Een van de "big five" van preekergernissen dat een onderzoek aan de dag legt is het gemis aan praktische toepassing van de overwegingen des predikers. Veel instructies die we in de Bijbel tegenkomen zijn in principe niet al te ingewikkeld om uit te voeren. "Maakt discipelen, ziet om naar wezen en weduwen, verkondigt het evangelie, hebt elkaar lief" er is niet veel verbeelding voor nodig om deze instructies om te zetten naar de praktijk. De soms gehoorde oversimplificatie - laten we het maar gewoon gaan doen - zet blijkbaar niet al te veel zoden aan de dijk; de wereld zou al lang een veel betere plek zijn omdat al die christenen "gewoon doen" wat Christus hen opdraagt te doen.
De lat ligt hoog en de gelovige zoekt naar het volgende stapje dat hem/haar in staat stelt vandaag ietsje meer lief te hebben dan gisteren, vandaag de wees meer barmhartigheid te bewijzen dan gisteren. De frustratie is niet zozeer met een eventueel gebrek aan helderheid in de instructie. De frustratie is de strijd met het hart. Elke prediker die een volgende stap in een mogelijk te overwinnen obstakel weet te verwoorden, krijgt lof - wat een heerlijk praktische preek: "daar kan ik wat mee".
Onlangs sprak een predikant over de instructie van Paulus aan Timoteus om zich niet te schamen voor het getuigenis van de Heer en voor Paulus die in de bak zat. De strekking was dat we geen reden hebben om ons te schamen met daarop, geheel naar verwachting, de oproep om het morgen allemaal wat beter te doen. De predikant, en dat sierde hem, begon met te zeggen dat hij zich meestal voor het evangelie schaamt. Nog even lost van de context - hier wordt niet bedoeld dat we onze schroom overwinnen en morgen de zeepkist mee naar het werk nemen - dit is iets waar de gehele gemeente zich in herkent, schuld belijdt en zich voorneemt om het morgen echt anders, beter te doen. Commentaar na afloop: "Wat een heerlijk praktische preek." Ik zag echter mannen en vrouwen die met een zwaarder juk huiswaarts keerden; het gewicht ervan meer voelbaar naarmate de werkweek zou vorderen en de goede voornemens niet uitwerkten waarop was gehoopt of ingezet.
Misschien is het juist omdat veel instructies zo helder en niet voor tweeërlei uitleg vatbaar zijn dat de desillusie zo groot is als men na verloop van tijd merkt dat de mogelijke eenvoudige uitvoering gehinderd wordt door een complex web van innerlijke overwegingen en bezwaren die kunnen leiden tot een verslagenheid en genoegen nemen wat menselijk gezien maximaal haalbaar is.
Het dilemma dat we tegenkomen wanneer Paulus het heeft over het uitdoen van de oude mens en het aantrekken van de nieuwe mens met de daarop volgende lijst met praktische uitwerking in gedrag die eigenlijk makkelijk te doen zouden moeten zijn (Kol. 3), is dat van het ontbreken van een daarbij behorend goed doordacht normen-, en waardenstelsel en wereldbeeld. Daarover nadenken is niet praktisch en daarom niet zo van deze tijd. Je scoort er als prediker niet zoveel punten mee. Het menselijk gedrag is vooral het product van wat men diep van binnen gelooft en waardevol vindt.
Een goede preek over het nemen van ethische beslissingen en wat daarvoor nodig is, een uitdagend referaat dat mij dwingt om zelf na te denken en mijn gedachten te formuleren (in plaats van na te praten wat ik in een "goed" boek heb gelezen), een controversiële stelling die mij dwingt een positie te kiezen en het waarom te kunnen beargumenteren, graag! Misschien niet meteen praktisch maar op den duur zal het een praktische uitwerking hebben.
De preek; van mij mag het best wat minder praktisch.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten