Was Bunyan een struisvogel?

Wie kent niet de poster en het boek van Bunyan's christenreis naar de eeuwigheid? Het boek is een aardig kado voor een frisse gelovige die zojuist het heil heeft gevonden en moedigt aan om de nieuwe reis in isolement van de wereld en anderen te gaan. De poster beeld de geneugten der wereld af als behorende bij de brede weg en alles wat glorie aan God zou kunnen brengen als behorend bij de smalle weg. Het reizen op die smalle weg vereist opperste concentratie en een enkelvoudige focus; een soort van kokervisie die slechts het einddoel ziet: de hemelse stad. Alles wat van die weg er naartoe kan afleiden, inclusief de relatie met partner en kinderen, alsmede vriendschappen met anderen, moet voor dat ene doel worden opgeofferd.

Het is een subtiele uitdrukking van geestelijk individualisme. Als Christen zijn pelgrimstocht aanvangt, klampen zijn vrouw en kinderen zich aan hem vast maar onze held stopt z'n vingers in de oren en roept "leven, eeuwig leven." Alleen dat laatste telt. De ontkenning van al het andere wordt gezien als geestelijk heroïsche daden.

Als jonge gelovige kreeg ook ik het boek kado. "Heer, zo wil ik mijn leven leiden," was mijn wens en gebed.

De enkelvoudige visie is belangrijk (waar leef ik voor en waar ga ik heen) en de gelovige is een pelgrim. Maar die pelgrim mag zijn ogen niet sluiten voor de wereld waarin God hem een plaats heeft gegeven. Bunyan lijkt alles wat de Bijbel te zeggen heeft over het liefhebben van de naaste, over de man die zijn leven opgeeft voor zijn vrouw, zoals Christus zich gaf voor de wereld, over werknemers die goed werk leveren, over mannen en vrouwen die de extra mijl willen gaan, tot de brede weg te hebben verbannen.

Deze eenzijdige kijk op het leven waarbij het persoonlijke zielenheil voorrang krijgt in alles zien we ook terug in de manier waarop de (westerse) gelovige zijn Bijbel leest. De PPT (Persoonlijke Pastorale Toepassing) is de dispositie: wat kan ik eruit halen; het gaat immers om God en mij.

Gelukkig zijn er wereldwijd vele gelovigen die de kokers hebben afgegooid en veel breder zijn gaan kijken en de wereld om zich heen niet slechts zien als een bekeringsobject maar eerlijk en oprecht zoeken naar wegen om hun eigen bekering relevant te doen zijn in de wereld, die in brand staat en om voorbeelden schreeuwt van mannen en vrouwen die tonen wat ware liefde en opofferingsgezindheid is. De smalle weg is geen geïsoleerd pad dat door de boze, verleidelijke wereld loopt, maar een levensstijl midden in die wereld.

Zou ik Bunyan kado geven aan jonge, frisse gelovigen? Ik denk het niet. Het zou herschreven moeten worden en de poster aangepast. Er zouden beelden opstaan van hoe Christen zich verhoudt tot zijn medemens, zich dienend geeft en zich inspant om dat koninkrijk van God, waar hij zich al in bevindt (en niet als prijs aan het eind van de rit als beloning ontvangt), handen en voeten geeft.

Was de brede weg niet de weg van de religie met de Farizeeën en Schriftgeleerden als representanten die meenden het leven te vinden in wetten en regels? En was de smalle weg niet de weg die Christus als deur heeft en, wanneer eenmaal daardoor naar binnen gegaan, de gelovige ingaat en uitgaat en weide vindt (Joh. 10:9)? De schapen gingen overdag toch echt naar "hun werk" waar de dreiging van beren, leeuwen en wolven dagelijkse realiteit was. Het verschil was dat de Herder er bij was. Weide vinden, vandaag. Dat vind ik een mooi uitzicht.

Het wordt allemaal steeds ingewikkelder

Gisteren gesproken over "opstanding", "daarom", "werk" en "inspanningen". Als Paulus het heeft over het werk dat de Heer je te doen geeft (1 Kor. 15:58) is er het gevaar dat we dit lezen als zou Paulus het hebben over inspanningen die verricht worden in de context van "bediening". Paulus' kijk op "werk" was echter veel breder. Ook bestond er in die tijd geen "christelijk werk". Er was een groepje mannen en vrouwen die rondreisden om de boodschap van Christus uit te dragen. Om niemand tot last te zijn verrichten ze part-time niet christelijke werkzaamheden, zoals het maken van tenten, om in hun onderhoud te voorzien. Op een enkele uitzondering na hadden de gelovigen allemaal hun bezigheden die tot doel hadden om in hun onderhoud te voorzien.

Onze gedachten en praktijken omtrent werk zijn door de eeuwen heen aanzienlijk veranderd. De aard van het werk is ook veranderd. Wie had 30 jaar geleden kunnen bedenken dat AD 2010 tientallen miljoenen arbeiders de hele dag niets anders zouden doen dan naar een scherm staren en twee- tot tienvingerige bewegingen op een sleutelbord verrichten met als merkwaardig resultaat dat er aan het eind van de maand een bedrag op de bankrekening van die arbeider wordt gestort wat hem in staat zou stellen om in zijn onderhoud te voorzien?

De Korintiers hadden geen keuze tussen wat wij geestelijke en niet geestelijke arbeid zouden noemen. Er moest gewoon op het land worden gewerkt en er moest gewoon gevist worden en dat moest ook allemaal worden klaargemaakt (en uiteindelijk opgegeten). Er was helemaal niets mis met dat werk. Het was eerbaar en Paulus helpt de Korintiers om te begrijpen dat het in het leven van de gelovige om meer gaat dan alleen de vangst of de oogst. Omdat het integraal deel uitmaakt van Gods ontwerp voor mens en wereld, wordt het werk uiteindelijk voor Hem en tot zijn eer verricht.

Als ik die gedachte vast kan houden als ik in een zeer complexe wereld m'n plek inneem en arbeid verricht waarvan ik me bij tijd en wijle afvraag in hoeverre dat wat ik doe wel eerbaar is, (want, laten we wel wezen, er is veel "werk" en er zijn talloze producten die niets anders bijdragen dan argeloze burgers geld aftroggelen) zit ik nog wel op koers. Als ik daar niet of nooit bij stil sta en gewoon maar wat doe, heb ik een groter probleem. Om in zo'n complexe wereld een plek te vinden die niet mijn hele leven opeist maar me ook in staat stelt om te genieten van al dat andere dat God mij ook in dit leven geeft, is een geweldige zegen.

Enfin, het is maar een rare blog geworden.

De wind waait, hoe dan ook

Wind en fundament zijn twee beelden die in de Bijbel gebruikt worden om aan te geven hoe we in het leven staan en wat het leven met ons doet. De wind waait, hoe dan ook. Wind die altijd van een kant komt levert scheefgroei op. De boom groeit een kant op. dat kan heel lang goed gaan en er zijn talloze plaatjes op het internet te vinden die dit illustreren. Bomen waarvan de stam recht staat maar waarvan de zijscheuten en takken slechts een kant opgroeien. Zolang de wortels stevig en diep de grond in gaan en gezond blijven, kan die boom dat wel verdragen.

Het gevaar van eenzijdigheid is niet denkbeeldig in het leven van een volgeling van Christus. Een eenzijdigheid die ontstaat als het gevolg van een voorkeur voor zuidenwind bijvoorbeeld. Alleen in die wind gaan staan en steeds weer opzoeken. Dan hoor je wat je wilt horen en gaat op een gegeven moment zelfs geloven dat de wind alleen maar uit het zuiden komt.

Noordenwind is slecht.

Nu wil het geval dat de wind ook regelmatig uit het noorden waait. Moet ik die nu uit de weg gaan?

Grote bomen, evenals hoge gebouwen hebben een stevig fundament.

De trots van Rotterdam, de Euromast, staat al jaren stevig in de grond. Toch kan de top, op zo'n 160 meter hoogte, wel tot zes meter uitslaan.

De wind van cultuur, de tijdgeest, de taal beukt op onze levens in. We ervaren het niet als een beukende wind omdat dat ze subtiel en progressief waait, als een subtiel briesje dat af en toe boertjes laat, om ons er eventjes bij te bepalen dat ze er nog is.

De boom groeit echter gestaag door naar het licht; het licht van de opstanding en de verslonden dood. "Daarom", zegt Paulus, "sta pal en onwrikbaar... uw inspanningen zijn niet voor niets."

De wind waait ook vandaag. Ik sla mijn wortels dieper uit in Hem, altijd zoekend naar de plaats waar levend water is te vinden en me tegelijkertijd richtend op dat wat is beloofd.

Vrij naar 1 Korintiers 15.

Vertrouwen

Onlangs hoorde ik het verhaal aan van een collega die vertelde dat er op de werkvloer sprake is van een chronisch gebrek aan vertrouwen. Het is niet de eerste keer dat ik dit hoor. Ongeacht de aard van het werk en de filosofie van het bedrijf; gebrek aan vertrouwen is funest voor de (werk)relaties en de gezondheid van een bedrijf of organisatie.

Hoe vertaalt dat gebrek aan vertrouwen zich dan? Je krijgt een taak toebedeeld maar je "baas" kijkt voortdurend mee met wat je doet, hijgt in je nek en de beslissingen worden uiteindelijk, of door de baas genomen, of moeten altijd met hem worden overlegd.

Nu is vertrouwen niet iets dat je zomaar weggeeft want ik moet ook betrouwbaar blijken te zijn. Wat is daarvoor nodig? Stephen M.R. Covey heeft hierover een zeer inspirerend, praktisch en herkenbaar boek geschreven, "The Speed of Trust". Hij noemt vier eigenschappen, de kern die aanwezig dient te zijn en ontwikkeld dient te worden in de te vertrouwen persoon: 1) Integriteit (walk your talk), 2) Bedoelingen (motieven en gedrag), 3) Vaardigheden (talent, houding, vaardigheden, kennis) en 4) Resultaten (krijgen we dingen voor elkaar).

Zelf zou ik hieraan toe willen voegen dat, daar waar de opdrachtgever, chef, superieur of hoe je de beste man/vrouw ook wilt noemen, altijd op veilig wil spelen en niet bereid is om risico's te nemen (iemand vertrouwen draagt altijd een risico in zich), het vertrouwen als afwezig of op z'n hoogst als heel laag wordt beleefd.

Ik moest hieraan denken in de context van Jezus die zijn discipelen de opdracht geeft om voor "de kudde" te zorgen. Hij geeft minimale instructies, een hulplijn en draagt de zaak na een te korte inwerkperiode al aan hen over. Vervolgens vertrekt hij.

Zullen de discipelen succesvol zijn? Te allen tijden integer blijken te zijn? Altijd de beste bedoelingen hebben? Hebben ze de juiste opleiding en kunnen ze een blijk van in en door de praktijk geoefende vaardigheden tonen? Zijn de resultaten om over naar huis te schrijven? De geschiedenis leert dat ze op alle terreinen tekortschieten. Desondanks is er vandaag wereldwijd een zeer grote kudde.

Als we wachten tot wij vinden dat mensen voldoende betrouwbaar zijn om een taak of opdracht aan te delegeren, gebeurt er niet zoveel. Covey schrijft goede dingen en ik heb veel aan zijn boek, maar net als de talloze andere boeken over management en leiderschap wordt er een veel te rooskleurig beeld geschetst van de (mogelijke) werkelijkheid. De lat wordt meteen onneembaar hoog gelegd.

Ja, ik span me in om betrouwbaar te blijken maar ben ongelooflijk blij dat Jezus vanaf dag een me al een opdracht toevertrouwde. Getuige zijn. Ik kende "het bedrijf" nog helemaal niet, maar mocht het meteen al vertegenwoordigen. Dat in mij gestelde vertrouwen doet iets bijzonders met me. Het in mij gestelde vertrouwen werkt in mij uit dat ik het vertrouwen waard zal blijken te zijn. Het maakt me beretrots dat bij Jezus iedereen mag meedoen.

Sorry, vergeten...

De inlogcode en het wachtwoord waren zo eenvoudig dat ik besloot dat ik ze niet ergens hoefde vast te leggen. Daar gebruik ik normaliter (en meteen) het kleine programma Keepass voor, een geweldig hulpmiddel voor iedereen die geen fotografische geheugen heeft en dreigt om te komen in de zich opstapelende codes, wachtwoorden en pincodes. Ik heb daar veel plezier van. Maar dan moet je de gegevens er wel in opslaan! Duhh!

Toch trap ik er regelmatig weer in: "O, deze onthoud ik wel." Een dag later ben ik alweer vergeten welke website het ook al weer was of waar ik me verzekerd heb tegen brand en opstalschade.

Ja, en nu ben ik geblokkeerd. Kan ik niet meer bij m'n spullen! Moet ik gaan bellen.

Zo heb ik ook een logische structuur voor het archiveren van mijn mails en documenten. Althans, logisch op het moment van opslaan. Een dag later heb ik geen idee meer waar ik het ook al weer had opgeslagen. Meestal zoek ik dan eerst in de prullenbak of gebruik de zoekfuncties die mijn computer argeloze en naïeve gebruikers zoals ondergetekende ter assistentie aanbied.

Waar het me om gaat is dit. Dit soort akkefietjes leert me dat ik zaken nooit voor lief kan nemen en dat ik nog heel ver verwijderd ben van een perfect set gereedschappen dat me veilig en fluitend door het leven navigeert.

Donderdagochtend jogde ik zo'n acht kilometer door de achterhoek. Het was nog vroeg en ik was alleen (er is daar niet zo veel verkeer). Rennend over zandpaadjes en langs de akkers en velden werd ik me opeens bewust van het feit dat, waar ik vroeger stil zou gaan staan om de geur van gemaaid gras tot in de krochten van mijn ziel op te snuiven, ik er letterlijk aan voorbijging. Het leek me niets te doen. Later reflecteerde ik op het ontbreken van een reactie en concludeerde dat ik met teveel dingen bezig ben. M'n hoofd zit zo vol dat de broodnodige prikkels die me helpen om volop van het leven te genieten mijn zintuigen niet lijken te bereiken. Een wit bord met rode rand verscheen op mijn netvlies: "Let op, gevaar."

Het leven is te kort om mezelf te veroorloven om te vergeten en zo druk te zijn met van alles en nog wat (en het zal allemaal best wel belangrijk zijn) dat de code die toegang geeft tot het genieten zo diep is weggezakt dat hij niet meer lijkt te werken. Keepass mag dan een hulp zijn bij triviale zaken die de zakelijke kant van het leven helpt organiseren; als ik de code die me toegang geeft tot het genieten niet meer herinner, heb ik een groter probleem. Ik ga ermee aan de slag! Dat wordt bellen met de Auteur van het leven zelf.

U I T N O D I G I N G

Martijn den Ouden

leest voor uit

Melktanden

op donderdag 24 juni

van 15.30 uur tot 15.40 uur

van 15.45 uur tot 15.55 uur

van 16.00 uur tot 16.10 uur

van 16.15 uur tot 16.25 uur

in de Engelse kerk op Begijnhof 48 in Amsterdam

vanaf 16.30 uur is er een afsluitende borrel in café De Engelse Reet

Begijnensteeg 4 in Amsterdam

U bent van harte welkom!

Losse snaar

Lees onze nieuwsbrief hier.

Gisterenavond laat waren Martha en ik weer thuis, na drie dagen op de Betteld in Zelhem te hebben doorgebracht. Vijf studies in Maleachi, het laatste Bijbelboek in het Oude Testament. De parallellen met de tijd waarin wij leven liggen voor het oprapen. Hoe ga je om met een belofte die maar niet lijkt te worden ingelost. De verlosser zou komen. Maar de opa's en de oma's, en hun opa's en oma's en later zagen ook hun kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen zagen het maar niet gebeuren. Lang geleden beloofd en de inlossing ervan zou nog honderden jaren dure. Hoe blijf je dan geestelijk bij de les? Hoe blijf je scherp en hoe richt je je leven in als zou de belofte vandaag ingelost worden.

Je zou bijna gaan twijfelen aan de belofte en het hele leven kan zomaar z'n glans verliezen. Onrecht, ontrouw en misbruik lijken geen gevolgen te hebben en het zou zomaar een vrijbrief kunnen worden om er maar op los te leven. En dat is precies at er gebeurde.

Moreel verval en compromissen tekenen de tijd. De voorbeelden van de deskundigen, de priesters, die toch het venster op God waren, zijn met modder besmeurd.

Misschien heb ik het mis maar wat ik in de moderne christelijke wereld zie is een haast spastische overdrijving van de triomf die ten koste gaat van de werkelijkheid waarin de mens leeft. Tragedie lijkt her en des te worden weggepoetst of zelfs ontkend.

Daar waar we ons als volk bevinden tussen tragedie en triomf is de boodschap van Immanuel, God met ons, van groot belang. Laten we wel wezen, God neemt niet alle pijn weg, slechts enkelen ervaren dramatische genezing en we blijven te maken hebben met verlies, onrecht, misbruik, verdeeldheid en noem maar op.

Wat het leven "op spanning" houdt is de polariteit van "gedenken" aan de ene kant en "zien" aan de andere kant. Dat is de oproep van Maleachi. We mogen nooit vergeten waar we vandaan komen en hoe God het leven heeft bedoeld. Maar dat mag niet los staan van de hoop. Deze polariteit komen we in de allerlaatste twee verzen van het Bijbelboek tegen.

Ds. Dick van Keulen zei het zo in de kerstdienst van 25-12-1996, "Een christen die niet terugziet op de geboorte van de Here Jezus, en tegelijkertijd uitziet naar zijn wederkomst, is als een snaar die maar aan een kant vastzit; je kunt er niets mee. Een christen die dit wel doen, is als een strakgespannen snaar en kan door God worden bespeeld."

Via Duitsland naar Nederland

Ik ging zo op in mijn enthousiaste uitleg aan Martha over wat ik geleerd had aangaande Organisational Systems, dat ik de afslag Doetinchem miste en we ons vervolgens in Duitsland bevonden.
Gemengde gevoelens bekropen me:
1. Blijdschap en dankbaarheid dat ik nog enthousiast kan zijn over zoiets als Organisational Systems.
2. Teleurstelling dat ik na bijna 50 jaar aardse omzwervingen nog steeds niet kan 'multi-tasken.'
3. Nadat Martha kort daarop in de tuin naast ons chalet een uil zag die nep bleek te zijn, kwamen we stilzwijgend overeen om deze gebeurtenissen niet door te vertellen, zo van 'wie mist nu de afslag Doetinchem' en 'Wie ziet nu niet het verschil tussen een echte en een kunstuil?' Alleen de bloglezers mogen het weten, die doen dit soort dingen zelf niet maar hebben begrip voor hen die dat wel doen.
Zometeen m'n eerste studie (van vijf) over Maleachi. Of was het Zacharias? Ik kan zomaar een afslag gemist hebben.

Wat voor soort ben ik...

Een van de "dingen" die ik reuze interessant vind is het temperamentenonderzoek. Of dat nu het DISC profiel is of de Meyers Brigs Type Indicator maakt me niet zoveel uit. Het is niet dat zo'n temperamnetenonderzoek het laatste woord zegt over mensen maar het is een zeer nuttig stukje gereedschap dat een leider helpt om beter te begrijpen hoe teamleden zich tot elkaar en de wereld verhoude, wat hun (onbewuste) voorkeuren zijn in hoe ze samenwerken, wie je het beste voor iets kunt vragen en hoe.

Goed, ik heb daar een flink aantal (werk)boeken over en het beste boek dat ik in huis had en heb uitgeleend, heb ik nooit meer teruggekregen. Tegenwoordig houd ik een lijstje bij met de namen van wie welke titels geleend heeft. Na twee oproepen in deze blog heb ik m'n conclusies getrokken: a) de dief is geen bloglezer en b) het boek is voor eeuwig verloren.

Twee weken geleden het boek toch maar weer besteld. Direct maar tien exemplaren gedaan. Er zijn vast wel liefhebbers voor te vinden.

Interesse? Het is gebaseerd op de Myers Brigs Type Indicator Kost bij mij 15 euri.

De papeloze kerk

Lees onze meest recente nieuwsbrief hier.

Er is in Nederland geen enkele reden om nog hagenpreken of, "papeloze kerken", te houden. De katholieke kerk is, in Nederland, al heel lang geleden gestopt met het tegenhouden en verbranden van calvischten die illegale bijeenkomsten tussen de koeien belegden. Enkele redenen die je kunt bedenken om ze nog te organiseren zijn:

1) het historisch besef van de hoge tol die onze godsdienstvrijheid eiste in leven houden en deze te gedenken

2) de hoop dat achteloze voorbijgangers blijven plakken en "toch iets meekrijgen"

3) de pogingen van de evangelisatiecommissie om iets te doen dat ook leuk is voor het eigen volk en enkelen hopelijk activeert tot praktische betrokkenheid

4) dat Nederlanders een behoefte voelen om dingen te organiseren.

Zo verliepen de 5 kwartier tussen de de koeien achter ons en een boomhaag rondom ons, en met behulp van een vrijwel windstille zondagmiddag en een zonnetje dat z'n best deed om achter de wolken vandaan te komen, zeer aangenaam. Geen enkele vijandige katholiek te bespeuren en omdat we ver genoeg van de weg af zaten om ook de achteloze voorbijganger nog te kunnen treffen, was het voornamelijk de eigen parochie die op kwam draven.

De enige bedreiging zou kunnen komen uit de op hele noten zingende mannen en vrouwen die op een steenworp afstand hun zondagmiddagdienst hadden. Dat was zo'n beetje de enige zorg die ik had toe het koperensemble, dat was opgetrommeld om de zang te begeleiden, aansloeg! De leden van het ensemble deden hun best om ingetogen te spelen maar kopergeluiden dragen ver, met name bij windstilte.

Onder andere het verhaal verteld van Kadidje, een gemeenteleidster die ik in Noord Afrika ontmoette. De kleine huisgemeente zou alleen maar kunnen dromen van een hagenpreek. Totdat er een kritische massa is die groot genoeg is voldoende druk uit te oefenen, is de kleine, kwetstbare kerk in Noord Afrika gedoemd om strikt in het geheim bijeen te komen. Ik vroeg haar wat de grootse uitdaging was voor die kleine, jonge kerk? Ze vertelde me:

• Gebrek aan vrijmoedigheid
• Gebrek aan eenheid
• Woorden en daden spreken niet dezelfde taal.

Dit verraste me. Ik had verwacht dat waar een kerk klein en kwetsbaar is, de gelovigen als bijna vanzelfsprekend een eenheid zouden vormen en, omdat men wel degelijk de kosten voor het volgen van Christus berekent alvorens te besluiten om Hem te volgen, zal, als gevolg van zo'n ingrijpende beslissing en de daaropvolgende transformatie het verlangen om die boodschap te delen met anderen, ook wel een vanzelfsprekendheid zijn. Ik zat er helemaal naast. Ik heb daar vaak en lang over nagedacht. Hoe kan dat nou? Het antwoord is simpel en ontnuchterend: het zijn ook maar gewone mensen!

terug naar de Haag. Na afloop nog wat doorgepraat met enkele leden van de evangelisatiecommissie. "Hoe bereiken we de ongelovigen nog? Mensen zijn niet enthousiast te krijgen voor dit soort initiatieven." Mijn antwoord is simpel: "wacht niet totdat de mensen naar jou toekomen maar ga naar ze toe. Waar jeukt het? Waar moet er gekrabt worden? Inventariseer en kom in actie. Heb lief en dien."

Het is dan wel een acroniem, maar toch

Een van de boeken waar ik nogal van ben gecharmeerd is "Becoming a Person of Influence" van John C. Maxwell & Jim Dornan. Op zich ben ik niet zo'n grote Maxwell fan. Het leven is namelijk niet te reduceren tot vijf stappen hier en negen daar. Dit boek is een van zijn betere. Hoewel ook hier weer gebruik wordt gemaakt van een acroniem (het tienletterwoord "influencer" is de basis voor, jawel, het uit tien hoofdstukken opgebouwde boek. Desalniettemin is het een boek dat je stil doet staan bij de essentiële eigenschappen die een rol spelen bij de invloed die wij op anderen hebben. Onder andere integriteit, vertrouwen, luisteren, verbondenheid en vermenigvuldiging komen aan bod en elk hoofdstuk dwingt je onbewust tot gezonde reflectie. Ook talrijk zijn de one-liners die tot nadenken prikkelen: "Ook al heb je in het verleden een negatief effect gehad op anderen, je kunt dat omdraaien in een positieve invloed," of het inkoppertje "Als je aan anderen laat merken dat je echt om ze geeft en op een niet bedreigende manier vragen stelt, zul je verstelt staan hoeveel ze je vertellen."

We mogen de invloed die we op anderen hebben niet onderschatten. Als die invloed ertoe kan bijdragen dat de ander als persoon groeit, is het van belang dat we ons bewust zijn van de factoren die daarbij een rol spelen en ons best doen om daarin zelf te groeien.

Na zes kilometer hardlopen onder het genot van een spectaculaire zonsopgang, een uitgebreid ontbijt en het spellen van de Volkskrant, wilde ik dit graag even kwijt voordat ik aan de slag ga om de puntjes op de i te zetten voor mijn drie preken voor morgen en de vijf studies voor de bijbelstudiemidweek op de Betteld, die volgende week plaatsvindt.

O ja, ik heb nog een stuk of tien mooie gebonden exemplaren liggen (tien euro per stuk, exclusief porto). Heb je interesse? Reageer dan.

Opwaaiend stof

Eergisteren een Skype Conference Call met een deel van mijn team over de trainingen die we als Member Care Services aanbieden. Iemand had op z'n eigen een beslissing genomen. Voor enkele teamleden was dat onverteerbaar. Member Care werkers hebben er een handje van om daar allerlei wollige taal bij te gebruiken en zijn er snel bij om te zeggen hoe ze zich daarbij voelen en wat het met hen doet. Soms heb ik daar een "vinger achter in mijn keel steek" gevoel bij omdat deze transparantie aangaande gevoelens niet lijkt te leiden tot betere relaties of oplossingsgericht werken.

Het is belangrijk dat we elkaar eerlijk kunnen zeggen wat we vinden, voelen en denken. Maar als dat "touchy feely" tegelijkertijd een hindernis wordt om tot noodzakelijke verandering te komen, we willen elkaar namelijk niet kwetsen, dan hebben we echt een probleem.

De blog van gisteren deed een klein beetje stof opwaaien, maar die is alweer gedaald. Het idee dat klagen weleens integraal onderdeel is van aanbidding, gaat er bij sommigen maar moeilijk in. Het bezingen van het Nieuwe Jeruzalem, met onze hoofden reeds half in de wolken, is schijnbaar tot een groot goed verheven. De erkenning dat de donkere kant van het leven net zo werkelijk is als de toekomstige lichte kant, en deze werkelijkheid integreren in onze lofprijs, zijn we blijkbaar een beetje verleerd. Ja, de psalmisten klaagden er op los, maar er was altijd uitzicht, altijd een uitspraak van hoop, geloof en vertrouwen.

Zoiets bijvoorbeeld

Een klaagpsalm van Jan, zoon van Cees

1. Heer, ik maak me druk om van alles. Ik kan niet anders.

2. De wereld stevent in sneltreinvaart af op haar zelfdestructie terwijl haar inwoners zich tegoeddoen aan lollies en limonade. Deze zoete troep verdooft haar en doet haar zeggen; "alles is wel".

3. Heer, waarom doet U er niets aan? U zegt van uw schepping te houden maar het lijkt erop dat U passief toekijkt.

4. Wat moeten de mensen die zeggen dat U niet bestaat wel denken. Ze zeggen: "Zie je nu wel, jullie God is slechts een illusie, een idee."

Als U echt God bent, wordt het dan geen tijd dat U daar iets aan doet?

5. En dan, al dat lijden, Heer. Zoals U weet gaan er vandaag weer 30.000 kinderen dood aan ondervoeding en infectieziektes. En dat is allemaal te verhelpen.

6. De mens eet echter liever lollies en drinkt liever limonade. Soms vraag ik me af of het U allemaal wel kan schelen.

7. Toch, ik weet dat U er bent. Christus kwam en maakte alles anders. Bij Hem kan ik terecht. In Hem vind ik U.

8. En, uw lieve Geest die zo stil op de achtergrond haar werk doet; zonder dat werk was ik er al lang niet meer geweest.

Ik weet dat mij klagen in het niet valt bij Uw verdriet om wat we er met elkaar van hebben gemaakt.

9. Vergeeft U ons onze lollies en limonade. Vergeeft U mij mijn lollies en limonade.

10. Ik weet, U zult opstaan en in actie komen. Uw naam zij geloofd en geprezen.

Eenzaam lijden of toch maar praten?

Gisteren heb ik de dag doorgebracht met twee van mijn teamleden. We ontmoeten elkaar in het huis van de chauffeur van het kasteel van de bisschop van Carlisle, midden in het groen en de overdovende stilte van het Engelse heuvellandschap. Precies zoals het romantische beeld dat we van Engeland behoren te hebben voorschrijft. Dit echtpaar is net terug uit Chili waar ze namens OM in enkele door de aardbeving en tsumani zwaar getroffen gebieden, leiders en voorgangers hebben geholpen om over hun ervaringen en gevoelens te praten. Kerken, gebouwen, flats en huizen zijn weggevaagd en over het algemeen vindt men het moeilijk om over de vragen en gevoelens die men heeft te praten. Voor kerkelijk leiders is het blijkbaar nog moeilijker want "God troost" en "gebruikt lijden om ons geloof te sterken" en zo zijn er heel wat oneliners and punchlines die drama en trauma reduceren tot een geloofs en "God doet het met de bested bedoelingen" ding. Een 'ding' dat even lastig is maar ons uiteindelijk allemaal sterker maakt.

Het negeren van de diepere vragen en gevoelens die men ondervindt bij trauma's breekt zich uiteindelijk toch op.

Nadat John en Karen de groepen waarmee ze werkten hadden uitgelegd dat "klagen" heel normaal is (60 van de 150 psalmen zijn klaagliederen en/of hebben een hoog klaaggehalte) en de leiders en voorgangers aanmoedigden om hun vragen en gevoelens met anderen te delen, begonnen de meeste voor het eerst te praten over wat het verlies van familie, huis, kerk of nering nu werkelijk met hen deed. Door dit te doen begrepen ze ook hoe ze anderen, zoals gemeenteleden, beter konden helpen.

Het eenzame lijden dat wereldwijd plaatsvindt als gevolg van foute en eenzijdige theologie is ten hemel schreiend. Gelovigen worden aangemoedigd om pijn te negeren, "Christus is toch niet voor niets voor onze pijn gestorven, wat loop je daar nou mank te doen, man!"

Ik houd hier geen pleidooi om massaal te gaan klagen en mopperen maar wel om realistisch te zijn. Er is zoveel trauma, verdriet, verlies, depressie, onmin, bitterheid en noem maar op in de kerk en de neiging om er overheen te stappen, het in de grond te stoppen; "Christus nam het met zich mee in de dood, wat loop je het nu te reanimeren, man!"

Sterven en verwerking zijn, op uitzondering na, processen. Tijd speelt een rol, alsmede de erkenning dat iets niet is zoals het zijn moet of bedoeld is. Daar kun je niet overheen walsen.

Ook houd ik geen pleidooi voor narcistische en grenzeloze zelfreflectie. Je kunt je zo gemakkelijk verliezen in jezelf, in je vermeende recht op klagen en verdriet, zozeer zelf dat het je beste vriendje wordt waarvan je eigenlijk niet wil scheiden. We kennen allemaal wel mensen die zwelgen in (zelf)beklag. Dat is geen prettig gezicht!

En zo wordt het toch weer een te lange en te ingewikkelde blog. Ja, Christus stierf voor zonde, pijn en de gevolgen daarvan. Dat geeft een levensecht perspectief op verandering. Immanuel, God met ons, is en blijft het wonder van het Evangelie. Niet langer alleen, overgeleverd aan onszelf, maar God met ons, in voorspoed en tegenspoed. Als we dat pakken, zijn we zeer gezegend en begenadigd.

Rose Castle, Carlise

Onderweg...

Vanmorgen weer onderweg. Dit keer naar Liverpool. Ik heb een paar uur om te gaan wandelen voordat ik mijn eerste afspraak heb. De wandeling die ik heb uitgekozen is rondom het Llyn Brenig Reservoir in Wales. Camera mee en hopen dat het weer meezit. De regen die vandaag voor ons land is beloofd, is gisteren al in Engeland begonnen. Mocht het te nat zijn ga ik heel erg langzaam fish and chips eten.

Een aantal...

Zoals jullie weten ben ik een boekenfreak. Er zijn altijd wel boeken onderweg die ik ergens op de kop tik. vanuit Engeland, Amerika en Nederland. Boeken voor een cent op amazon.co.uk, Ramsj* boeken en tweedehands. Ramsj betekent overigens niet dat het geen goede boeken zijn waarvan de uitgever ten einde raad besluit om ze te dumpen. Er zitten echte goudklompen tussen.

Arbeid, zin en geloof is een dikke pil van meer dan 500 bladzijden. Wat een geweldig overzicht van hoe we in Nederland over arbeid in relatie tot het geloof denken en hoezeer dit gedachtengoed door de eeuwen heen onderdeel is geworden van ons culturele erfgoed. Makkelijk te lezen met praktische individuele en groepsopdrachten.

Prisoners of our thoughts werkt het gedachtengoed van Vikto Frankl aangaande zingeving in het leven uit. De door Frankl ontwikkelde Logotherapie heeft duidelijk Judaistische wortels en is een positief antwoord op het nihilisme, existentialisme en reductionisme. Een genot om te lezen en leidt onherroepelijk tot zelfonderzoek aangaande de keuze die we hebben om zingeving te vinden, zelfs in het schijnbaar zinloze. Soms wat theoretisch (zit er ergens een knopje dat je om kunt zeten; ik dacht het niet) omdat het onduidelijk blijft hoe je dat dan precies moet doen.

The protestant ethic and the spirit of capitalism van Max Weber en Abraham Kuijper's Het Calvinisme liggen sterk in elkaars verlengde. Het is duidelijk dat Kuijper door Weber is beïnvloed. beide boeken spreken zich uit tegen het kapitalisme.

De van oorsprong revolutionaire veranderde kijk die de Reformatie bracht op arbeid (een positieve bijdrage van de Reformatie) is helaas door het kapitalische gedachtengoed ingehaald. De roep om de wereld in te gaan en arbeid positief te duiden als integraal onderdeel van de scheppingsopdracht beklijfde aanvankelijk maar is verworden tot een scheiding tussen werk en privé en werk en geloof. De verbinding is weg. Het streven naar winst is niet verkeerd maar als die winst behaald wordt ten koste van de werknemer en tot meerdere eer en glorie van de vergaring van kapitaal is dat fundamenteel en ethisch fout.

Hoe dan ook, de meeste bloglezers zijn nu waarschijnlijk al afgehaakt. Ik wilde toch graag mijn top vier van de afgelopen maand met jullie delen.

(*) Het van oorsprong Jiddische woord ramsj heeft als algemene betekenis: ongeregeld goed of rommel.

Het begrip ramsj hanteert men in het bijzonder voor boeken die tegen afbraakprijzen op de markt gebracht worden: het zogenaamde modern antiquariaat. Het gaat hierbij om nieuwe, niet eerder verhandelde boeken die niet goed meer lopen en die door de uitgever worden verramsjt. Dat wil zeggen dat de eerder bepaalde vaste boekenprijs definitief wordt opgeheven, er is dus geen sprake van een tijdelijke aanbieding. Het begrip ramsj heeft ook geen betrekking op door antiquaren verkochte tweedehands of oude boeken. (Wikipedia)

Betekenis

Viktor Frankl schreef: "Ik zie achter het drama van de situatie het potentieel om er betekenis in te vinden en zodoende het schijnbaar zinloze lijden te veranderen in een echte menselijke ervaring. Ik ben ervan overtuigd dat, aan het eind van de dag, er geen enkele situatie is die niet het zaad van betekenis in zich draagt." (Recollections: an autobiography, 53)

Hier moet ik even heel erg hard over nadenken. Heeft Frankl recht van spreken? Het feit dat hij drie jaar in een concentratiekamp heeft doorgebracht (alleen omdat hij Jood was) geeft hem recht van spreken. Maar het blijft hoe dan ook een stevige uitspraak! Ik denk dat ik deze gedachte de komende weken ga verwerken . Ik weet het, het is flink wat huiswerk maar we moeten scherp blijven en persoonlijk heb ik hier meer aan dan het versieren van mijn huis met oranje parafernalia. Dat is, hoewel cultureel begrijpelijk (voetbal heeft de plaats van religie ingenomen en bindt ons volk nog enigszins samen) maar in zichzelf is dat een wat dommige, breinloze bezigheid. Frankl zou het met me oneens zijn. Ook in de oranjeactivititeiten is het potentieel tot betekenis verborgen.

Koshy's naar Nederland

Van 8-16 September komt een bevriend echtpaar uit India naar Nederland om aandacht te vragen voor de allerarmsten, de positie van de vrouw en unieke kansen voor het ontwikkelen van kansarme mensen. De agenda is nu nog leeg. Iets voor je kerk, groep of conferentie? Lees hier meer.

Van geel, via grauw naar wit

"Wat zie jij er uit," zei Martha toen in gisterenavond thuiskwam. "Je ziet niet eens geel maar zelfs wit." Het was lang geleden dat ik zo'n migraine had. Zo goed en zo kwaad als dat ging heb ik nog mijn lessen kunnen verzorgen; lijzig en lispelend, als een dronkenman die niet meer weet hoe hij z'n zinnen begon, laat staan hoe hij deze af moet maken, heb ik me door de lessen geploegd.

Nu zag Martha er zelf ook niet florissant uit. Een dikke korst op haar neus, blauwe ogen en een gezwollen bovenlip. Niet langer zag ze eruit als een verdronken engeltje maar meer als iemand die tegen de vuisten van Sylvester Stallone was opgelopen. De nacht ervoor was ze ziek geworden (waarschijnlijk van het water dat ze binnen had gekregen bij haar slootavontuur van de dag ervoor) en stapte uit bed om in de prullenbak over te geven. Dat is niet gelukt. Ze is blijkbaar flauw gevallen, daarbij hard gevallen (ja met haar gezicht op, om en in de prullenbak die nu onherstelbaar beschadigd is en inmiddels afgevoerd door de Roteb) en kwam bij in een plas bloed. Volgens haar zeggen gaat het nu allemaal weer goed. Als ik haar nu door het huis zie strompelen met ook nog eens een gekneusde rib, weet ik wel beter. Ze houdt zich sterk, zoals vrouwen dat over het algemeen beter kunnen dan mannen. Ja, gewoon weer om zeven uur hardgelopen. Hoe doet ze het toch... Mijn bikkel!

Goed, de lessen bij foundation4life zitten er dus op. Wat een voorrecht als je als zo rond de twintig jaar bent en je een jaar kunt investeren in geestelijke- en levensvorming. En wat een voorrecht om als bijna 50-jarige te mogen investeren in de levens van deze jonge mensen. Dat is wel een dagje migraine waard!

Hoe ga ik dat doen?

Vannacht een paar keer wakker geworden met een vreselijke hoofdpijn. Inmiddels de nodige setjes pijnstillers verder met maar bar weinig gevolgen. Het liefst zou ik op bed blijven liggen maar er wordt van me verwacht dat ik nog vijf uur lesgeef. Mezelf onder de douche gedwongen en nu zit ik hier te wachten op het ontbijt en op het verdwijnen van de pijn.

Het lijkt er op dat iedere mens wel ergens een fysieke zwakke plek heeft.

De bekende Joodse psychiater Viktor Frankl geloofde stellig dat we als mens altijd een keuze hebben over hoe we onze houding bepalen in situaties en tijden dat het leven niet gaat zoals we graag zouden willen of wensen.

Hij zag deze theorie bevestigd tijdens zijn driejarige verblijf in verschillende concentratiekampen. Hoe is het mogelijk dat waar de ene gevangene zich verliest in zelfbeklag en gaat hangen in een slachtofferrol, een andere gevangene zich dienstbaar opstelt, de barakken langs gaat om anderen te steunen en zelfs zijn toch al karige maaltijd met anderen deelt?

Frankl zegt dat dit bepaald wordt door fundamentele keuzes die we maken betreffende onszelf, anderen en de wereld.

Ik neem me voor om vandaag niet te mopperen. Ja, ik heb pijn maar dat hoeft mijn dag niet te vergallen. Ik ga er het beste uit halen en het beste er in stoppen. Die keuze kan ik zelf maken.

Fundament

Vandaag een dag lesgegeven bij Foundation4life. Zeventien studenten trekken een jaar met elkaar op om gevormd te worden in de Bijbelse fundamenten. Deze week is het zendingsweek en ik neem daarvan twee dagen voor mijn rekening. Vannacht slapen op de Betteld en morgen nog vier x 75 minuten lesgeven. Ik gebruik mijn LifeDirection materiaal dat vooral bedoeld is om het beeld dat velen hebben bij zending te "reframen." dat seminar heb ik jaren gelden ontwikkelt als antwoord op ideeen zoals "voor de Heer werken," "een jaar apart zetten voor de Heer," en "de zending in gaan." Stuk voor stuk frequent gebezigde terminologie en tegelijkertijd onbijbels. De kerk is het spreken van de Heer in onze tijd, gezonden om Zijn liefde en genade te representeren. Ongeacht waar we zijn of wat we doen ligt op iedere gelovige de roeping om zijn werk "als voor de Heer" te doen. Werkers voor christelijke organisaties kunnen dit idee loslaten en alleen maar voor zichzelf bezig zijn. Werkers voor "gewone" organisaties kunnen het hebben begrepen en als waarachtige representanten van dat Koninkrijk de principes, waarden en vormen die daarbinnen gelden, vormgeven. Zending kan niet worden gezien als een optie voor dienstbaarheid, of als iets voor de "ultra gehoorzamen." Zending is de opdracht en het bestaansrecht van de gemeente van Jezus Christus.

Ik heb genoten vandaag om met deze jonge enthousiaste volgelingen van Jezus op te trekken en zie uit naar morgen.