Chocola maken met en van de Bijbel (BB3)

De Bijbel

Billie worstelde al een tijd met de vraag hoe het nu zat met de Bijbel. Als Beta-man verbaasde het hem hoe veel van zijn geloofsgenoten zich leken te verzetten tegen alles wat met wetenschap te maken had en hun vaak starre houding verdedigden door te zeggen dat alles wat we willen en kunnen weten in de Bijbel te vinden is; alles daarbuiten is of van de duivel of op z'n minst discutabel. Daarnaast scheen het Billie toe dat gelovigen best wel goed zijn in het vinden van teksten die tot favoriet worden verheven of zeggen wat de gelovige graag wil horen. Hij kon er geen chocola van maken.

Ik weet niet of het Billie heeft geholpen maar dit is wat ik hem schreef:

Sola Scriptura vs Scriptura Fluidum

Toen rond 1520 het juk van de katholieke kerk middels het proces van wat we kennen als de Reformatie werd afgeworpen, moesten fundamenten voor dat reformatorische geloof worden verwoord en vastgesteld. Een van die fundamenten was de "Sola Scriptura" (er zijn nog vier andere sola's); het idee dat de Bijbel het enige gezag is voor het geloof en de Christelijke geloofspraktijk; De Bijbel is volledig, gezaghebbend en waar. 

In de eerste eeuwen na Christus was er sprake van een zoektocht over welk boek er nu wel en niet in thuishoorde. Die discussie werd zo rond de vijfde eeuw afgerond en de canon, of maatstaf, was een feit. Die canon werd vervolgens met een stevig lint aaneengebonden waarbij de tekst uit 2 Timoteüs 3:16 als de handtekening van God onder het geheel moest worden gezien: "Elk schriftwoord is ‘door God geïnspireerd’ en is dus bruikbaar voor het onderricht, voor het weerleggen van dwalingen, voor de verbetering van de zeden en voor de opvoeding tot een rechtschapen leven..." (2 Timoteüs 3:16).

Men ging er vanuit dat die canon door Gods hand samengesteld was en de inhoud tot twee cijfers achter de komma op wonderbaarlijke wijze precies was. De Katholieken en Oosters-Orthodoxen zagen echter een grotere hand van God en namen tien extra boeken in hun canon op.

Nu is het idee van Sola Scriptura aardig verankerd in de Protestantse bloedlijnen maar in de praktijk moet Sola Scriptura het vaak afleggen tegen tradities en de persoonlijke geloofsbeleving. Daarbij spreken we van Prima Scriptura; tradities en belevingen zijn gezaghebbend zolang deze de toets van de Bijbel kunnen doorstaan. Die toets blijkt in de praktijk nogal vloeibaar. Ik noem één voorbeeld. Het protestantisme heeft een fikse bijdrage geleverd aan de ontwikkeling en instandhouding van de marktwerking waarbij wezen, weduwen en andere groepen tot in lengte van dagen genoegen moeten nemen met een plekje onder de marktkraam van op winst belusten

Wat de Bijbel te zeggen heeft over ongelijkheid wordt voor het gemak weggeredeneerd of kundig richting riool gemasseerd. 'Scriptura Fluidum' zou dan ook een actuelere samenvatting zijn voor hoe de Bijbel in de praktijk wordt geinterpreteerd. Men probeert er chocola van te maken maar daar heb je cacao voor nodig en die is er door de markttheologen al lang uitgefilterd.

Het wezen van de Bijbel

Wat als er geen Bijbel zou zijn? Zou er dan sprake kunnen zijn van een Godsbesef, zelfs al zou dat niets meer zijn dan een besef, of veronderstelling dat er "iets meer" is? Ik ga even vanuit dat het antwoord op deze vraag "ja" is. Vervolgens moeten we dat idee een vorm gaan geven en gaan beschrijven. De meeste mensen bevinden zich ergens in het continuüm waarbij we aan de ene kant de "Er is helemaal niets" groep vinden en aan de andere kant de groep die God helemaal kan uittekenen en zich verstout tot het doen van allerlei exclusieve uitspraken en bereid zijn om hun leven daarvoor te geven en anderen van het leven te beroven.

Met de Bijbel hebben we een verzameling van 66 boeken in handen die samen het grote verhaal van God vormen. Een verhaal dat een begin en een eind heeft en waarbij Christus de centrale plaats inneemt. In dat verhaal lezen we hoe we, om een florerend leven te kunnen leiden, ons als mensen tot God, elkaar en de aarde dienen te verhouden. De oren van de mens staan echter ergens anders naar, hetgeen leidt tot een toenemende vervreemding van God, de ander en de aarde. Dit is een prominent thema door de Bijbel heen. De oplossing is er ook te vinden maar dat kost de meesten teveel. Stoppen met "nemen" is een te grote vraag.
Dit is in grote lijnen wat de Bijbel wel is. 

Wat het in wezen niet is

Disputen, tweespalt, scheuringen en exclusieve groepsvorming zijn vrijwel altijd het gevolg van de benadering en behandeling van de Bijbel voor wat het niet is:

• Een natuurwetenschappelijk boek (hoewel het iets fundamenteels zegt over haar ontstaan)
• Een geschiedenisboek (hoewel het er heel veel aan bijdraagt).
• Een biologieboek (hoewel het wel degelijk bijdraagt aan ideeën over biologie).
• Een reken-, of wiskundeboek (hoewel er zeker sprake is van getallensymboliek).
• Een economieboek (hoewel het een fundamentele bijdrage levert aan ideeen over de inrichting van een florererende economie waarbij het welzijn van allen maatgevend is).
• Een kookboek (hoewel het wel bijdraagt aan ideeën over diëten).
• .....

Op het moment dat we een van de vele onderwerpen waarover de Bijbel wat te zeggen heeft en bijdraagt aan het gesprek over het wezen der dingen eruit lichten en als enig gezaghebbende bijdrage claimen, gebeuren er twee dingen:

1. Ik zal niet als serieuze gesprekspartner worden gezien en als vooringenomene niet op een constructieve manier aan dat gesprek kunnen bijdragen

2. Het verwatert het wezenlijke verhaal van de Bijbel dat een oplossing aanreikt voor de grote menselijke vraagstukken. 

Bij dit wel zeer samengeperste en soms ongenuanceerde overzicht moest ik het laten. Billie heeft een korte aandacht spanne en dit was eigenlijk al teveel tekst voor hem. Mijn vermoeden is dat het nog meer vragen gaat opleveren. Pogingen om chocola te maken van dit bijzondere boek is echter van alle eeuwen.

Ik wacht nu op een reactie van Billie.

Dit is de derde blog in een serie van 5 over de kerkverlating van Billy Boblsee.

1. Hoe Billie zich brandde

2. Mogelijke schuldige aan de brand 1: God

3. Mogelijke schuldige aan de brand 2: De Bijbel

4. Mogelijke schuldige aan de brand 3: De Kerk (Volgende blog)

5. Mogelijk schuldige aan de brand 4: Billie (Blog na de volgende)

Foto: congerdesign pixabay