Bestaat een zuiver motief?

Gisteren kwam er na de dienst een jongedame naar me toe die het niet eens was met iets wat ik had gezegd. Eerlijk gezegd wind ik het wel prettig als mensen dat doen en het verbaasde me dat er niet meer naar me toe waren gekomen. Dit zei ik ongeveer:

"Als ik in een achterstandswijk in Afrika, Azië of Latijns Amerika een oproep doe om "de zending" in te gaan, is de reactie niet zelden overweldigend. "Varen met OM" spreekt velen tot de verbeelding en betekent dat de leef en woonomstandigheden van de potentieel geroepen tot wel de tiende macht toenemen.

Eenzelfde oproep in een van de landen waar we het redelijk voor elkaar lijken te hebben levert komische taferelen op. Potentieel geroepen zien opeens dat hun veters los zitten, verschuilen zich achter zopas uitgedeelde communicatieorganen, voelen plotseling de behoefte om met gesloten ogen zelf reflecterende oefeningen te doen, of kijken de boodschapper fier aan omdat ze een heldere filosofie hebben ontworpen die hen volkomen vrijpleit om niet te hoeven terugvallen in woon- en leefomstandigheden die krap boven de armoedegrens uitkomen."

De jongedame meende te begrijpen dat ik bedoelde te zeggen dat alle zendelingen uit arme(re) landen "de zending ingaan" (wat een verschrikkelijk begrip is dat toch) omdat dit een opwaardering van hun levensstandaard zou inhouden.

Dat was geenszins wat ik bedoelde te zeggen. Ze was het inleidende zinnetje tot de bewuste paragraaf vergeten. Dat kan ik me wel voorstellen omdat iedereen normaliter de neiging heeft om de knop om te zetten wanneer iemand iets zegt dat een stekelig gevoel in je nek oproept. Het is niet ongewoon dat mensen op zo'n moment besluiten om met terugwerkende kracht niet meer te luisteren.

Ik leidde de gewraakte paragraaf in met "Ik geloof dat het antwoord van de mens op de vraag van God altijd een"blend" is van motieven." De volgende paragraaf was ter illustratie bedoeld en niet als universeel principe.

Een motief: dat wat mij motiveert, is altijd een optelsom van componenten. Het is een soort van bouwwerk dat de mens construeert en dus ook kan deconstrueren. Een enkelvoudig motief is als een standbal. Als die lekgeprikt wordt, is er niets meer over dan alleen het omhulsel. Wanneer een component in een constructie erodeert, hoeft dat niet meteen einde verhaal te zijn. De andere componenten kunnen het ontstane gat vullen of er komt iets anders voor in de plaats.

Wat van belang is dat ik mijn motief onderzoek en analyseer; eerlijk kijk naar de verschillende componenten, deze erken en benoem. Ik word namelijk maar moeilijk gelooft als ik beweer dat slechts "de liefde van Christus mij dringt." De apostel Paulus (ja, hij zei het echt) verhaalt in andere brieven over andere componenten die deel uitmaken van zijn motiefconstructie. Hij noemt ook als motief dat hij een "schuldenaar" is en dat het een "verplichting" is.

Eenduidigheid betekent niet dat een motief zuiver is. Het eerlijk onderkennen, erkennen en benoemen van dat wat mij motiveert komt een beetje in de buurt van zuiver.

Dacht ik.