15 juli 2010

Met alles een bedoeling

Gisteren op 'uitzending gemist' een Netwerk documentaire bekeken over misbruik binnen het protestantisme. In deze documentaire wordt er een zendingsschool uitgelicht; een kostschool waar kinderen van zendelingen heen werden gestuurd zodat de ouders ongestoord hun arbeid voor God konden verrichten. Kinderen vanaf een jaar of zes gaan naar de kostschool. Het was het beleid van de organisatie; ouders en kinderen hadden geen keus. Afgezien van de wantoestanden in de kostschool zelf: het emotionele, lichamelijke, psychische en seksuele misbruik van de kinderen en de gevolgen ervan voor hun levens nu, ligt er een theologische dwaling aan ten grondslag. De aanname heerst dat het dienen van God altijd offers vraagt. En ja, Jezus maakt in de Evangeliën duidelijk dat het volgen van Hem niet zonder gevolgen is. Er hangt een prijskaartje aan. Deze offers krijgen een heroïsch tintje naarmate dat offer in omvang en in pijnbeleving toeneemt. Misschien namen de ouders en de leiders van de organisatie Abraham als voorbeeld. De ultieme test in zijn leven was zijn bereidheid om zijn zoon te slachten. De lat ligt dus hoog en je moet heel wat in huis hebben om hieraan te kunnen tippen.
Het is interessant om te zien hoe Abraham wordt geëerd in de kerk en in de Bijbel. Als je het bizarre verhaal leest vraag je je toch af of hij wel spoorde? Welke vader zou zo'n offer willen brengen? Als er vandaag iemand zijn zoon zou (willen) slachten omdat God hem dat zou opdragen, lopen we voortaan een blokje om hem heen, ontvrienden hem op Facebook en Hyves en ontzeggen we hem het recht om ons nog langer te volgen op Twitter.
Het idee staat ook haaks op de bereidheid die van de gelovige wordt gevraagd om zichzelf over te geven voor de ander. In het "zuchtje" van de keuzes die ik maak krijgen mijn kinderen al voldoende te verhapstukken. Al mijn keuzes hebben direct en indirect gevolgen voor mijn kinderen maar om hen hun eigen keuze te ontnemen en voor de consequentie van mijn keuze te laten opdraaien?
De kinderen werd op school verteld dat God met alles een bedoeling heeft. Alles. Dus ook als een twaalfjarig meisje verkracht wordt door een zogenaamde Godvrezende zendeling? Geen wonder dat ze nu niets meer met de kerk te maken wil hebben.
Het volgen van Jezus kan niet worden vereenvoudigd tot oneliners. Het leven en het geloof zijn daarvoor veel te gecompliceerd.

2 opmerkingen:

  1. Hoi Jan,

    Af en toe zie ik je blog. Deze is echt interessant...
    Hoe zie jij dat offer van Abraham dan wel?

    Hartelijke groet,

    Henk Vink

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik denk dat het verhaal authentiek is en dat we het moeten zien als een "onbegrijpelijke uitzondering op de norm". God droeg zijn profeten wel vaker bizarre taken op die wij nu als on-Bijbels beschouwen of reduceren tot een principe. Als ik het geloof van Abraham zou aspireren, moet dat zich dan uiten in mijn bereidheid om mijn eigen kinderen op te offeren en zou een bewijs van die bereidheid me dan een plaats in de top-honderd van geloofshelden opleveren.
    Het blijft een uitermate boeiende vraag. Over het algemeen is men het er in de theologie wel over eens dat God nooit zover zou zijn gegaan dat Hij Abraham zou hebben toegestaan om Isaak daadwerkelijk te offeren. Maar dat plaatst ons voor het dilemma dat we de vraag moeten beantwoorden waarom God ons zou vragen om dingen te doen die in tegenstelling staan tot zijn wezen.
    Een van de meest intrigerende uitleggingen die ik heb gelezen is die van Soren Kierkegaard in zijn "Fear and Trembling."


    "Now the story of Abraham has the remarkable property that it is always glorious, however poorly one may understand it; yet here again the proverb applies, that all depends upon whether one is willing to labor and be heavy-laden. But they will not labor, and yet they would understand the story. They exalt Abraham — but how? They express the whole thing in perfectly general terms: "The great thing was that he loved God so much that he was willing to sacrifice to Him the best." That is very true, but "the best" is an indefinite expression. In the course of thought, as the tongue wags on, Isaac and "the best" are confidently identified, and he who meditates can very well smoke his pipe during the meditation, and the auditor can very well stretch out his legs in comfort. In case that rich young man whom Christ encountered on the road had sold all his goods and given to the poor, we should extol him, as we do all that is great, though without labor we would not understand him — and yet he would not have become an Abraham, in spite of the fact that he offered his best. What they leave out of Abraham's history is dread ;20 for to money I have no ethical obligation, but to the son the father has the highest and most sacred obligation. Dread, however, is a perilous thing for effeminate natures, hence they forget it, and in spite of that they want to talk about Abraham.

    How is one to explain the contradiction illustrated by that orator? Is it because Abraham had a prescriptive right to be a great man, so that what he did is great, and when another does the same it is sin, a heinous sin? In that case I do not wish to participate in such thoughtless eulogy. If faith does not make it a holy act to be willing to murder one's son, then let the same condemnation be pronounced upon Abraham as upon every other man. If a man perhaps lacks courage to carry his thought through, and to say that Abraham was a murderer, then it is surely better to acquire this courage, rather than waste time upon undeserved eulogies. The ethical expression for what Abraham did is, that he would murder Isaac; the religious expression is, that he would sacrifice Isaac; but precisely in this contradiction consists the dread which can well make a man sleepless, and yet Abraham is not what he is without this dread. Or perhaps he did not do at all what is related, but something altogether different, which is accounted for by the circumstances of his times — then let us forget him, for it is not worth while to remember that past which cannot become a present. Or had perhaps that orator forgotten something which corresponds to the ethical forgetfulness of the fact that Isaac was the son? For when faith is eliminated by becoming null or nothing, then there only remains the crude fact that Abraham wanted to murder Isaac — which is easy enough for anyone to imitate who has not faith, the faith, that is to say, which makes it hard for him."
    Soren Kierkegaard ,Fear and Trembling (Lonmdon: Everyman's Library,1994), 20-2

    BeantwoordenVerwijderen