit omdat anders dat haar in de weg gaat zitten en het zicht belemert; we dress to impress.

Terug naar de vol van zichzelf zijnde mens.

Zo raakte ik onlangs in gesprek met een man die zo vol van zichzelf was dat het leek, als je goed keek, alsof hij een halve centimeter boven de aarde zweefde.

Het zat zo. God zou de aarde en de hemel hebben geschapen maar zonder de uitzondelijke begaafdheid en kwaliteiten van mijn nieuwe vriend, zou er daarna niet veel gebeurd zijn. 

Ik vind dat lastige gesprekken. Het is meestal in een richting en dus is er feitelijk geen sprake meer van een gesprek maar van een monoloog. Vragen begonnen in mijn hoofd rond te tollen: hoe moet het straks

verder met de aarde en de bediening waarbij jij bent betrokken als je dood bent? En wat moeten we met de eindeloze stroom aan mensen die door jou betrokkenheid bij projecten en initiatieven zo beschadigd zijn dat ze hulp nodig hebben om die schade te verwerken en weer een beetje vertrouwen in zichzelf krijgen?

Toen ik wat later op het "gesprek" reflecteerde vroeg ik me af of deze man ook momenten kent dat hij aan zichzelf twijfelt of zich schaamt voor zijn potsierlijke grandeurisme. Of misschien een moment waarop hij op Psalm 144 stuit en het  relativerende "Een mens is vluchtig als een ademtocht, zijn dagen glijden als een schaduw weg" zijn enorme blinde vlek vult. Het is waarschijnlijker dat hij dat leest als zijnde van toepassing op de rest en zijn eigen plek onaangetast laat.

We komen deze vol van zichzelf zijnde mensen overal tegen. Wereldheersers die letterlijk toegang hebben tot de rode knop die het eind van de wereld in gang zet. Politici die het eigenbelang verheffen boven dat van het volk dat hen koos. Leiders die geloven dat ze wel heel goed moeten zijn, anders zouden ze nooit op de plek van CEO terecht zijn gekomen.

Ik kom die vol van zichzelf zijnde mens echter ook in mezelf tegen. Ik ben potentieel echt niet zoveel anders. En daarin is naar mijn mening de gehele mensheid uniek. Als dat besef echter ontbreekt, ligt de kroning van het zelf tot hoofd van de pikorde binnen ieders bereik.

De zaak "ER". Wat doet het ertoe?

De zaak "ER".

En toen was het bijna een jaar stil. Niets te melden? Best wel maar ik heb niet het idee dat mijn mijmeringen ertoe doen.

Wat is dan de "er" in "toe"?

Dan hangt af van het onderwerp waar "er" naar verwijst.

Welk onderwerp dan ook, velen willen hun plasjes erop achterlaten, of liever zelfs een grote bruine.

Gisterenavond sprak op een Navigator dispuut in Rotterdam waar ik, onder andere, een pleidooi hield voor een cultuur van constructieve conversatie. Dat vond weerklank maar stuitte ook op vragen."Wat als conversaties vrijwel altijd uitmonden in discussies met hete hoofden die zich lijken te verliezen in polariserende standpunten?"

Goeie vraag en herkenbaar. Als mijn gesprekspartner alle deuren, ramen en kieren rondom zijn/haar mening heeft dichtgesmeerd moet ik me beheersen om niet toe te geven aan de bijna onweerstaanbare drang om die partner een keiharde klap in het gezicht te geven, of een snoeiharde schop in het centrum van zijn/haar achterste met de punt van mijn schoen (uiteraard die met stalen neuzen). Ik houd me in omdat het idee dat er door een dergelijke actie een deur opengaat een illusie is en zelfs een averechts effect heeft.

Zo ken ik een aantal zichzelf tot (gezalfde) leider opgeworpen gelovigen in mijn Evangelicale bubbel, die kritiek en kritische vragen beschouwen als een bevestiging van bovenaf dat ze zich op de enige juiste weg bevinden. Het Boek zegt immers dat wie Christus willen volgen te maken zullen krijgen met tegenstand en vervolging; hoe meer vervolging, hoe rechter het eind.

Mijn advies: Neem de tijd om "Er" te doordenken. Daaruit volgen de juiste vragen. Een juiste vraag zal de ander, die vaak niet meer heeft gedaan dan het plasje van een ander voor waar aannemen om vervolgens zijn/haar eigen plasje ernaast te deponeren, ontmaskeren als iemand met slechts een mening.

Aannames over talloze "erren" verschaffen de mens (schijn)zekerheid en houvast en is het gereedschap om enige zin te zien in een verder onzinnige wereld. Dat geef je niet zomaar op. Niet zelden is een crisis aanleiding om voorzichtig een raampje open te zetten naar een mogelijk alternatief narratief. Dat zijn kwetsbare momenten. Het voelt alsof de grond onder je voeten wegzakt en het is onzeker wat daarvoor in de plaats komt.

Ik ben een begenadigd mens; omgeven door mannen en vrouwen die de kunst van het converseren beheersen (o wacht even, misschien heb ik ze onbewust zelf wel uitgekozen) en met een gretigheid om zichzelf, de ander, God en het geloofsmysterie te begrijpen. Uit zo'n conversatie komen beide partners rijker weg, of ze het "er" wel of niet over eens zijn.

Dus daarom was en is het al bijna een jaar stil.

Ik lees de krant, de weekbladen, kijk regelmatig met ergernis naar actualiteitenprogramma's en, als ik met ertoe kan zetten, "het" nieuws (van de NOS liever niet; daar denken ze blijkbaar dat alle Nederlanders pre-kleuters zijn en hun keuze van onderwerpen op z'n zachts gezegd jammerlijk).

Ik zie veel plasjes maar weinig dat "er" echt toe doet.