Luwte en waterbuffel

Dit was de meest blogluwe week sinds ik ruim drie jaar geleden begon te bloggen. De afgelopen week vooral bezig geweest met het lezen en verslag doen van "Water Buffalo Theology" van de Japanse theoloog Kusoke Koyama die in de jaren zestig als zendeling in Thailand werkte. De vragen die hij stelt doen wat gedateerd aan. Thailand is inmiddels veertig jaar verder en de ontwikkeling van theologie in de Aziatische context heeft ook niet stil gestaan. Het idee is dat welke theologie dan ook in Azië, Westerse theologie is.

Vrijwel alle vooraanstaande Aziatische theologen hebben in het Westen hun graden en doctorstitels gehaald. Azië had geen eigen theologie. Nu kun je je natuurlijk afvragen of er meer dan een theologie is. Het antwoord is eigenlijk eenvoudig. Net zoals Nederland net zoveel voetbalcoaches als voetbalfans kent, zijn er net zoveel theologen als dat er gelovigen zijn. De ingrediënten mogen dan hetzelfde zijn: een bal, een veld, 22 spelers en bepaalde spelregels en zijn er groepjes die samenklonteren rondom een club, een speler of een bepaalde tactiek; er bestaat een behoorlijke variatie op eenzelfde thema.

Zo is het ook met theologie. De "woorden over God" die we formuleren, kunnen nogal verschillen, hoewel de ingrediënten herkenbaar blijven. Een belangrijke fundamenteel uitgangspunt is waar men begint. Begin je bij de mens of begin je bij God. Een rechtgeaarde evangelicaal roept meteen dat je altijd bij God moet beginnen maar dat is heel kort door de bocht want in de praktijk doet de evangelicaal dat niet consequent. Bij de mens beginnen betekent dat je kijkt naar de gewoonten, normen, waarden en filosofieën die binnen een bepaalde groep gelden en vervolgens vraag je hoe God daarbinnen betekenis krijgt. We zeggen dan dat we naar de context moeten kijken. Paulus deed dat ook. Hij wist de gewoonten en gebruiken van de Grieken in Athene te verbinden aan het Goede Nieuws. Koyama verhaalt van een ontmoeting met een ziek Thaise vrouw die hij bezocht om "vertroostende en hoopvolle woorden" tot haar te spreken. De vrouw werd kwaad: "Je spreekt mijn taal niet eens en het enige waarin je geïnteresseerd bent is de promotie van je religie." Ze stuurde hem weg en liet een Boeddhistische priester komen: "Die spreekt mijn taal en is wel in mij geïnteresseerd." Waren de woorden van Koyama niet waar? Ik ga ervan uit dat hij, overeenkomstig zijn training, uitsluitend Bijbelse waarheden verkondigde. het voorbeeld spreekt voor zich: bombardementen met Bijbelse verhalen en teksten hebben weinig zin als dit niet gebeurd binnen de context van de ontvanger van de boodschap (vandaar het beeld van een waterbuffel). Hoewel Jezus' een glasheldere boodschap had was zijn interesse voor en bewogenheid met de mens ongeveinsd en gemeend. De kern van Kyama's betoog is dat ons leven het belangrijkste medium is om de Bijbelse boodschap over te dragen en niet een goed begrip van Augustinus, Luther en Calvijn.

In het Nederlands alleen tweedehands te verkrijgen als Creatieve Theologie; Het Evangelie in Aziatisch perspectief. Een aanrader voor iedereen die zich wil verdiepen in contextuele theologie.