16 april 2012

Bestaat een zuiver motief?

Gisteren kwam er na de dienst een jongedame naar me toe die het niet eens was met iets wat ik had gezegd. Eerlijk gezegd wind ik het wel prettig als mensen dat doen en het verbaasde me dat er niet meer naar me toe waren gekomen. Dit zei ik ongeveer:

"Als ik in een achterstandswijk in Afrika, Aziƫ of Latijns Amerika een oproep doe om "de zending" in te gaan, is de reactie niet zelden overweldigend. "Varen met OM" spreekt velen tot de verbeelding en betekent dat de leef en woonomstandigheden van de potentieel geroepen tot wel de tiende macht toenemen.
Eenzelfde oproep in een van de landen waar we het redelijk voor elkaar lijken te hebben levert komische taferelen op. Potentieel geroepen zien opeens dat hun veters los zitten, verschuilen zich achter zopas uitgedeelde communicatieorganen, voelen plotseling de behoefte om met gesloten ogen zelf reflecterende oefeningen te doen, of kijken de boodschapper fier aan omdat ze een heldere filosofie hebben ontworpen die hen volkomen vrijpleit om niet te hoeven terugvallen in woon- en leefomstandigheden die krap boven de armoedegrens uitkomen."

De jongedame meende te begrijpen dat ik bedoelde te zeggen dat alle zendelingen uit arme(re) landen "de zending ingaan" (wat een verschrikkelijk begrip is dat toch) omdat dit een opwaardering van hun levensstandaard zou inhouden.
Dat was geenszins wat ik bedoelde te zeggen. Ze was het inleidende zinnetje tot de bewuste paragraaf vergeten. Dat kan ik me wel voorstellen omdat iedereen normaliter de neiging heeft om de knop om te zetten wanneer iemand iets zegt dat een stekelig gevoel in je nek oproept. Het is niet ongewoon dat mensen op zo'n moment besluiten om met terugwerkende kracht niet meer te luisteren.
Ik leidde de gewraakte paragraaf in met "Ik geloof dat het antwoord van de mens op de vraag van God altijd een"blend" is van motieven." De volgende paragraaf was ter illustratie bedoeld en niet als universeel principe.

Een motief: dat wat mij motiveert, is altijd een optelsom van componenten. Het is een soort van bouwwerk dat de mens construeert en dus ook kan deconstrueren. Een enkelvoudig motief is als een standbal. Als die lekgeprikt wordt, is er niets meer over dan alleen het omhulsel. Wanneer een component in een constructie erodeert, hoeft dat niet meteen einde verhaal te zijn. De andere componenten kunnen het ontstane gat vullen of er komt iets anders voor in de plaats.

Wat van belang is dat ik mijn motief onderzoek en analyseer; eerlijk kijk naar de verschillende componenten, deze erken en benoem. Ik word namelijk maar moeilijk gelooft als ik beweer dat slechts "de liefde van Christus mij dringt." De apostel Paulus (ja, hij zei het echt) verhaalt in andere brieven over andere componenten die deel uitmaken van zijn motiefconstructie. Hij noemt ook als motief dat hij een "schuldenaar" is en dat het een "verplichting" is.
Eenduidigheid betekent niet dat een motief zuiver is. Het eerlijk onderkennen, erkennen en benoemen van dat wat mij motiveert komt een beetje in de buurt van zuiver.
Dacht ik.

10 april 2012

Ontbijtje met Jezus

De Franse schilder Tissot heeft er iets heel gewoons van gemaakt. Eigenlijk is het een beetje een saai plaatje. Jezus aan het ontbijt met zijn discipelen. Een gewoon tafereel tegen een ongewone achtergrond omdat het na Zijn dood en begrafenis plaatsvond. De jongens waren gaan vissen, werkten de hele nacht, vingen niets en op aanwijzing van de vreemdeling, die van de kant roept dat ze het eens aan de andere kant van de boot moeten proberen, halen ze uiteindelijk hun ontbijt, en meer, binnen.
Aan de kant aangekomen heeft de vreemdeling een vuurtje klaar en de jongens zijn al snel hun magen aan het vullen. Ze hebben al een soort van door dat het Jezus was, maar niemand durft er over te beginnen.
Het ongewone temidden van het gewone. De opstanding verandert alles. Niets is meer gewoon. Opeens is er niet langer een doorkijkje naar de eeuwigheid, maar een helder zicht en een wijd open deur.
Naast alle geestelijk waarheden die we in hoge en verheven taal breed uitmeten, laat dit tafereel ons zien dat het  leven doorgaat. er moet gewerkt en gegeten worden. Daar is niets hoogs of verhevens aan. Het grote verschil is dat Jezus aanschuift. Het gewone ontbijt wordt een ontbijt met uitzicht.
Het maken van de vertaalslag van het hemelse naar het aardse is niet altijd gemakkelijk maar wel cruciaal. Een hemelse waarheid die zich niet manifesteert in het aardse, ontbreekt zeggingskracht.

Eugene Perterson schrijft dat "De vorming van ons geestelijk leven gaat helemaal mis als we dit los van het alledaagse gestalte proberen te geven.”( Eugene Peterson, Living the resurrection, 71).
De wereld is op zoek naar antwoorden. Christenen claimen die antwoorden te hebben maar weten deze vaak abstracte waarheden maar moeilijk vorm te geven rond de ontbijttafel. De uitdaging is om taal en vorm te vinden die iedereen aan die ontbijttafel begrijpt. Misschien dat het zou helpen om de eerstvolgende keer een prediker die blijft haken in hemelse taal, te onderbreken en te vragen of hij het in ontbijttaal wil vertalen. Dat kan best, het kost alleen wat meer inspanning.

01 april 2012

Strategie is toch gewoon onzin

"Laat mij maar gewoon wat doen," is iets wat pragmatisch en praktische ingestelde mensen zeggen bij het uitzicht op een mogelijke "vergadering" waarbij mensen om een tafel, in rijtjes, in cirkels of in kleine groepen over dingen gaan praten. Probeer je in te beelden dat je een groep van vijftig leiders die op het puntje van hun stoel zitten om zo snel mogelijk iets te gaan doen, uit moet nodigen om een week lang op strategisch niveau te gaan praten en de vraag "waar willen we dat Human Resource in OM over drie jaar is" te beantwoorden.
Ik had de juiste groep mensen bij elkaar om hier over na te denken. Als je hen afzonderlijk zou vragen of ze op strategische niveau functioneren en denken zouden de meesten ontkennend hebben geantwoord. Dat heeft alles te maken met beeldvorming. Ze denken dat ze het niet kunnen maar zien niet dat ze het elke dag doen.
Ik zal aantonen dat zelfs de meest operationeel functionerende mens zich ook bezig houdt met strategie.
Feit: Alle vijftig deelnemers waren op tijd in Duitsland aangekomen en zaten keurig netjes op dinsdagmorgen om 08.30 te wachten op wat komen ging. Dit impliceert dat er strategische is nagedacht, gepland en gehandeld.
Om daar op dinsdagmorgen 08.30 in de zaal te zitten was het resultaat van een goed strategisch plan waarbij onder andere de volgende vragen zijn beantwoord:
1. Waarom ga ik naar Duitsland?
2. Wanneer moet ik daar zijn?
3. Hoe kom ik daar?
4. Welke stappen moet ik zetten om daar dinsdagmorgen om 08.30 te zijn?
5. Wat is de eerste stap die nodig is om dit proces uit te voeren?

Met andere woorden; iedereen is elke dag met dit soort strategische vragen bezig. Dat het antwoord zich vertaalt in operationele stappen die concreet, tastbaar en meetbaar zijn, moge helder zijn.

Je kunt op verschillende manieren tot een strategisch plan komen.
1. De leider ontwikkelt zo'n plan en verkoopt het aan zijn team. Dit is de zwakste optie omdat het het plan is van de leider. Net zoiets als een dichtgetimmerde drie punten preek; je kunt alleen maar amen zeggen of het verwerpen (je mompelt "amen" omdat iedereen het doet maar je weet nu al dat je er niets mee gaat doen, of het uiterste minimum om je "baas" te plezieren).
2. Je neemt je team mee op een reis en ontwikkelt het samen zodat ze mede eigenaar worden van het eindproduct. Dat is verreweg de betere optie omdat het hun ook hun plan is.

Strategie is zo slecht nog niet. Ik moet denken aan de strategie van de hemel. Vader, Zoon en Geest hadden  overeenstemming over het doel (het verlorene zoeken en behouden) en de route er naar toe (Golgotha). Ook over de waarom vraag bestond en bestaat overeenstemming (liefde).
Alle stappen die nodig zijn om dat plan uit te voeren zijn even belangrijk in het geheel. Sommige stappen spreken meer tot de verbeelding en grijpen dieper in. Neem bijvoorbeeld de "Paasstap" in Gods plan. Het lijden en de dood van Christus raakt de mens waarschijnlijk het diepst en is op het wereldtoneel het helderst zichtbaar. We zijn er echter nog niet. Gods plan is pas kompleet met de nieuwe hemel en de nieuwe aarde.
Een strategie is niet alleen bepalend voor wat er moet gebeuren maar ook voor helderheid over wat er niet moet gebeuren.
Als ik morgen om 9 uur in Duitsland moet zijn heeft bepaalt dat gegeven hoe mijn dag er vandaag uitziet en vooral wat ik niet kan of moet doen.
Ik ga over een uur richting Bleiswijk om daar te spreken. Wat ik vooral niet moet doen is doorgaan met deze blog, hoe graag ik dat misschien ook zou willen. Die beperking is echter niet negatief (ik word gehinderd in mijn bewegingsvrijheid) maar helpt me juist om mijn acties te plannen en uit te voeren. Mijn dag krijgt inhoud en betekenis. Dat voelt eigenlijk wel goed.
Strategische plannen? Als je er wat langer over nadenkt klinkt het helemaal zo gek nog niet.

O, voor het geval je het wilt weten. We hebben een strategische plan voor onze Internationale Human Resource Services voor de komende drie jaar. Het was keihard werken maar hun hebben we iets dat ons 'doen' van morgen betekenis en richting geeft. We gaan ergens naar toe.