Vervolg van vorige Blog
In 1926 werd dominee Geelkerken uit het ambt gezet (met nog
enkele predikanten) omdat hij gezegd zou hebben dat de slang in Genesis drie
niet letterlijk had gesproken. Eén ouderling, die middels enkele brieven een
klacht over deze uitspraken had ingediend werd in het ongelijk gesteld. De
ouderling hield echter voet bij stuk, zette z’n hakken in het zand en
accepteerde de uitspraak niet. Een kerkscheuring was het gevolg.
 |
| Voorstelling van de zonde van Adam en Eva door Jan Brueghel de Ouden en Pieter Paul Rubens (Gemaakt in 1615) |
Volgens de dominee zelf had hij onder andere gezegd dat het
vaak moeilijk is uit te maken hoe bijzonderheden in Genesis 3 moeten worden
uitgelegd. Hij had erop gewezen dat er “schier
evenveel verklaringen als geleerde uitleggers” bestaan en daaraan het
volgende zinnetje toegevoegd: “Denk maar
aan den boom der kennis des goeds en des kwaads, de slang en haar spreken, den
boom des levens enz.” Overigens had hij daarna de gemeente gewaarschuwd
zich hierdoor niet van de wijs te laten brengen en de zondeval een historisch
feit genoemd.[1]
De meeste effectieve manier om kernwaarheden door te geven aan
een volgende generatie is door deze in verhaalvorm te gieten. Een verhaal is
makkelijker te onthouden en is een relatief veilige verpakkingsmethode om de
clou van dat verhaal over te dragen.
Wat christenen zonde noemen is ten diepste de keuze van de
mens om zonder God te leven; God niet te willen, of nodig te hebben. Genesis
drie geeft op dramatische wijze weer hoe deze ‘losmaking van God’ tot stand kwam. Waar we het dus over moeten hebben
is het wezen van de zonde en de gevolgen daarvan voor de relatie tussen God en
mens, mens en medemens, en de mens en zijn omgeving. Als we ons echter
verliezen in een discussie over het welles en nietes van het letterlijke
gebeuren van het verhaal zelf, missen we het punt, met hete hoofden, scheuringen
en domme uitspraken tot gevolg. Waarom laat de mens zich zo makkelijk verleiden
om over bewaardozen te discussiëren en daar elkaar op te beoordelen, alsof dat de belangrijkste zaak is, terwijl het toch om
de koffie in de bewaardoos gaat?
En laten we wel wezen; het verhaal van Genesis wordt steeds weer verteld en herteld waarbij we r analogieën, beelden en taal zoeken en gebruiken die door de moderne mens begrepen wordt. Dat doen we omdat we eigenlijk best weten waar het ten diepste over gaat.
Toen ik colleges volgde in India vertelde een Canadese
professor over een Bollywood film die hij recentelijk had gezien en die nogal
wat indruk op hem had gemaakt. Hij vertelde in het kort waar de film over ging
en vroeg aan de studenten of een van hen wist over welke film hij het had. De
Indiase studenten schaterden het uit en zeiden dat dit willekeurig welke
Bollywood film dan ook kon zijn. De kern is vrijwel altijd hetzelfde. De
acteurs, de setting en de aanloop naar het verraad en de uiteindelijke
verzoening verschillen echter steeds.
In Februari 1968 werd in Amsterdam een verzoeningsdienst
gehouden waarbij de uitspraken van Assen
werden herroepen. Dominee Geelkerken heeft het zelf niet mee mogen maken. Hij
stierf in 1960, postuum in ere hersteld.
De synode had veertig jaar na haar oordeel eindelijk begrepen dat het eigenlijk om de koffie gaat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten