Nogmaals Abraham Kuyper. Zijn boek "Het Calvinisme" is nu zo'n 110 jaar oud en is een markant tijdstempel. Het calvinisme, zo meent Kuyper, staat een intiem verkeer met de onbekeerde wereld voor maar dit verkeer is niet zonder gevaar en het calvinisme wierp met name "een bolwerk op tegen de te onheilige invloed van die wereld in het besliste breken met kaartspel, schouwburg en dans."
De motivatie hiervoor is dat het kaartspel het vertrouwen op God ombuigt naar een vertrouwen op fortuin. De anti-schouwburg houding wordt verklaard, niet als een veroordeling van spel en theater, maar om het zedelijke offer dat, om ons te vermaken, van de spelers werd gevergd. De anti-dans regel, ten slotte, keert zich niet tegen de dans, maar tegen de zonde die zich erin uitgiet, en tegen de zonde waartoe ze verlokt.
Dit "kloek protest" is hierin gekroond dat "nu nog, na drie eeuwen zijn in mijn vaderland hele levenskringen aan te wijzen waar het aan de wereldzin belet is binnen te dringen, waarin het leven zich van buiten naar binnen heeft gekeerd, en waarin, dankzij die heilige concentratie, een zin voor het hogere en een energie voor het heilige gekweekt is, die elke andere groep ons benijdt. Niet alleen de vleugel van de vlinder is in die kringen ongedeerd gebleven, maar het stofgoud schittert er op die vleugel nog met ongebroken glans."
Is net niet juist die opgedrongen afscherming die de wereldzin belet om zich van buiten naar binnen te keren, die zich als een juist geworpen boemerang met hoge snelheid niet in de hand van de werper, maar in het hart snijdt?
Het boek "knielen op een bed violen" beschrijft de gevolgen hiervan. Het grootste probleem van de mens wordt niet veroorzaakt door wat van buiten naar binnen kan komen maar juist door wat van binnenuit een weg naar buiten zoekt. Jezus zei dat niet wat de mond binnengaat, maar wat uit het hart komt de mens besmeurd en besmet!
De moderne theologie is net zozeer een tijdstempel als de theologie van Luther, Calvijn, Kuyper, Piper, McGrath en McClaren (to name but a few) dat was en is. Ik ben benieuwd wat men over 100 jaar over deze blog zal bloggen. De grote Luther hield nog steeds het instituut kerk in stand met als gevolg dat vandaag nog steeds de Lutherse kerk in Duitsland en Scandinavië een staatskerk is. Calvijn heeft er voor gezorgd dat een van zijn tegenstanders, Michael Servet, die het niet eens was met Calvijn's trinitaire theologie, op de brandstapel terecht kwam.
Theologische tijdstempels helpen ons om te begrijpen dat we producten van de tijdgeest zijn, hoezeer we ook verlangen naar een zuiver, objectief duiden en begrijpen van God en zijn openbaring. Het helpt mij om om voorzichtig te zijn en niet al te claimerig te zijn.
Een boekentip: The Death of Adam; essays on modern thought van Marilynne Robinson. Briljant schrijfster. Ze gaat o.a. in op Calvijn. Lijkt me interessant voor jou, ook in het licht van de reden waarom je Kuyper bent gaan lezen.
BeantwoordenVerwijderen