De Nietsnut en de Welnut

Sommige uitspraken van Jezus zijn wat aan de heftige kant. In de Bergrede zegt Hij onder andere "ieder die in woede tegen zijn broeder of zuster tekeergaat, zal zich moeten verantwoorden voor het gerecht. Wie tegen hen “Nietsnut!” zegt, zal zich moeten verantwoorden voor het Sanhedrin. Wie “Dwaas!” zegt, zal voor het vuur van de Gehenna komen te staan". (Mat. 5:22)
De context toont ons dat het bovenstaande gelijkstaat aan doodslag.
Waarom zo'n straf gevolg voor iets wat redelijk onschuldig lijkt? Woorden zijn immers maar woorden. Ja, ze kunnen pijn doen maar om me nu meteen voor de rechter te slepen als ik iemand dwaas noem; heftig hoor.

Iemand een "nietsnut" noemen ging vergezeld met een flinke klodder spuug in het gezicht. Het publiekelijk beschamen van een medemens was een van de gruwelijkste dingen die men kon doen. Rabbi's zeggen hierover in de Talmud onder andere:

1.       Je naaste publiekelijk te schande maken is als zijn bloed vergieten. ^[1]

2.       Iemand uitschelden is gruwelijker dan hem financieel benadelen (het laatste kan worden rechtgezet, het eerste niet). ^[2]

3.       Het is beter om samen te wonen met een getrouwde vrouw met een bedenkelijke reputatie dan je naaste publiekelijk te schande maken. ^[3]

4.       Het is beter jezelf te verbranden dan je naaste in verlegenheid brengen ^[4]

Jezus' onderwijs over hoe we ons tot onze medemens verhouden gaat uit van het gegeven dat we voor God allemaal eender zijn; we zijn elkaars gelijken. Op het moment dat ik iemand dwaas noem, of een nietsnut, doe ik feitelijk niets anders dan mezelf boven die ander verheffen. Ofwel, de nietsnut maakt mij tot een welnut; een beter mens. Mocht ik daaraan vasthouden dan is de consequentie dat de rechter dan zal bepalen wat voor nut ik dan eigenlijk ben; een niet of een wel. Met het oordeel van de rechter zal ik vervolgens moeten leven.
Het programma "de Rijdende Rechter" illustreert dit. Aan het eind van de aflevering wordt er een uitspraak gedaan die de een in het gelijk stelt en de ander in het ongelijk. Wat de uitspraak niet kan en doet is het herstellen van de relatie. Het is zeer onwaarschijnlijk dat beide partijen ooit nog samen door een deur kunnen of willen. In het nog grotere verhaal wordt duidelijk dat Jezus ons leert dat we het, wat ons betreft nooit zover moeten laten komen. Als we iets van onvrede tussen ons en de ander bespeuren: meteen actie ondernemen. Zo niet, dan zal uiteindelijk het recht haar beloop hebben. En daar wordt niemand vrolijk van.
Dus moet ik besluiten om toch maar een toontje lager te zingen. Dat komt mijn relaties en bloeddruk ten goede.