Ik zoek een nieuw systeem

Al jaren lees ik de Bijbel en heb daarbij lang de vrij populaire knip en plak benadering als strategie en tactiek gebruikt. Deze methodiek is handig als ik de Bijbel wilt laten zeggen wat ik wil en wanneer dat mij het beste uitkomt. “Draagt elkaars lasten”(Galaten 6:2) kan worden toegepast om het pastoraat te legitimeren en/of tijd en middelen te investeren om de last van een ander, die mij wel sympathiek lijkt, waar ik een klik mee heb of die “mijn hart heeft”, te verlichten.

Past andermans last echter niet in het door mij vastgestelde normatieve kader van betamelijkheid kan ik een paar verzen verderop in hetzelfde hoofdstuk “want ieder mens moet zijn eigen last dragen” (:5) heerlijk gebruiken.

Zo betrapte ik mezelf onlangs op weer een vers dat een geheel eigen leven is gaan leiden. De bevrijding die ons door Christus ten deel valt mag niet worden misbruikt om de eigen verlangens te bevredigen (Gal. 5:1, 13).

Wat ik al snel meekreeg op mijn geloofsreis was:

Eigen verlangens waren en zijn niet zo best. Punt.

Niet wat ik wil, maar wat God wil, waarbij voor het gemak, maar ook als logisch gevolg van de knip en     plak methode, de verschrikkelijke sarx (eigen verlangens) wordt gelijkgesteld aan het ego.

Gevolg: schuldgevoelens, berouw, bekering, zelfoordeel.

In de Galatenbrief gaat het Paulus maar om één zaak: niet de wet, maar geloof alleen.
De bijna onbeheersbare drang om zich vervolgens toch weer te onderwerpen aan een systeem is niets minder dan een menselijke eigenschap.

De vrijheid gebruiken (misbruiken) om jezelf een systeem aan te meten heeft aanvliegerij tot gevolg en kan zomaar uitmonden in verslinding. Die verslinding als gevolg van het zich aanmeten van een voor het gevoel passend systeem is overal terug te vinden en wellicht zonder het zelf door te hebben zet het de mens(heid) op ramkoers met zichzelf.

De vrijheid inzetten om lief te hebben is van een andere orde. Wie liefheeft, vervult de wet. Die liefde is geen systeem maar het antwoord op welk systeem dan ook. Niet het strijden tegen de sarx maar het liefhebben van de ander (door deze te dienen) is het devies en inzet van de volgeling van Christus.

En man, wat is dat moeilijk zeg. Als alles en iedereen een beetje mijn kant op beweegt, is er niets aan de hand en kan ik vanuit een serene kalmte als een wijze man links en rechts liefhebben. De weerbarstige werkelijkheid beweegt echter zelden mijn kant op en bepaalt mij bij een andere wetmatigheid die in mij werkzaam is: de liefde kent kantel- en breekpunten waarbij de met enthousiasme ingezette poging om de ander te dienen zomaar om kan slaan en zich weer op het eigen belang en verlangens richt.

Ik heb nog een lange weg te gaan.

Omdat geloof alleen wel wat kaal is...

Het is geen uniek gegeven dat gelovigen zich 'snel afwenden' van 'hem die u door de genade van Christus heeft geroepen'.

Geloof alleen ontbreekt het aan spektakel en uiterlijk meetbare criteria. Die zijn nodig om dat 'geloof alleen' te voorzien van een opwindende dynamiek en verschaffen de gelovige de elementen die nodig zijn om zichzelf ervan te overtuigen dat ze wel op de goede weg moeten zijn en voorziet hem/haar van de nodige ammunitie voor hun (nu) missie om anderen te overtuigen dat 'dit Het is.'

Alles wat afwijkt van 'geloof alleen' zal leiden tot verwarring. Verdraaiingen zijn van alle eeuwen en aanleiding tot zelfs het zaaien van dood en verder.
Omdat alles wat uitstijgt boven 'geloof alleen' tot niets anders leidt dan de gelovige voorzien van valse zekerheden en verwachtingen, resulteert het uiteindelijk in depressie, desillusie, het zich afkeren van het oorspronkelijk omarmde 'geloof alleen' en talloze andere mensvernietigende vruchten.

De apostel Paulus ziet deze potentieel desastreuze gevolgen van aangekleed en gepimpt geloof voor de volgelingen van Jezus en gebruikt sterke bewoordingen om de verdraaiers te betitelen: vervloekten.

Dagboek, 28 Mei
Galaten 1:6 vv

Vliegen of niet, zinnige zegen en onverschilligheid

*|MC_PREVIEW_TEXT|*

View this email in your browser Nieuwsbrief Mei 2024 (overpeinzingen, mijmeringen en nieuws) Zaterdag 27 April. De vlucht van Amsterdam naar Belgrado had ruim een uur vertraging maar de aansluitende vlucht naar Montenegro zou nog te halen zijn. Een korte sprint naar de gate waar de laatste passagiers aan het instappen waren: yes, gehaald! Instapkaart langs de scanner en dan de slurf in. Niet dus: computer says no, en ik werd richting transferdesk gestuurd. Lang verhaal kort: ik mocht niet mee en de eerstvolgende vlucht zou twee dagen later zijn. Van de vier studies die ik de volgende drie dagen zou geven op de tweejaarlijkse retraite van onze werkers in de Balkan, zou er alleen tijd overblijven om de laatste te doen. Een in Nederland wonende Montenegrijn die mijn zichtbare en verbale verontwaardiging opmerkte, bood aan te helpen. Hij moest dezelfde   kant op en zat in hetzelfde schuitje. De enige oplossing was om een taxi te nemen. Mijn nieuwe vriend bedong een prijs en een uur later waren we onderweg voor de bijna 11 uur durende rit van Belgrado naar Budva. Het werd een interessante rit met de Oosters Orthodoxe taxichauffeur en mijn nieuwe Islamitische vriend, die me steevast broer noemde en het logisch vond dat je een broer in nood altijd helpt en me er gedurende de rit regelmatig aan herinnerde dat “Jesus loves me” omdat ik op tijd zou komen om mijn studies te geven. Drie mannen in een taxi die een beeld, verlangen delen om ongeacht verschillen in religie en wereldbeeld, in Shalom/Salam naast elkaar kunnen leven en maar niet kunnen begrijpen waarom mensen omwille van religie of grenzen elkaar de hersens inslaan. Uiteindelijk een uur na middernacht aangekomen na een spectaculaire rit door de bergen van Zuid-Servië en Montenegro. Overigens heeft Air-Serbia mij volledig  gecompenseerd voor alle gemaakte extra kosten. Vier studies over en vanuit de zogenaamde Bergrede zoals de evangelist Matteüs deze heeft opgetekend (Hoofdstukken 5-7). Ingaan op vragen zoals “wat betekent het als Jezus het zalig/gezegend zijn uitroept over een negental specifiek door hem benoemde menselijke eigenschappen?” Waren het eigenlijk wel eigenschappen of gaat het over de (rauwe) werkelijkheden waarmee zijn toehoorders zich identificeerden? Waar hebben we het trouwens over als we zeggen dat we gezegend worden, of zijn? De betekenis van “zegen” is sowieso een eigen leven gaan leiden en wordt in ons Westerse deel van de wereld al snel verward met voorspoed en hebbedingetjes, die anderen dus niet bezitten. Zegen krijgt namelijk pas betekenis als je het afzet tegen “onzegen”. Zondag 3 Maart. Werd wakker met een whatsapp bericht van Ellen dat ze m’n auto in de prak had gereden. Ik dacht eerst dat het een practical joke was maar toen de bijgevoegde foto langzaam maar zeker tijdens het downloaden scherper werd, zag ik dat het inderdaad mijn auto was. Wat een gedoe. Ik besluit niet kwaad te worden want het had mij net zo goed kunnen overkomen. Ik was juist zo happy met de auto (uit 2007 – dus niet echt nieuw of jong) omdat alles gewoon lekker werkte. Ellen biedt aan een andere vergelijkbare auto voor me te kopen maar dan is ze meteen door haar spaargeld heen. En dat heeft ze hard nodig. Met haar drie kinderen is ze bij ons ingetrokken. Haar huwelijk houdt geen stand en de komende weken zullen er afspraken gemaakt moeten worden over waar ze gaat wonen, de voogdij, de alimentatie en wat er allemaal nog meer komt kijken bij een scheiding. Inmiddels heeft ze een woning in Spijkenisse (compleet uitgewoond – een gigantische bult werk om het weer leef- en bruikbaar te maken) en is er een convenant. Martha en ik zijn blij dat we, voor zolang als nodig is, de ruimte in ons huis hebben voor haar en de kinderen. Nog een paar weken en het gezinnetje kan aan een nieuw hoofdstuk beginnen. O ja, de in de prak gereden auto hebben we weer op de been gekregen door eenzelfde type en kleur sloopauto te kopen en de getroffen (onder)delen te vervangen. Omdat ze echt wel een auto nodig heeft en die van mij nog steeds gebruikt heb ik gezegd dat ze de auto mag houden. Wat heb ik nu weer gedaan? Nu heb ik geen auto meer en moet ik op zoek naar een nieuwe oude auto. Auto’s? Altijd gedoe. Zondag 14 april. Omstreeks 9:30 aangekomen bij Bayview Family Church in Toronto. De relatie met deze hartelijke gemeente bestaat al zo’n 30 jaar en ik voel me dan ook al jaren deel van deze “familie”. Gesproken over de vraag waaraan een volgeling van Jezus is te herkennen. Je komt dan uit bij het schisma met aan de ene kant de juiste belijdenis en aan de andere kant de juiste actie. Vanuit de Bijbel meen ik te begrijpen dat als een mondvol met geestelijke idealen en ambities zich niet vertaalt in overeenkomstige daden en acties, het beter is om dan maar te zwijgen; aan de vrucht herken je de boom. Dat is een spanningsveld waar ik regelmatig flink mee worstel en mezelf keihard tegenkom.  De eerder genoemde Bergrede is daarbij als een spiegel. Een andere “familie” is die van de Church of Christ in Ungarra (117 zielen) , een plaats op het Eyre schiereiland (twee maal zo groot als Nederland met slechts 60 duizend inwoners) in Zuid-Australië  Daar kom ik al jaar en dag. Toen ik daar onlangs sprak werd mij gevraagd om het avondmaal te bedienen. Dat wilde ik wel en ik liet het brood rondgaan met de instructie om de buurman, buurvrouw aan te kijken en te zeggen “het lichaam van Christus, voor jou gegeven”. Dat ging wel goed ware het niet dat de kleine crackers op twee gladde borden lagen en bij het doorgeven schoven regelmatig cracker van het bord op de grond. Alom hilariteit. Tenslotte nam ik de borden weer aan waarop er zo’n vijf crackers voor mijn voeten van het bord gleden en op de grond vielen. Daar ging ik natuurlijk prompt op staan. Nog meer hilariteit. Zo werd het avondmaal naast een ernstige ook een ontspannen gebeurtenis. Weer thuisgekomen vanuit Australië heb ik wekenlang last gehad van griepachtige verschijnselen, gebrek aan motivatie, concentratie en onverschilligheid. De eerstgenoemde zijn weg maar die laatste drie lijken weerbarstiger. Ik vertrouw erop dat het goed gaat komen maar echt leuk is het niet (niet dat “leuk” de toetssteen is want dan zou ik ten prooi zijn gevallen aan de westerse welvaartsziekte die “leuk” tot norm lijkt te hebben verheven). OM hanteert het "geloofszending" principe; het idee dat God voorziet in alle noden en behoeften. Dat krijgt gestalte middels een achterban van gevende vrienden die zich achter de (zendings)werkers scharen. Sinds 1987 leven wij op deze basis. Ik heb daar altijd mee geworsteld en doe dat nog steeds. Het voelt als een voortdurend met jezelf moeten leuren. Die groep gevers is voortdurend in beweging. Gevende vrienden komen en gaan; financiële uitgaven worden herzien en door verhuizingen veranderen sociale groepen en betrokkenheid. Momenteel bedraagt het maandelijkse tekort een kleine 500 euro. Martha schildert gestaag door en gebruikt alles wat maar enigszins als ondergrond kan dienen als basis. Tientallen restjes laminaat (over van de verbouwing van de twee gastenkamers in ons huis) hebben haar kwast- en kleurbehandeling ondergaan. We staarden naar het schrootjesplafond. Niet dat we de schrootjes zagen, het was immers pikdonker, maar we zijn ons bewust van de aanwezigheid van het plafond dat stamt uit de jaren 70 van de vorige eeuw. Dus lagen we daar te staren en mijmerden wat over het feit dat de lat hoog ligt en dat we alle reden hebben om teleurgesteld te zijn in onszelf. Over welke lat hadden we het? De lat van liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Onze liefde voor elkaar en anderen kent een breekpunt, de blijdschap is afhankelijk van lichamelijke en omgevingsfactoren, de vrede wordt ongewild en vaak onverwacht verstoord, geduld; laten ik daar maar niet over beginnen. Vriendelijkheid is vaak situationeel en afhankelijk van wie de ontvangende kant staat of hangt. Daar komt nog bij dat onze gemoedstoestand voortdurend in gesprek is met chemische processen in onze hersenen waar endorfine, serotonine, noradrenaline, dopamine en zo’n dertig andere neurotransmitters de gemoedshuishouding en talloze lichamelijke acties en processen aansturen. Er hoeft maar een kink in de kabel te komen die deze delicate processen verstoren en je bent niet meer de persoon die zich even tevoren manifesteerde. Terugvallen op de genade van God, wiens reddende armen dieper reiken dan onze grootste teleurstellingen, is dan geen zwaktebod maar de plaats waar we weer verbinding vinden met het Leven. En Hoop! Hartelijke groet! Jan en Martha den Ouden West-Sidelinge 270 3042 CX  Rotterdam Tel: 010-5115979 of  06-427.427.05 Email: jan@lifedirection.org  marthadenouden@gmail.com Blog: Jandereiziger.blogspot.com/   Giften kun je (aftrekbaar) overmaken op NL13 RABO 0114 2329 38 van OM Nederland in Nijkerk. Vermeld: Fam. den Ouden.   Regel je gift online Emailadres veranderen of stel je niet langer prijs op het ontvangen van mails van Martha en/of mij? Zelf mailadres veranderen or afmelden   Copyright © *|CURRENT_YEAR|* *|LIST:COMPANY|*, All rights reserved. *|IFNOT:ARCHIVE_PAGE|* *|LIST:DESCRIPTION|* Our mailing address is: *|HTML:LIST_ADDRESS_HTML|* *|END:IF|* Want to change how you receive these emails? You can update your preferences or unsubscribe from this list. *|IF:REWARDS|* *|HTML:REWARDS|* *|END:IF|*

Vasthouden aan onbetwistbaarheid

Eerder deze week genoot ik met een klein gezelschap van biefstukken, bier en Bijbel. Mijn vriend en gastheer viel een aantal tellen stil toen ik suggereerde dat het mogelijk is dat God niet alles weet. Op de stilte volgde een luid "Noooooooo, I can't believe you're even suggesting the thought". Zijn godsbeeld staat zo'n gedachte niet toe; vastgeroest in leerstellingen en retoriek waarop de enigszins doordenkende mens zonder al te veel moeite de nodige gaten in kan schieten.

Lijden? Komt niet van God maar Hij staat het toe om tot een beter product te komen.
Alwetendheid? Iedere beweging, gedachte en beslissing ligt al voor de grondlegging van de wereld vast. Dat zou allemaal in de Bijbel staan en, zo stelde hij, "Ik geloof dat God is wie Hij zegt te zijn".

Op mijn suggestie dat het beeld van God dat we ontlenen aan Zijn zelfopenbaring, altijd een kwestie is van subjectieve interpretatie volgde een "en dat is het probleem omdat er teveel wordt nagedacht en men niet langer eenvoudigweg de Bijbel gelooft."

Misschien denk ik teveel na maar kan ik weinig anders concluderen dat God best wel problematisch is. Om het probleem behapbaar te maken construeert de mens dogma's (leerstelling die door een religie, ideologie, organisatie of persoon als onbetwistbaar wordt beschouwd) die enige houvast en kadering moeten bieden.

Het wordt lastig als de mens zijn beeld van God als onbetwistbaar beschouwt. Krijgt men te maken met drama dan ontstaan er barstjes en scheurtjes in die dogma's en valt vroeger of later de tot dan toe beleefde solide basis weg. Vragen die er eerst niet waren dringen zich naar de voorgrond van het bestaan. Dan wordt of het beeld van God bijgesteld, of men haakt af. Een optie is ook om pijn, vragen en twijfels te negeren en gewoon door te rammen; houd je aan het script!

Zo maak ik, waar ter wereld ik ze ook tegenkom, altijd en overal praatje met Jehova Getuigen. Die houden zich keurig aan het script.

Maandag kwam ik er weer twee tegen. Ik val ze nooit aan maar neem wel de regie in de conversatie. Deze twee waren wel gezellig. Op mijn vraag waar ze denken na hun dood terecht te komen was hun antwoord "op de nieuwe aarde" (er zou ook een select gezelschap van precies 144.000 zielen zijn die de aarde gaan regeren...). Ze vielen een paar tellen stil toen ik vroeg of er op die aarde ook koeien zouden zijn. Daar hadden ze nog nooit over nagedacht en er stond niets over in hun talloze scripten. Samen met mij hoopten ze echter van wel.

Moeilijke gesprekken hoor, met de ander die aan zijn/haar onbetwistbare beeld van God, of wat voor beeld van wat dan ook, blijft hangen.

Dat van mij is tamelijk betwistbaar, wat de aan het onbetwistbare beeld vasthoudende noopt mij (weer) op het juiste pad te krijgen.

Later op de dag was er dus die biefstuk. Genieten en  onvermijdelijk nopen van mijn vriend.

Vol van het zelf zijn

De meeste mensen zijn wel een beetje vol van zichzelf. Geeft niets. Is ook wel nodig als motivatie tot actie.

Ook lijkt, of schijnt de mens graag een beetje of heel erg anders te willen zijn dan de rest. In gesprekken met de ander kun je die ander zo maar horen zeggen dat hij/zij dingen anders doet dan de rest en daarmee zijn/haar uniek zijn etaleert en uitvent. Dat uniek zijn kan dan gaan over de beste route met de caravan naar een bestemming in Spanje, of over hoe iemand zich niet langer identificeert met de biologisch x-en en y-en; het expressieve individualisme dicteert dat we allemaal een uniek plekje op de totale bandbreedte van het bestaan innemen en altijd onderweg zijn om die plek te vinden en in te nemen. Vaak totdat een ander hetzelfde plekje claimt en ons anderszijn toch weer niet zo anders blijkt te zijn dan we hadden gedacht of gewenst. De tocht vervolgt zich; op weg naar de volgende nuance. De reden dat we ons haar laten knippen is nooit omdat anders dat haar in de weg gaat zitten en het zicht belemert; we dress to impress.

Terug naar de vol van zichzelf zijnde mens.

Zo raakte ik onlangs in gesprek met een man die zo vol van zichzelf was dat het leek, als je goed keek, alsof hij een halve centimeter boven de aarde zweefde.

Het zat zo. God zou de aarde en de hemel hebben geschapen maar zonder de uitzondelijke begaafdheid en kwaliteiten van mijn nieuwe vriend, zou er daarna niet veel gebeurd zijn. 

Ik vind dat lastige gesprekken. Het is meestal in een richting en dus is er feitelijk geen sprake meer van een gesprek maar van een monoloog. Vragen begonnen in mijn hoofd rond te tollen: hoe moet het straks

verder met de aarde en de bediening waarbij jij bent betrokken als je dood bent? En wat moeten we met de eindeloze stroom aan mensen die door jou betrokkenheid bij projecten en initiatieven zo beschadigd zijn dat ze hulp nodig hebben om die schade te verwerken en weer een beetje vertrouwen in zichzelf krijgen?

Toen ik wat later op het "gesprek" reflecteerde vroeg ik me af of deze man ook momenten kent dat hij aan zichzelf twijfelt of zich schaamt voor zijn potsierlijke grandeurisme. Of misschien een moment waarop hij op Psalm 144 stuit en het  relativerende "Een mens is vluchtig als een ademtocht, zijn dagen glijden als een schaduw weg" zijn enorme blinde vlek vult. Het is waarschijnlijker dat hij dat leest als zijnde van toepassing op de rest en zijn eigen plek onaangetast laat.

We komen deze vol van zichzelf zijnde mensen overal tegen. Wereldheersers die letterlijk toegang hebben tot de rode knop die het eind van de wereld in gang zet. Politici die het eigenbelang verheffen boven dat van het volk dat hen koos. Leiders die geloven dat ze wel heel goed moeten zijn, anders zouden ze nooit op de plek van CEO terecht zijn gekomen.

Ik kom die vol van zichzelf zijnde mens echter ook in mezelf tegen. Ik ben potentieel echt niet zoveel anders. En daarin is naar mijn mening de gehele mensheid uniek. Als dat besef echter ontbreekt, ligt de kroning van het zelf tot hoofd van de pikorde binnen ieders bereik.

De zaak "ER". Wat doet het ertoe?

De zaak "ER".

En toen was het bijna een jaar stil. Niets te melden? Best wel maar ik heb niet het idee dat mijn mijmeringen ertoe doen.

Wat is dan de "er" in "toe"?

Dan hangt af van het onderwerp waar "er" naar verwijst.

Welk onderwerp dan ook, velen willen hun plasjes erop achterlaten, of liever zelfs een grote bruine.

Gisterenavond sprak op een Navigator dispuut in Rotterdam waar ik, onder andere, een pleidooi hield voor een cultuur van constructieve conversatie. Dat vond weerklank maar stuitte ook op vragen."Wat als conversaties vrijwel altijd uitmonden in discussies met hete hoofden die zich lijken te verliezen in polariserende standpunten?"

Goeie vraag en herkenbaar. Als mijn gesprekspartner alle deuren, ramen en kieren rondom zijn/haar mening heeft dichtgesmeerd moet ik me beheersen om niet toe te geven aan de bijna onweerstaanbare drang om die partner een keiharde klap in het gezicht te geven, of een snoeiharde schop in het centrum van zijn/haar achterste met de punt van mijn schoen (uiteraard die met stalen neuzen). Ik houd me in omdat het idee dat er door een dergelijke actie een deur opengaat een illusie is en zelfs een averechts effect heeft.

Zo ken ik een aantal zichzelf tot (gezalfde) leider opgeworpen gelovigen in mijn Evangelicale bubbel, die kritiek en kritische vragen beschouwen als een bevestiging van bovenaf dat ze zich op de enige juiste weg bevinden. Het Boek zegt immers dat wie Christus willen volgen te maken zullen krijgen met tegenstand en vervolging; hoe meer vervolging, hoe rechter het eind.

Mijn advies: Neem de tijd om "Er" te doordenken. Daaruit volgen de juiste vragen. Een juiste vraag zal de ander, die vaak niet meer heeft gedaan dan het plasje van een ander voor waar aannemen om vervolgens zijn/haar eigen plasje ernaast te deponeren, ontmaskeren als iemand met slechts een mening.

Aannames over talloze "erren" verschaffen de mens (schijn)zekerheid en houvast en is het gereedschap om enige zin te zien in een verder onzinnige wereld. Dat geef je niet zomaar op. Niet zelden is een crisis aanleiding om voorzichtig een raampje open te zetten naar een mogelijk alternatief narratief. Dat zijn kwetsbare momenten. Het voelt alsof de grond onder je voeten wegzakt en het is onzeker wat daarvoor in de plaats komt.

Ik ben een begenadigd mens; omgeven door mannen en vrouwen die de kunst van het converseren beheersen (o wacht even, misschien heb ik ze onbewust zelf wel uitgekozen) en met een gretigheid om zichzelf, de ander, God en het geloofsmysterie te begrijpen. Uit zo'n conversatie komen beide partners rijker weg, of ze het "er" wel of niet over eens zijn.

Dus daarom was en is het al bijna een jaar stil.

Ik lees de krant, de weekbladen, kijk regelmatig met ergernis naar actualiteitenprogramma's en, als ik met ertoe kan zetten, "het" nieuws (van de NOS liever niet; daar denken ze blijkbaar dat alle Nederlanders pre-kleuters zijn en hun keuze van onderwerpen op z'n zachts gezegd jammerlijk).

Ik zie veel plasjes maar weinig dat "er" echt toe doet.