Nooit terugkijken!

Ik hoor en lees iemanden zeggen dat het verleden er niet toe doet. Alleen het heden en de toekomst zouden van belang zijn. Je vindt de "niet terugkijkers" in het literalistenkamp die ergens in de Bijbel vier woorden op een rij hebben gevonden die samen "het oude is voorbij" lezen. De vier woorden die direct daarop volgen, "het nieuwe is gekomen," is de ultieme bevestiging dat alles wat voor de laatste oogknipper plaatsvond historie is. Ik zie dan het beeld voor me van iemand die door het leven wandelt met een heel groot gummmetje op z'n rug dat de grond raakt en alle sporen meteen uitwist.

Zonder verleden zou ik niet kunnen zijn. Mij bestaan zou geen enkele betekenis hebben als alles achter mij volmaakt leeg is. Zo leeg dat zelfs al zou je erin willen vissen, dat onmogelijk is omdat er niets te vissen valt. Water weg, vissen weg. En de rest.

Ons verleden bepaalt wie we vandaag zijn. Alles wat ik hoor, zie, voel, denk, vind krijgt betekenis juist omdat ik een verleden heb. Door mijn verleden kan ik zaken duiden. Zonder verleden zou ik meteen uitgeduid zijn.

Eenendertig december is de laatste dag van een enerverend jaar. Wat was er zo enerverend aan?

• Martha en ik willen Christus volgen en vragen ons af wat dat nu precies betekent. Het collectieve verleden van de kerk heeft het volgen van Christus gereduceerd tot dogma's en one-liners. In ons zoeken naar autenthiek volgelingschap zijn we tot de conclusie dat dit niet niet bestaat. Omdat we een een hele dikke bril dragen met een montuur dat bestaat uit een verleden, een taal, een cultuur en ook nog eens persoonlijke trauma's enz., vindt ons volgen van Christus vooral plaats zoals dat geduid wordt door de groep mensen waar ik het meest mee rondhang. Als ik een tijdje met superoverwinningsmensen optrek krijg ik zelf ook superoverwinningstrekjes. Kom ik om de een of andere mysterieuze wijze terecht bij een groep Melancholieken, Joodse Feesten Fanaten, Spoedige Wederkomst Verwachters, Koninkrijk Kan en Moet Nu-ers dan is de kans groot dat mijn brilletje ook wat donkerder, feestelijker, wolkeriger, mogelijker kleurt. We worden meer bepaald door onze omgeving en verleden dan we beseffen.
• Martha en ik hebben ontdekt dat we weinig schade aanrichten als we ons richten op de twee grote geboden: God liefhebben boven alles en de naaste als onszelf. Jezus zegt dat in deze twee geboden de hele wet samengevat. Lekker makkelijk; twee dingetjes maar. Ik vind dat Martha dit veel beter doet dan ik. Voor haar staat dienen, geven en helpen bovenaan; haar liefde voor mensen vertaalt zich vooral praktisch. Ik hobbel daar een beetje achteraan en hoop een beetje in het applaus voor haar te kunnen delen. Mijn dienen, geven en helpen komt nogal houterig over. dat kot omdat het dat is: houterig.
• In het begin van het jaar maakte ik me vooral zorgen over het ontbreken van gevoel en passie in mijn leven. Onbewogen kan ik grote gebeurtenissen aanhoren. Geen gevoel, geen menig, gewoon, niets. Of misschien toch iets: onverschilligheid. Dat vond ik nou erg (maar dat kan niet want als je eerst zegt niets te voelen om vervolgens te zeggen dat je dat heel erg vond). Het heeft alles te maken met dromen die niet uitkomen en dit jaar heb ik het script zoals dat in mijn hart en hoofd bestond moeten herschrijven waarbij het eind niet langer vaststaat. Status: gevoel komt terug!

Dit zijn maar enkele voorbeelden. Maar stel je nu eens voor dat ik het verleden niet zou mogen gebruiken omdat het er niet meer toe doet. Is het niet zo dat het verleden het heden rijker maakt. En voller? En dat zelfs pijn hierin een bijdrage levert?

Ik wens iedereen een rijk, vol 2011 toe waarin Christus centraal staat. Als Hij centraal staat, dragen wij vrucht en wordt God, de vader gereed. Met andere woorden, dan leven we in de juiste verhouding tot God, elkaar en de wereld. En dat is best wel vol. Hebben we iets heel moois om naar uit te zien: een mooi vorig jaar.

PS 1. De Taizé groep blijft groeien. De twee Oekraïners blijken ook nog eens hun vriendjes meegenomen te hebben die nu 's-avonds bij ons op de bank hangen totdat iemand besluit dat het toch wel laat begint te worden. Stand: vier slapers, twee aanhang.

PS 2. Hieronder: Statieportret van onze kleindochter Lente. Vannacht blijft ze bij opa en oma logeren. En, opa, die had "gezworen" om nooit op z'n kleinkinderen te passen vindt het zelfs leuk en komt daar publiekelijk voor uit.