Billy Bobslee - God door de trechter (BB2)

GOD

Nadat Billie de stap had gezet om de kerk te verlaten, wat toch wel een dingetje was en zoveel meer dan een bladzijde in z’n levensverhaal omslaan, vond hij het gepast om eens serieus te reflecteren. Wat was nu eigenlijk het probleem en welke spelers treft welke blaam? Het aantal spelers dat Billie vooralsnog kon bedenken waren er vier. Misschien dat er later nog wat bij zouden komen maar Billie wilde zich niet meteen verliezen in al teveel onderafdelingkjes. Eerst maar eens de hoofdafdelingen en hoe deze zich verhouden tot de kerk:

God, de Bijbel, de kerk, en - hij moest het tegen wil en dank erkennen - Billie zelf.

Billie liep lang genoeg mee om te hebben geleerd dat God niet uit te tekenen valt. Alle beschreven eigenschappen en kenmerken van God die we in de Bijbel tegenkomen, kunnen we slechts verbeelden in ideeën en woorden die we tot onze beschikking hebben en waar we dus een bepaalde mate van begrip bij hebben. De Bijbel kent God dan ook menselijke eigenschappen toe. We noemen dit ook wel antropomorfismen: een abstract beeld kennen we een vorm en woorden toe van iets dat we kennen. De betrekkelijkheid en ontoereikendheid van deze woorden en beelden wordt in het bekende gebod om geen afgodsbeelden in elkaar te flansen gegeven: “Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. Kniel voor zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want ik, de HEER, uw God, duld geen andere goden naast mij” (Exodus 20:4-5)

Welk beeld we ons ook van God vormen, welke eigenschap dan ook uitgebeeld op wat voor manier dan ook; het gevaar is dat we het in brons gieten en het tot onze God maken. Dat doet God tekort. Hij overstijgt alle beschikbare brons en denkbare beelden.

Billie durfde het niet hardop te zeggen maar hij dacht het wel: "Kan het zijn dat christenen die zich vergapen aan een aspect van God of hardnekkig hun stokpaardje berijden zich schuldig maken aan afgoderij?"

Aan de andere kant hebben we niets anders dan de beelden en de woorden die ons ter beschikking staan. Maar God laat zich niet reduceren tot een beeld of woord. Okay, misschien twee dan:
Als Mozes door God wordt aangesteld om de Israëlieten uit slavernij te leiden wil hij graag weten wat hij moet zeggen als de Israëlieten hem vragen op wiens of wel gezag hij actie onderneemt. Het antwoord van God spreekt boekdelen en die zijn er dan ook in overvloed over geschreven: “Ik ben die er zijn zal. Zeg daarom tegen de Israëlieten: “Ik zal er zijn heeft mij naar u toegestuurd” (Exodus 3:14). 

In zijn reflectie hierop realiseerde Billie zich dat zijn in jaren opgebouwde frustratie niet zozeer te maken had met God als wezen maar met de stelligheid waarmee gelovigen en groepen van gelovigen Hem menen te begrijpen en Hem verkleinen tot een karikatuur.
Daar liep Billie op vast; het onvermogen, of zelfs de onwil van velen om te accepteren dat onverzoenbare tegenstellingen deel zijn van het wezen van God. De God die uit Liefde klappen uitdeelt en vanuit diezelfde Liefde vergeeft tegenover dezelfde God die Jaloers is en geen concurrentie verdraagt. En, laten we eerlijk zijn, we horen liever een preek over de liefde van God dan over zijn jaloersheid. De kerk helt eerder wat over in de richting van grote woorden over liefde.

Pogingen om deze mysterieuze God tot een persoon te herleiden die te begrijpen en dus uit te leggen is, zullen uitmonden in sektarisme, exclusieve claims en een meetbaar geloof waarin het individu de genegenheid en goedkeuring van God voor hem of haar kan meten. En dat is natuurlijk lekker; meten is weten... 

Het enige enigszins herkenbare, tastbare beeld van God krijgen we te zien in Christus: “Beeld van God, de onzichtbare, is Hij” (Kol. 1:15). En in Johannes 1:18 lezen we dat “Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen.”

De centraliteit van Christus in het allesomvattende verhaal van God is ook meteen de crux in dat verhaal. Pas toen Christus zijn opwachting maakte begon er iets van dat grote verhaal van God te dagen; Hij die verschijnt vanuit het ongewis.

Mozes en de Israëlieten moesten het doen met twee woorden. Die twee woorden krijgen meer vorm en inhoud naarmate het verhaal geschreven wordt en vorm krijgt. Maar dat is een ander verhaal voor een volgende keer.

Volgende keer: Billie's Bijbel

Trechter afbeelding: https://pixabay.com/nl/users/fumingli-3825280/