Alleen zijn

"Wie gemeenschap wil zonder alleen te zijn, valt in de leegte van de woorden en gevoelens, wie alleen zijn zoekt zonder gemeenschap komt om in de afgrond van de ijdelheid, wordt gek van het met zichzelf bezig zijn en raakt in vertwijfeling" (Bonhoeffer, Een woord voor elke dag, Ten Have, Baarn, 1995, 114).

Bonhoeffer beschrijft hier op treffende wijze een paradox. Een groeiende groep gedesillusioneerden verlaat de kerk en ondervindt deze paradox aan den lijve. Deel uitmaken van een gemeenschap betekent dat, ondanks alle pogingen om inhoud en betekenis aan die gemeenschap te geven, men zich in toenemende mate ergert aan de lege woorden en gevoelens. Men zoekt iets diepers en bestaande gemeenschappen lijken daarin niet te kunnen voorzien.

Als men besluit om die gemeenschap de rug toe te keren, komt men in een alleen zijn terecht dat nog veel erger is. In eerste instantie mag men dat wellicht als een bevrijding ervaren maar deze vorm van alleen zijn breekt de mens op den duur op. We zijn namelijk geschapen om in gemeenschap te leven en te bewegen, hoe onvolmaakt deze ook is. Onder de diepste woorden en gevoelens bevindt zich uiteindelijk toch weer leegte. Dus moet men een keuze maken: of ik neem genoegen met het deel uitmaken van een onvolmaakte gemeenschap waarbij ik me inspan om mijn eigen woorden en gevoelens zoveel mogelijk diepte te geven, waarbij ik me nog steeds regelmatig onbegrepen zal voelen, of ik kies voor een vorm van alleen zijn die resulteert in pijnlijke en dodelijke eenzaamheid.

Het is een paradox. Zometeen ga ik naar de bijeenkomst waar een paar honderd man poogt om gemeenschap te zijn. Onder de oppervlakte worstelen velen met het gebrek aan inhoud die ze ervaren.

De gemeenschap maakt ons wie we zijn. Omdat die gemeenschap onvolmaakt is, zijn wij dat ook; onze pogingen om tot ware gemeenschap te komen zijn op zijn mist schamel te noemen. Daarom is de plaats van Christus zo belangrijk. Abstracte begrippen als "in hem zijn en blijven" nodigen uit om daar vlees en been aan te geven. Daar ben ik al meer dan 30 jaar mee bezig en het blijft een van de moeilijkste missies in het christenleven: volkomen geborgen zijn in Hem alleen. Dat is de inhoud waar we naar op zoek zijn. Als je dat vindt is alleen zijn nooit meer eenzaam.