Echt niet normaal!

De gelovige club in Kolosse wordt door hun mentor aangemoedigd om zich normaal te gedragen tegenover niet gelovigen: "ga wijs met ze om."
Verstandig, normaal, wijs gedrag; wat is dat precies?
Toen Wilders onze premier aanspoorde om "normaal" te doen waarop de premier pareerde met "doe zelf normaal, man," hadden beiden een andere versie van normaal gedrag voor ogen.
Normaal is wat ik normaal vind en die norm is geïnformeerd en gevormd door de cultuur waarin ik opgroei, de tijd waarin ik leef, de sociale groep waar ik me in beweeg, de boeken die ik lees, de films die ik kijk en ga zo maar door. Het spreekt dan ook vanzelf dat normaal, verstandig en wijs gedrag bij iedereen een iets ander plaatje oplevert.
Op het moment dat ik de opdracht krijg om me wijs te gedragen kan ik dat wijze gedrag slechts duiden met behulp van de ammunitie die ik ter beschikking heb. Mijn invulling van wijs gedrag is dan ook altijd subjectief.
Nu hebben we als samenleving best wel een gedragscode en zijn er talloze wetten en voorschriften die me helpen om algemeen gewenst gedrag te duiden en zoveel mogelijk overeenkomstig die (objectieve) normering te leven. Als ik over een weg rij en ik zie een wit bord met een rode rand waarin de twee cijfers 8 en 0 staan weet ik dat het verstandig is om me aan die instructie te houden, tenzij ik er geen probleem mee heb om in mogelijke moeilijkheden te komen.

Als Paulus het heeft over verstandig gedrag moet hij ook een kader daarvoor in gedachten hebben gehad. Zou hij voor ogen hebben gehad wat hij normaal gedrag vond? Greep hij terug naar een gemeenschappelijk kader? Het laatste is het meest waarschijnlijk.

Ik lees graag in de evangeliën. Daarin vind ik een gedragscode die ik tegenover die van mezelf kan leggen om te vergelijken of ter correctie. De gedragscode die Christus voorschrijft en voorleefde is er een die maar moeilijk tot ergernis kan leiden. Het omschrijft wat met verstandig gedrag wordt bedoeld.
Als ik bijvoorbeeld in Mattheüs 5 tot en met 8 de bekende Bergrede lees en me probeer voor te stellen wat ik van iemand zou vinden die deze leefregels eigen heeft gemaakt kan ik niet anders dan concluderen dat het een verdraaid aardig mens zou zijn: oprecht, eerlijk, betrouwbaar, integer, niet uit op eigen gelijk, hartelijk, oog voor de ander...

De uitdaging is of ik bereid ben om mijn eigen vastgeroeste ideeën over wat verstandig en wijs is te laten corrigeren door die van de hogere, hemelse orde. Ieder mens is wijs in de eigen ogen en de bereidheid om deze blokkade als eerste te overwinnen is een mooi begin dat zomaar kan resulteren in een beetje meer verstand en wijsheid. De wereld wordt er een beetje mooier door.

Mozes en de tien geboden (Chagal)). De evangeliën en de tien geboden
zijn zo'n beetje de voornaamste ijkpunten om verstandig gedrag te duiden.