Terugbladeren

Een gewoonte die ik al zo'n twintig jaar bezig is het vrijwel altijd meezeulen van een notebook. Daar schrijf ik van alles in. Aantekeningen, dingen die ik beloof te doen, losse gedachten, ingevingen enz.. Eens in de zoveel tijd ga ik door die talloze notebooks heen, scheur eruit wat weg kan en bewaar wat ik wil bewaren. "Briljante" vondsten en prive aantekeningen worden in een groot blik bewaard.
Vandaag bladerde ik door een van mijn "2005 notebooks" en kwam daarin enkele observaties tegen, waarvan ik natuurlijk allang vergeten was dat ik deze ooit gedaan had. Toch, door het op te schrijven maak je er ook een mentale aantekening van en deze gaat dan een eigen leven leiden en bepaalt mede beslissingen en verdere gedachten.
Op 28 oktober 2005 schreef ik (mijn agenda raadplegend blijkt dat onderweg van Chicago naar Amsterdam te zijn gebeurd):
Toekomst; wat, waarom, waarmee, wie, enz..
Brandaris: blijven tot 2009 (proces is in beweging, voldoende ruimte om te ontwikkelen)
Cruciale zaken die m.i. moeten veranderen:

1. Zondagdienst (doorontwikkelen. Extra dienst op de avond mogelijkheid?)
2. Structuur leiderschap (werk met taakomschrijvingen en verbreedt structuur)
3. Jongerenwerk (zit vast binnen Brandarisstructuur)
4. Kringen (gemeente in kringen)
5. Missionair gemeente zijn (plaatselijk en wereldwijd)

Grappig om dat terug te lezen. Op een aantal punten zijn echt wel meters gemaakt maar over het algemeen is mijn beleving dat de meerderheid het eigenlijk wel prima vindt zoals de zaken nu lopen. Gretigheid naar groei is er niet echt.

Een bladzijde verder staat:

Hoe zou een (zondag)avond in Brandaris eruit kunnen zien?

• Informeel
• Waarkheid samen verkennen
• Provocerende liefde
• Kleine groepen
• Herstel, genezig, vergeving
• Kunst en muziek

Wat perse niet?

• Gelikte 'worship"
• Jargon

Dan staat er nog een aantal aantekeningen die onder de categorie "prive" vallen en die gaan dus in het blik. Dat zijn, in dit geval, subjectieve observaties en conclusies over hoe ik het leiderschap van de Brandaris beleef.

Onderaan de pagina:

1. Staat Christus voor dezelfde zaken als waar het Christendom voor staat?
2. Liefhebben, hoe doe je dat nu precies?

Op de eerste vraag kan ik antwoorden: Heel vaak niet

Het antwoord op de tweede vraag is dat het niet gaat om de juiste omschrijving maar om de juiste daad.

Àbsolutely phenomenal

Er zijn van die dagen dat alles mee lijkt te zitten. Nu is deze dag nog niet zo oud en we hebben nog heel wat uren te gaan (het is nu 06.30) maar "so far, so good". Om 05.15 klaarwakker en vol energie; eruit en "LEVEN". Hardlopen op een tijdstip dat de vogels wakker worden en het ochtendgloren begroeten. Een perfecte temperatuur om in hard te lopen. Tegen zessen komt de zon op tegen de achtergrond van een volkomen wolkenloze lucht. Een mok "typhoo" thee en lezen over Paulus die aan de Korintiers uitlegt waarom hij zo z'n best doet om anderen voor Christus te winnen (uit ontzag voor God). En, over een half uur de zaterdagkrant. Daar ben ik wel een uurtje mee zoet en kan dan om acht uur aan d slag met m'n huiswerk. Een paper over de zendingsvisie van de reformanten (zoals Luther en Calvijn). Daarbij moet ik m'n eigen research doen omdat in de vijf boeken die de prof. te lezen geeft er slechts een paragraaf te vinden is waarin daar iets over medegedeeld wordt. Bovendien is dat wat er wordt gezegd nog eens in strijd met wat anderen beweren. Ach, als ik dat er allemaal bijhaal wordt het voor de prof ook leuk om te lezen.
Google is een geweldige hulp. Veel oude boeken zijn er online te lezen en te downloaden.
De krant ploft op de derumat. Ik moet gaan.

Jones over kapitalisme en behoeften

Nogmaals een stukje uit E. Stanley Jones' "Aan u de beslissing". Een geweldige analyse (vind ik).

„Aan ieder naar behoefte en van ieder naar vermogen” is in de economie een even definitieve gedachte als in de mathematiek: „twee maal twee is vier". Het moderne socialisme heeft deze stelling aanvaard, maar de Christenen zijn hier reeds vanuit hun eigen principes toe gekomen en hebben het toegepast lang voor het moderne socialisme was uitgedacht of iemand er van ge­droomd had. Waarom wij een gedachte zouden moeten loslaten omdat een ander hem aanvaard heeft, is mij niet duidelijk. De tegenwerping wordt misschien gemaakt, dat het eerste deel van de stelling „aan ieder naar behoefte" wèl gevonden wordt in de Christelijke maatschappij, maar het tweede „van ieder naar ver­mogen" nièt; maar dat is onjuist. „Wie niet werkt, zal ook niet eten". Zulk een uitspraak laat aan duidelijkheid niets te wenschen over! Het is van het grootste belang, dat we die twee pun­ten beide vasthouden, want „aan elk naar behoefte" zonder „van ieder naar vermogen" zou vastloopen en parasitisme kweeken. Samen zouden ze de ideale economische basis vormen van een Christelijke maatschappij. Nooit zal ik gelooven, dat er een betere basis te vinden is. Dit is definitief. We kunnen ons in allerlei bochten wringen en protesteeren en argumenteeren, maar ten slotte zal deze stelling ons oordeelen, want het is de definitieve grondslag van het economische leven. Het Christendom, dat dit kind heeft ontvangen en ter wereld gebracht, had het nooit mogen verstooten om het door „ismes" van allerlei kleur te laten opvoe­den. Laten we het terughalen en als ons eigen kind erkennen.
Als de tegenwerping gemaakt wordt, dat dit experiment van de eerste Christenen ten slotte is mislukt en dus niet als voorbeeld kan dienen, dan is het antwoord eenvoudig: het is niet mislukt, omdat het op zichzelf onjuist is, maar omdat het slechts ten deels is toegepast. Het was een coöperatieve consumptie-eenheid, maar geen coöperatieve productie-eenheid, en omdat het principe dus slechts ten halve toegepast werd, mislukte het experiment, zooals met alle halfheden het geval is. Het principe is niet mislukt, maar de toepassing. We moeten het principe weer te voorschijn bren­gen en het nu niet alleen op de distributie en de consumptie, maar ook op de productie toepassen. De productiemiddelen moe­ten in de handen van allen zijn voor het welzijn van allen, en niet in handen van enkelen... voor de exploitatie van velen.
Dit is de meest ernstige beschuldiging die tegen het economische stelsel van onzen tijd kan worden ingebracht: het is niet gericht op de voldoening van behoeften. Professor Forsey zegt: „Voor het kapitalisme is „behoefte" onbelangrijk. De kapitalistische in­dustrie bestaat niet om in behoeften te voorzien, ze bestaat om winst af te werpen. Het voorzien in behoeften, de „dienst aan het publiek" is daarbij slechts een toevalligheid. Als het rendeert" krijgen we wat, anders krijgen we niets". Dit is geen ethisch oordeel over het kapitalisme, het is eenvoudig een feit; een feit dat waar blijft, geheel onafhankelijk van de zedelijke en intellec­tueele kwaliteiten van de kapitalisten persoonlijk" (Towards the Christian Revolution, pag. 101). Dat is heelemail in overeen­stemming met de uitspraak van het Hoog Gerechtshof van Michi­gan in het proces van Dodge contra Ford: „Een onderneming wordt georganiseerd en in stand gehouden ten behoeve van de winst der aandeelhouders". Dat „behoefte" tenslotte de grondslag zal moeten zijn voor een oplossing van de economische wereldproblemen, blijkt uit de conclusie waartoe een professor van de Columbia University komt, wanneer hij den inhoud van zijn wetenschappelijk werk over „Fascisme en Nationaal-Socialisme" aldus samenvat: „Zoo komen we tot de misschien niet zeer origineels conclusie, dat de beste methode internationale conflicten te vermijden een politiek is, die is gebaseerd op de erkenning van de rechtmatige behoeften van andere volken". (Florinsky, Fascism and National Socialism, pag. 276).
Deze eenvoudige uitleg van het kapitalisme helpt mij om opnieuw te begrijpen waarom er van alles mis in in onze samenleving, economien ineen storten en mensen elkaar naar het leven staan.
Het koninkrijksmodel staat "ieder naar behoefte voor". In een gezin dat aan de maaltijd zit, zal de sterkste nooit alle vlees (of ander lekkers) opeisen maar op natuurlijke wijze wordt het aangebodene onder de aanwezigen verdeeld. Het gezin als model voor een gezonde economie is zo'n gekke gedachte niet. Het loslaten van het gezin als model en de rechten van het individu centraal stellen, leidt onherroepelijk tot scheefgroei, ongezonde concurrentie, onrecht en misbruik.

Hoog en Laag

Langzaam lees ik door Stanley's boek "aan u de beslissing". Bladzijde voor bladzijde, woord voor woord.
Door andere boeken, zoals de vijf boeken die ik moet lezen om de vraag "Hoe interpreteerden de Reformanten de zendingsopdracht?" te beantwoorden, blader ik wat en lees her en der een stukje en haal daar af en toe wat van aan in m'n opdracht.
De boeken van Stanley Jones zijn stuk voor stuk de moeite van het lezen waard. Het boek dat ik nu lees schreef hij zestig jaar geleden. Het heeft een hoog profetische gehalte en het bepaalt me bij de aloude waarheid dat de mens maar bitter weinig van zijn eigen geschiedenis wenst te leren.
Al zijn boeken zijn slechts in het antiquariaat te verkrijgen. Een aardige zoekpagina vind je hier.
Hieronder nog enkel van zijn gedachten.

Het ligt in de natuur van de liefde, af te dalen in de smarten, de pijn en de zonden van anderen en zich daarmee te vereenzelvigen. Jezus heeft Zich, als de verpersoonlijking van de
liefde, vereenzelvigd met onze smarten, onze pijn en onze zonden. In Zijn plaatsvervangend lijden is Hij onoverwinnelijk. Het lagere koninkrijk overwint door anderen te doen lijden, het Hoogere Koninkrijk overwint door het lijden voor anderen te aanvaarden. De wil te leven, ook al sterven anderen (de levenswil van het lagere koninkrijk), wordt tot den wil, dat anderen leven, ook al sterven wij zelf (de levenswil van het Hoogere Koninkrijk). Het Hoogere Koninkrijk vertegenwoordigt een nieuw type van kracht: het overwint het kwade door het goede, haat door liefde, duister­nis door licht... en de wereld door een kruis. Er is een man ge­weest, die door den nevel der dingen drong en zag, waar het ware Koninkrijk lag en zei: „Heer, gedenk mijner als Ge in Uw Koninkrijk gekomen zijt". Hij ontsnapte uit de boeien van het lagere naar de verlossing van het Hoogere Koninkrijk.
Jezus stierf. Maar stervend deed Hij, wat de dramaturg den centurio tot Maria zeggen laat: „Vrouw, ik zeg u dat deze uw zoon, verworpen, bespuwd, gekruisigd, heden een Koninkrijk heeft opgericht, dat nimmermeer zal vergaan. Hier op dezen heuveltop is heden iets gebeurd, waardoor de koninkrijken, die op bloed en vrees gegrond zijn, zullen worden geschokt. De zacht­moedigen, de vreeselijk zachtmoedigen staan op het punt hun erfenis te aanvaarden. De aarde behoort hun."
Zoo is het; het Koninkrijk vertegenwoordigt een hoogere, ideëele realiteit en al wordt die Realiteit gemarteld en gekruisigd en be­graven; het staat wederom op uit de dooden — het herneemt zijn rechten. Want het leven wil zonder dat Koninkrijk niet function­neeren.
nemen.
E. Stanley Jones, Aan ons de beslissing (Amsterdam: H.J. Paris, 1938), 42-3

Hollandse diepgang

Het eerste wat de terugkeerders uit warme landen te horen krijgen als ze door de schuifdeuren "aankomst 1, 2 of 3" op Schiphol zichtbaar worden en ophalende geliefden hen om de nek vliegen, zijn zaken zoals:
"Ohhh, wat zijn jullie bruin geworden".
"Ja, tien uur geleden zaten we nog in 35 graden"
"Tjonge jonge, hoe is het mogelijk"
"En, trouwens, wat zijn jullie vroeg, het vliegtuig zou pas om tien uur landen en jullie waren er al om vijf voor tien".
"Tja, wind mee zeker."
"Weet je dat tante Ans een nacht in het ziekenhuis heeft gelegen nadat ze geholpen was aan een ingegroeide teennagel? Het was een kompleet drama."
Zo'n zelfde gesprek op niveau vond plaats aan het tafeltje naast ons toen Martha en ik op woensdagavond zaten te eten in "Ie-Sicht", aan het Friese water.
De vier mannen kwamen later binnen en gingen weg toen wij nog zaten na te tafelen.
Een van de mannen probeerde een uur lang de andere drie te overtuigen van een route (waarschijnlijk naar een vakantiebestemming) die minder fileleed zou opleveren. Ik begreep uit het "gesprek" dat de eerste stop ergens in Limburg zou zijn. Terwijl de ene man z'n best deed, deden de andere drie heel erg hun best om tussendoor nog andere gesprekjes met elkaar te voeren. De eerste man had waarschijnlijk al teveel bier gedronken en zette z'n redevoering luid door, ongevoelig voor welk verbaal-, en non-verbaal signaal van de overige drie, waaruit duideijk bleek dat hij beter z'n mond kon houden.
Een van de gesprekspartners probeerde om de vijf minuten in te breken met de mededeling dat "we er niet over kunnen praten, want we zijn niet voltallig". Ik stelde me zo voor dat voltallig betekent dat ze met tien mannen om een tafel zitten en over de mogelijke routewijziging praten om dan na drie uur, veel bier en rode hoofden, alles bij het oude laten.
Overigens zijn Nederlands erg luid in gezelschappen (in vergelijking met andere culturen). Het lijkt wel dat, als Nederlanders in groepen optrekken, de rest van de wereld voor hen ophoudt te bestaan. Het vervelende is dat, ook al wordt er veel herrie gemaakt, het meestal nog steeds nergens over gaat.
Misschien is het de leeftijd maar ik tref mezelf steeds vaker zwijgend aan. Er wordt al zoveel lawaai gemaakt. Laten we het, of ergens over hebben, of in stilte genieten van uit- en vergezichten en de tijd doorbrengen met het verkennen van gedachten, gevoelens en vragen om zodoende tot iets zinnigs te komen als we dan onze mond een keer open doen.

Zweten onder canvas

Zo'n 1100 mensen uit negen verschillende kerken uit Opende en omgeving, stroomden de grote witte tent in. Voor de gelegenheid had ik m'n camouflage jasje/dasje aan. De vraag die ik mezelf en het publief stelde was wat Jezus nu eigenlijk aan het doen is? Hij is naar de hemel "opgevaren". Vaart Hij nu nog steeds? Ligt Hij in een hangmat uit te rusten? Is Hij huizen aan het bouwen? Zit Hij gewoon stil aan de rechterhand van de Vader? Of wacht Hij misschien passief totdat God alle vijanden tot een voetbank voor Zijn voeten heeft gemaakt? Is hij betrokken bij een eindeloze rechtzaak waar Hij voor al Zijn volgelingen pleit? Dat laatste zou Hem aardig bezig moeten houden omdat er voor al Zijn volgelingen wel wat te pleiten valt.
De Bijbel stelt enkele beelden voor die ons helpen om een soort van driedimensionale voorstelling te kunnen vormen van waar Jezus zich nu mee bezig zou houden.
Hij zit. Eens en voor altijd heeft Hij het offer voor de zonde gebracht. Hij is daar klaar mee en het hoeft niet nog eens een keer over gedaan te worden (hoewel sommigen dat wel aardig zouden vinden, een soort van een priveverlossingkje omdat we het maar moelijk kunnen geloven dat onze misstappen ook binnen Zijn vergevingsaanbod passen).
Terwijl Hij zit, bouwt Hij, en pleit Hij....
De zon breekt door en de temperatuur stijgt. Na tien minuten merk ik dat er waarschijnlijk geen draad van m'n overhemd meer droog is.
De dirigent van de "Lord's Moor Singers" fluistert me in het oor dat ik vergeten ben om ze twee liederen te laten zingen. Dat moet dan maar meteen na m'n preek voordat de zaal weer mee mag zingen.
We zingen met ondersteuning van een orgel. De organist weet behoorlijk de weg over de toetsen en pedalen. Wilde voor- en tussenspelen wisselen het dragen van de coupleten af. Hij heeft er zichtbaar zin in.
Na afloop de talloze korte gesprekjes. Een oud baasje heeft een aardige openingszin: "Dus u bent een bekeerde?" Mijn reactie: "U niet dan? Wat moet Jezus nog meer voor u doen dan?"
Het is een van de grootste leugens die al eeuwenlang het denken en het hart van miljoenen verlamt. Bekering is een weloverwogen beslissing van het individu. Het wachten op God totdat Hij die beslissing voor ons neemt, houdt nog steeds tienduizenden bij Christus vandaan.

Na de dienst de barbecue. De rij is zo groot dat Martha en ik het opgeven en na een uur vertrekken om bij de man met de gouden bogen te gaan eten.

60 jaar later

Stanley Jones (1884-1973) schreef in 1938, temidden van de opkomst van het communisme en het fascisme, zijn boek "Aan ons de beslissing", over de relevantie van het koninkrijk van God hier en nu. Mensen hadden het idee dat ze of voor het communisme, of voor het fascisme moesten kiezen. Stanley Jones stelde als escape voor om het Koninkrijk van God hier en nu gestalte te geven.
Een aantal woorden uit boek:

Het Koninkrijk

Een bisschop heeft eens, in wat hij zelf waarschijnlijk beschouwde als een vernietigende critiek op een van mijn boeken, gezegd: „Stanley Jones schijnt bezeten te zijn van de gedachte van het Koninkrijk Gods op aarde." Toen ik dat las, sprong mijn hart op van blijdschap, en ik dacht: „God geve, dat dat waar is. Want dat zou een heerlijke bezetenheid zijn." Als ik van iets bezeten moet wezen, als iets me moet aangrijpen, me beheerschen, indien ik aan iets mijn trouw verpanden moet, dan hoop ik, dat het dit zal zijn... en ik zal u zeggen waarom.
Maar voor ik dat doe, wil ik u eerst even vertellen, dat er in den godsdienst in het algemeen en in het Christendom, zooals het tegenwoordig is georganiseerd, in het bijzonder, werkelijk niet veel is, waarvan ik bezeten ben. Dat alles lijkt zoo onbelangrijk, het is er, als we de wereld van tegenwoordig zien, zoo vreeselijk naast! Het is gedoemd, onder te gaan, omdat het zijn beteekenis, zijn actualiteit, verloren heeft. En allerminst ben ik bezeten van een opvatting, die dezelfde bisschop in hetzelfde tijdschrift ten beste gaf: „Het Christendom is te vereenigen met ieder economisch stelsel, mits de persoonlijke vrijheid er niet door aangetast wordt." Is werkelijk de persoonlijke vrijheid het eenige criterium? Vrijheid om wat te doen? Om te leven op ieder willekeurig peil van maatschappelijken welstand, in een half verhongerde wereld? Dat criterium gaat uit van een zuiver persoonlijke opvatting van het Christendom; het uitgesproken sociale karakter van de leer van Christus wordt daarbij geheel over het hoofd gezien. Van zulk een opvatting kan ik in dezen tijd onmogelijk bezeten zijn. Want de nood dezer wereld heeft twee kanten. Ten eerste is zeer zeker het zedelijk peil van het individueele leven gedaald. Vele oude zekerheden zijn uit het leven van den modernen mensch verdwenen. Hij heeft zijn geloof niet opgegeven, het is hem ontsnapt. Het is opgelost in het bijtend zuur van het moderne denken. Hij zou graag willen gelooven, want het leven zonder den ,Grooten Kameraad" is wel zeer eenzaam. Bovendien blijkt het moeilijk, nog eenige waarde vast te houden, als die eene, centrale waarde, God, eenmaal is weggevallen. Wie zijn hemel verliest, verliest ook spoedig zijn aarde. Niemand kan lang blijven gelooven in den mensch, zonder te gelooven in iets, dat grooter is dan de mensch en dat hem bestendigheid en beteekenis geeft. De moderne mensch lijdt daarom aan een innerlijke leegte, hij leeft in een op alle manieren „gedevalueerde" wereld. Ten tweede ziet hij het maatschappelijk stelsel, waarop hij zoo vast vertrouwde en dat ook zoo betrouwbaar leek, onder zijn oogen ineenstorten. Het gaat te gronde door zijn innerlijke tegenstrijdigheid en spanning. Hij voelt de behoefte aan iets, dat aan de sociale verhoudingen hun vastheid hergeven zal, iets, dat hem de zekerheid geeft een basis te bezitten voor zijn maatschappelijk leven, zoodat het niet steeds heen en weer slingert tusschen fantastische verwachtingen en volslagen wanhoop. De moderne mensch is dus op twee plaatsen gewond en heeft behoefte aan een dubbel remedie; aan iets dat zijn innerlijk leven nieuwe kracht geeft en tegelijkertijd een basis kan vormen voor de sociale en maatschappelijke verhoudingen, die nu op losse schroeven staan. Ik kan slechts bezeten zijn van iets, dat aan die dubbele behoefte voldoet. Er is in de godsdienst veel, dat daar niet aan voldoet. Daarvoor heb ik de belangstelling verloren.

Thuis

Thuiskomen: het hoogtepunt van elke reis!
Thuiskomen: de onherroepelijke stapel werk die zonder pardon groeit.
Thuiskomen; het besef dat ik een zeer gezegend en bevoorrecht mens ben.
Thuiskomen; naar bed willen gaan maar moet wachten tot de EO (Hoedoejijdat.nu) belt met de vraag van een luisteraar die ik poog te beantwoorden (eens in de zoveel weken werk ik daaraan mee).
Thuiskomen; de volgende trip plannen. Morgen spreek ik in Opende op de jaarlijkse evangelisatiedagen. Zo'n duizend man in een grote tent. Vanmiddag reizen Martha en ik alvast naar het Noorden en overnachten in een hotel in Oudega.
Thuiskomen; de stapel post wegwerken. Het is altijd een verrassing welke dikke enveloppen welke boeken bevatten.

Dit keer onder andere een boek dat ik in een antiquariaat heb gekocht van Stanley Jones, Aan ons de beslissing (Amsterdam: H.J. paris, 1938), waarin hij schrijft over de 'onmogelijkheid van de scheiding tusscheen persoonlijk en maatschappelijk leven' (vanuit het perspectief van het koninkrijk van God).
Een tweede boek is "Return from tomorrow", het verhaal van een 20 jarige soldaat die stierf en negen minuten later weer tot leven komt.
Hieronder nog wat plaatjes uit het Drakensberg gebied in Zuid-Afrika.

Drakensberg

Samantha en Ellen, een weekend lang giechelen

Zuid-Afrika, laatste dag

De dominee wil zich laten dopen. Toen hij het aan de kerkenraad meedeelde bleek dat zes van de acht leden zich de afgelopen jaren elders had laten dopen en dat al die tijd stil hebben gehouden. Er gebeuren wonderlijke dingen in deze NG kerk. Als de dominee zich laat dopen betekent dat waarschijnlijk het eind van zijn 'carriere' binnen de NG kerk. Het is mooi om te zien hoe schijnbaar dode kerken tot leven komen. Gisteren sprak ik over Jezus die bij tijd en wijle ' cultureel ongewenste en ongepaste' dingen doet. Bijvoorbeeld in Johannes 4 waar hij een gesprek begint met een Samaritaanse vrouw. Wilde Hij provoceren? Rebels zijn? Jezus had maar een agenda en dat was het doen van de wil van de Vader; koninkrijkszaken! Als het koninkrijk van God je 'te pakken' krijgt, verandert alles. Dan wil je je leven overeenkomstig de wil van God inrichten. Tja, en dan kan het gebeuren dat een hervormde dominee besluit om de geloofsdoop in praktijk te brengen.
We zijn onderweg naar Johannesburg. Nog een paar uur reizen. We hebben zojuist heerlijk ontbeten in een klein wegrestaurantje. Vanavond laat vliegen Ellen en ik terug en hopen morgen om 10.30 te landen. Foto's volgen.

Zuid-Afrika, dag 16. Winterton

Aan de voet van de Drakensberg ligt Winterton, zo'n twintig kilometer ten Westen van de N3, de tolweg van Johannesburg naar Durban. De deels onverharde weg met her en der flinke gaten is het laatste stukje van de vier uur durende reis. De duisternis en de afwezigheid van enige straatverlichting maakt het vinden van het huis van mijn vrienden wat ingewikkelder maar toch vind ik hun huis sneller dan ik had verwacht. Gerard neemt ons mee naar de bed en breakfast annex hotel waar we gastvrij worden onthaald door een echtpaar dat het complex beheert. Het drie gangen diner met daarbij vrij gebruik van de bar stemt ons, op z'n zachtst gezegd, positief en meteen na de maaltijd zien we al uit naar het ontbijt.
Vandaag gaan we richting ' de berg'. Helaas kan ik niets laten zien. Al een week geen toegang tot internet. Mijn blog houd ik bij door een mail vanaf mijn telefoonnte zenden. Typen met de nagels van de twee duimen is echter niet de meest ideale manier van typen.
Ik hoop wel z.s.m. Wat te kunnen laten zien wat de Drakensberg is toch wel een van de mooiste plekjes die onze aarde te bieden heeft.
We voelen ons bijzonder bevoorrecht dat we hier een paar dagen kunnen zijn en dat deze bijzondere vrienden alles voor ons hebben geregeld.
Het is erg leuk om Samantha bij ons te hebben. Ik hoorde Ellen en Sam tot heel laat giechelen.

Zuid-Afrika, dag 15, clinic eind

De deelnemers zijn momenteel bezig om het geleerde in praktijk te brengen. Dat is meteen ook het einde van de training. We zijn erin geslaagd om een aantal heersende praktijken en overtuigingen aangaande mentoring te ontzenuwen en reframen. Na de lunch reizen Ellen, Samantha; een van 'mijn' recruten en Brandariaan, naar Winterton bij Drakensberg, zo'n 350 km hier vandaan en sluiten we onze tijd in Zuid Afrika af met een vrij weekend. De zon schijnt. Lifeis good. God is good.

Zuid-Afrika, dag 14.

Vandaag een interessante discussie over het onderscheid tussen mentoring en discipelschap. De discussie leidde niet tot een waterdichte definitie en daar gaat het ook niet om. De kern van de zaak is dat we bewust ons leven delen met, en investeren in anderen met als doel dat die anderen tot groei en bloei komen. Wat we deze week doen is het aanreiken en leren gebruiken van verschillende gereedschappen. Langzaam maar zeker begint het muntje te vallen en begrijpt men dat iedereen een mentor behoort te zijn.

Zuid-Afrika, dag 13, weten wat je doet

Alle deelnemers zijn min en meer betrokken bij mentoring en ontdekken deze week wat het eigenlijk is en wat er voor nodig is om het goed te doen. Voor velen is er herkenning. Omdat we het beestje een naam geven en vervolgens ontleden komen velen er achter dat er aspecten aan mentoring zitten die verder en beter ontwikkeld kunnen worden. De kerngedachte is dat het een relatie is met iemand die je bewust aangaat om de door God aan jou gegeven 'bronnen' met die iemand gaat delen met als doel dat diezelfde iemand zijn door God gegevwn potentieel bereikt.
Zeg maar ' iemand op sleeptouw nemen en in die persoon investeren'.

Zuid-Afrika, dag 11 en 12

De mentoring clinic is in volle gang en met 24 deelnemers vol. Over een paar minuten begint het programma met een 'devotional' over mentoring in de Bijbel.
Ellen wordt vandaag opgehaald en gaat met een team mee dat aidsvoorlichting geeft op scholen.
Ze geniet bijzonder van alle aandacht die ze krijgt van mijn collega's. We zien uit naar de drie dagen aan het eind van de trip waarin ik niet hoef te werken. Gisteren heeft ze er weer flink wat geld doorheen gejast, leuke warme kleren gekocht, want de avonden en nachten zijn best wel kil.

Zuid-Afrika, dag 10.

Het is kwart over vijf en in het washok hoor ik een van de Indiase deelnemers rochelen. Hij is flink net de tongschraper in de weer en verkeert in de veronderstelling dat niemand hem kan horen. Dat is echter niet waar. In de 20 schraapseconden heeft hij zo'n beetje het halve kamp wakkergeschraapt. Ik besluit om er ook uit te gaan. Doef is helemaal weg en ik heb goed geslapen. In het washok aangekomen spreek de schraapbroeder, die zich nu aan het scheren is, me aan en vraagt luidkeels om mijn emailadres. Ik fluister hem toe dat er wellicht mensen zijn die graag nog wat langer wiillen slapen. Hij antwoord me dat niemand ons kan horen... Ik fluister hem dat we later wel verder praten en begeef me naar de douchehoek. Het is nog vroeg en er is nog voldoende heet water. Gisteren was het water om zes uur al op. Wat bleek is dat drie deelnemers van half vier tot vijf uur onder de douche hadden gestaan en de 800 liter heet water er dusdoende doorheen jastten.
Alle deelnemers ondergaan gelaten het rigide programma. Vandaag is het uitslapen voor iedereen. Men hoeft pas on half zeven op te staan.
De deelnemers getuigen enthousiast van wat de lessen met hun levens doen.
Al met al, en ondanks de knallende hoofdpijn die ik gisteren had, loopt het allemaal lekker. Vandaag nog een sessie en om negen uur vertrekken Ellen en ik naar het vliegveld en hopen op 12 uur in Johannesburg te zijn.

Zuid Afrika, dag 9. Auw

Met vijftig man in een kleine, holle ruimte op een kamp in Pennington, begint er vroeg of laat een melodietje in mijn hoofd te zingen, doef, doef, doef. Met pijnstillers gaan slapen hopend en biddend dat doefje weg zou ebben.
Het is nu zaterdagochtend, tien voor zes en het is DOEF, DOEF, DOEF.
Met vandaag vijf sessies te gaan is het meteen de meest ongelukkige dag om Doef te hebben. Zojuist heel heet gedouched en een pijnstillercocktail van paracod en ibiprofeen genomen.
Het programma van dit Life Direction weekend zit veel te vol. Mijn collega's stonden erop dat we, naast de acht sessies van anderhalf uur ook nog bidden voor de rest van de wereld, workshops aanbieden, spelletjes doen en om zes uur 's-morgens beginnen. Dat laatste moet wel omdat we anders ons programma niet af kunnen werken. Gevolg is dat, omdat het aantal douches en de voorraad heet water beperkt is, men om half vijf al in de weer was. Nu moet is de boel straks wakker en bij de les zien te houden.
Ellen wandelt net onze kamer binnen en haar gezicht staat op donderen: het warme water was op. Ondercapaciteit van zo'n beetje alles schijnt typisch en universeel te zijn voor dergelijke, christelijke kampen. Alles is oud en werkt net niet. Dunne matrassen op solide, niet lucht doorlatende bedbodems zodat je in het lichaamsvocht van de vorige beslaper mag woelen. Douchekoppen die verkalkt zijn en het water meer horizontaal dan verticaal door de douchruimte verspreiden en ga zo maar door.
Sommigen vinden dit een avontuur. Ik niet. Daarom richt ik me maar op de resultaten in de levens van de deelnemers

Zuid Afrika, dag 8. Vroege start

Om half zes komen zo'n 15 mannen bij elkaar om te bidden. Vandaag bidden ze niet maar mag ik mijn verhaal vertellen. Een vroege start dus maar dat vind ik niet erg. Dan duurt de dag lekker lang en kan er veel worden gedaan. Ik slaap sowieso altijd slecht als ik onderweg ben en het is vaak een opluchting als de dag aanbreekt omdat ik dan m'n bed uit kan.
Ik loop rond met een gezwollen voet. Er zit iets niet helemaal goed nadat ik drie/vier weken geleden naast m'n voet probeerde te gaan staan. Ik zie er dus een beetje uit als een zwangere vrouw die vocht in haar voeten vasthoudt (ja, ja ik weet het; niet alle zwangere vrouwen houden vocht in hun voeten vast).
Verder emotioneel een beetje down. Volgende weekend heb ik gepland om weg te gaan met Ellen en Samantha (die volgt de training in Pretoria) en nu begint men her en der op me in te praten om eerder terug te komen (we gaan naar Winterton, zo'n 400 km bij Johannesburg vandaan) zodat Samantha niets mist van een natuurlijk o zo belangrijke training die eigenlijk al op zondagavond begint. Ik word daar af en toe zo moe van. Ik heb er geen enkel probleem mee dat mensen enthousiast zijn over de training die ze hebben ontwikkeld (dat doe ik ook) maar men moet niet net doen alsof de wereld vergaat als iemand er een deel van mist. De wereld zal haar rondjes blijven draaien, zowel voor als na de training; die trekt zich daar niets van aan.
Dus heb ik me voorgenomen om me aan m'n oorspronkelijke plan te houden en ga me niet in allerlei kronkels bewegen om iedereen die meent wat te zeggen te hebben over mijn en andermans leven tegemoet te komen.
Vandaag beging het Life Direction Camp (het BE seminar). We hebben een kleine 50 deelnemers en ik zie er naar uit. Heel het OM team doet mee en ik doe het dit keer wat anders. Omdat ik alle elektronische files (Spaans, Russische, Nederlands en Engels) kwijt ben geraakt, inclusief alle Powerpoint presentaties, is dit een geweldige gelegenheid om te experimenteren met een nieuwere, lossere vorm waarin meer ruimte is voor interactie en groepswerk.
Met betrekking tot een nieuwe rol en verantwoordelijkheid in OM internationaal is nu de interne politiek wakker geworden. Ik kan heel goed leven zonder dat gedoe maar het schijnt vast onderdeel te zijn van een proces waarin een leider wordt gekozen of aangesteld.
Ik heb de betrokken partijen laten weten dat ik een zeer gelukkig mens ben, met en zonder een nieuwe verantwoordelijkheid. Om eerlijk te zijn, zonder deze nieuwe verantwoordelijkheid zal mijn leven een stuk rustiger zijn. Eigenlijk is er niets aan de hand maar rondom dit soort processen moeten mensen hun gevoelens en mening kunnen ventileren.

Zuid Afrika, dag 6 en 7. Niet opgeven

De hele dag door mensen, en geleefd worden. Dat is zo'n beetje het dagelijks terugkerende patroon als ik onderweg ben. Met negen man in een huis, een teamauto die kaput is en 2500 euro nodig heeft om weer berijdbaar te maken, van hot naar her gereden worden, afspraken die niet doorgaan en nieuwe die spontaan ontstaan. Zojuist las ik in mijn Bijbel dat Paulus zegt: "Daarom geven we niet op." Waarom niet? Omdat hij zag dat door zijn inspanningen meer mensen God voor zijn grote goedheid zullen danken en prijzen (2 Cor. 4:15-16).
Dat houd ik mezelf dan maar voor. De impact die het openen van Gods woord heeft op de levens van mensen is af en toe overweldigend.
De 25 welgestelde mannen en vrouwen die gisterenavond bijeen kwamen om naar deze Hollander te luisteren, werden bijzonder geraakt door het openen van dat Woord van God. Niet dat ik nu zoiets bijzonders deed of dat er in hun kerk geen gezonde prediking is, het is vooral de kijkrichting die mensen een totaal ander perspectief geeft.
Het verbaast me keer op keer hoe weinig men weet over hoe het koninkrijk van God werkt. Voor velen is het een abstract idee en vindt maar weinig vertaling naar alle aspecten van het leven.
Vandaag willen de leiders van de kerk een gesprek met me. De kerk was zeer terughoudend omdat de leiding bang is dat men (lees: zendingsorganisaties) op hun geld uit is.
Maar daar gaat het helemaal niet om! Het echtpaar dat in China wil gaan werken, heeft de steun van hun kerk nodig. Ik niet.
Goed, men heeft dus besloten dat ik niet langer een bedreiging vorm en nu mag ik dus op de koffie komen. Het is het eerste echtpaar dat door de kerk wordt uitgezonden en het is allemaal heel nieuw voor iedereen.
Ik heb besloten om voorlopig maar niet op te geven hoewel ik een aantal momenten heb gekend de afgelopen week dat ik er helemaal mee wilde kappen. Een slecht bed (beter dan helemaal geen bed). Een spekgladde vloer in de douche (maar wel heerlijk warm water). Een gastheer en gastvrouw die van heel erg veel en lang praten houden (beter dan genegeerd worden). Geen tijd voor het lezen van boeken, iets dat broodnodig moet gebeuren wil ik mijn studie in April af kunnen ronden (maar wel lekker bezig de hele dag).
Ellen heeft het steeds meer naar haar zin en gaat lekker haar eigen weg. Gisteren heeft ze voor negen man pannenkoeken gebakken. Zij kan dat heel erg goed. Smullen!
Al met al is er dus niet zo heel erg veel reden om te mopperen

Zuid-Afrika, dag 5. Duisternis

Halverwege m'n toespraak viel de stroom uit en de zaal was in volkomen duister gehuld. Ik ging door alsof er niets aan de hand was maar het was wel een vreemde gewaarwording. Het doet heel wat met je als je geen oogcontact meer hebt met je publiek. Voor hetzelfde geld lopen ze allemaal weg en spreek je voor een lege zaal. Na vier minuten was m'n duistere moment weer voorbij.
Hoe doen blinden dat? Ik merkte dat het voor mijn mimiek geen verschil maakte. Ook al was het aardedonker, ik stond nog steeds wild te gebaren...
Tegen het eind van m'n toespraak heb ik nog wat gezegd over het nodeloos verspillen van de tijd van de voorganger die voor elk wissewasje wordt geacht op te komen draven; van verkoudheden tot aan het "inzegenen" van nieuwe auto's.
Misschien is het wel helemaal niet zo'n zegen om een auto te hebben, suggereerde ik. Het kost handenvol geld en de auto daalt iedere dag een stukje in waarde. Maar nee, binnen de Indiase cultuur wordt het kunnen aanschaffen van een auto gezien als een "blessing"; "God has blessed me with a car". En ja, een auto is af en toe gemakkelijk maar het zijn en blijven vieze, stinkende, milieuvervuilende ondingen.

Zuid Afrika, dag 4, Jenever en bitterballen

Vanavond biedt het Nederlandse consulaat de in Zuid Afrika aanwezige, werkende en verblijvende Nederlanders een feestje aan, ter ere van onze koningin. Ellen en ik zijn ook uitgenodigd en gaan over een uur naar de Country Club in Westville om bitterballen, kaas, haring en andere typisch Nederlandse zaken te nuttigen.
Vandaag zouden Ellen en ik naar Durban maar konden pas tegen twaalven de deur uit omdat we op een auto moesten wachten.
Een volgende keer toch maar m'n schema zelf wat strakker in de hand nemen.

Gisterenavond in Westville Baptist gesproken en het werd een bijzondere geïnspireerde dienst waarbij velen van de ongeveer 500 aanwezigen diep werden geraakt en levensveranderende beslissingen namen. Ik ben wat voorzichtiger geworden in het bezigen van kracht- en geestelijke termen en doe vooral m'n best om de zaken niet mooier voor te stellen dan ze in werkelijkheid waren. Maar ik moet toch zeggen dat een dienst was waarin de Heilige Geest op overtuigende wijze aan het werk was.
De boodschap was eenvoudig. Aan de hand van Johannes vier sprak ik over 1)cultuuroverschrijdend handelen omwille van de liefde (Jezus deed iets wat cultureel onaanvaardbaar was toen hij de Samaritaanse vrouw aansprak; want Joden gaan niet om met Samaritanen); reken af met discriminatie in je leven.
2) Ook de heidenen verwachten een bevrijder en iemand zal ze op De Bevrijder moeten wijzen. (De Samaritaanse vrouw "wist dat de Messias zou komen"). Het lijkt een universeel gegeven te zijn dat de mens, geconfronteerd met eigen onmacht, erkent dat hij iets mist. En 3) tenslotte leert Jezus zijn discipelen dat ze verder moeten kijken dan een middagmaaltijd en leert Hij ze om naar de wereld te kijken door de ogen van de Vader, die een geweldig plan met die wereld heeft. Vraag: ben je ingeplugd in dat plan of houd je vast aan je eigen plan?

Naschrift:
We zijn terug van het koninginnenfeest. De twee minuten stilte omdat het ook dodenherdenking is, werden in het echt ongeveer tien seconden. Er was geen jenever maar de wijn en de Heineken vloeiden rijkelijk. Een oudere dame van 75 jaar begon steeds luider tegen ons te praten en toen ze ook nog mijn stropdas begon te aaien begreep ik dat de geest uit de fles dit veroorzaakte. Om ons van haar los te scheuren wees ik op drie jonge vrijwilligers van "Be More" en vertelde het oude baasje dat deze jonge dames graag een paar verhalen uit Nederland wilde horen. Dat liet ze zich geen twee keer zeggen en spoedde zich direct richting drie dames die mij met een verrast nieuwsgierige en tegelijk beschuldigende blik aankeken.
Hieronder het bewijs dat Ellen en ik echt naar het feest geweest zijn.

Zuid Afrika, dag drie-uh

De dienst in de Indiase, onafhankelijke en evangelische gemeente "Firm Foundation" begint precies om 08.00 uur (dat is in de ochtend). Sinds kort begint de dienst een half uur later. Om 09.30 is de dienst voorbij en kan de rest van de dag beginnen. Pastor Rufus heeft visie voor de wereld en met name voor India. De kerk heeft in een paar maanden tijd voldoende geld opgehaald om vierhonderd fietsen te kopen. Die zijn voor de dominees van de vele Good Shepherd Community Churches die als paddenstoelen uit de grond schieten (de kerken, niet de fietsen). Door te fietsen besparen deze voorgangers heel veel tijd omdat ze gewoonlijk uren per dag op en in de benenwagen doorbrengen.

Afijn, zo'n 500 gelovigen komen op dit vroege uur bijeen (ik zou dat graag in de Brandaris willen introduceren omdat het een efficiëntere dagindeling dient) om onder begeleiding van een zeer professionele, en ongeveer honderd decibellen producerende band, de Heer groot te maken met liederen die mij totaal onbekend zijn (het blijken de laatste Hillsong liederen te zijn).
Onder de inspirerende leiding van de voorganger die een aantal liederen acapella inzet en me doet denken aan een beruchte tv-prediker met zijn uh'tjes en eh'tje die aan bepaalde woorden worden geplakt. Je bidt dus niet "Lord Jesus," maar "Lord Jesus-eh" (het streepje is een korte, nauwelijks hoorbare pauze; "we are gathered-eh here today-eh" enz.. Probeer het maar eens. Klinkt best wel leuk.

Goed, alle gekheid op een stokje-uh, het was een inspirerende dienst en ik mocht in dertig-veertig minuten mijn preek houden (dertig-veerig minuten worden in de praktijk vijfenveertig minuten). Na de dienst een uur met pastor Rufus gezeten en gegeten. Dat klikte wel. We zijn nog niet uitgepraat dus we gaan nog een keer lunchen van de week.
Voor Ellen was de dienst wat aan de vroege kant en die bleef dus in bed.
Zometeen nog een dienst met een paar honderd man. In Westville Baptist ben ik eerder geweest en ik mag zowaar terugkomen! Nu gaat Ellen wel mee, plus het team dat hier is om het OM-werk te promoten.


Vanmiddag wat in de hangmat gehangen en wat gelezen. Daarnaast veel gepraat met collegae en getracht de wereldproblematiek op te lossen. Daarna onverrichter zaken maar weer gaan hangen.
O ja, de beloofde foto van eergisteren met het uitzicht vanuit de hangmat en vanuit m'n provisorische slaapkamer.

Zuid Afrika, dag 2

Ik ben de eerste die wakker is, de rest van het huis is in diepe stilte. De kat wil mijn vriendje zijn. Katten zijn onbeschaamde opportunisten. Ik heb niets met de kat en de kat heeft alleen maar iets met mij als haar dat helpt om vooruit te komen in het leven. Ik negeer de kat. Ik heb niets met haar en ze wil alleen maar dat ik haar eten geef. Zolang ik dat niet doe blijft ze in mijn buurt en geeft me kopjes. Wat zij niet weet maar ik wel, is dat haar gedrag mij niet zal bewegen om voor haar op zoek naar eten te gaan.

Gisteren hadden we zo'n veertig, vijftig mensen over de vloer die naar de maandelijkse "gebed voor de wereld" avond kwamen.
Dave en Joy, mijn gastechtpaar, hebben de unieke gave om mensen uit allerlei kerken te motiveren om bijeen te komen om voor de wereld te bidden. Met aanstekelijk enthousiasme wordt er gebeden voor Noord-Korea, Jemen, Soedan, de schepen van OM en ga zo maar door.
Ik word wat weeïg als er grote dingen gebeden gaan worden. Een bidder ziet dat God de vrijgezelle jongedame, die plannen aan het maken is om naar een streng Islamitisch land te gaan, als "geestelijk moeder van een generarie verlorenen aanstelt," of iets van dien aard.
Aan het eind worden we er nog aan herinnerd dat de Bijbel zegt dat als we God vragen, Hij ons "de natien als een erfenis zal geven". Niemand vraagt ooit wat de Bijbel zegt wat we gaan doen met die natien als we die uiteindelijk hebben opgevraagd (of "geclaimd" zoals de laatste tijd wel hip is om te doen). Volgende diezelfde Psalmist en in het direct daarop volgende vers in de tweede Psalm vinden we de helpvolle informatie over stap twee. Daar wordt over het algemeen niet over nagedacht. Stel je voor, je krijgt een land. Wat doe je daar dan mee? Wel, in die psalm staat vervolgens: "gij zult hen stukslaan als pottenbakkerswerk." Daarom bid ik dat maar niet en zou ik anderen wiilen adviseren om dat ook maar niet te doen, tenzij ze bereid zij om dan ook die stap twee te zetten. Waarom zou ik een land, België bijvoorbeeld, stuk willen slaan zoals een pottenbakker die, om wat voor reden dan ook, met een honkbalknuppel, zijn eigen werk aan gruzelementen slaat?
Een typisch voorbeeld van "men neme de Bijbel en zoeke een aansprekend vers of gedeelte an passe dat toe op willekeurig welke situatie dan ook, zonder rekening te houden met het verhaal waar dat vers oorspronkelijk deel van uitmaakt en/of de oorspronkelijke betekenis en toepassing.
Door dat te doen heeft het christendom heel wat, nooit goed te praten en afschuwelijke beslissingen met dramatische gevolgen op haar rekening kunnen bijschrijven. De kruistochten, de apartheid, de uitbuiting van niet westerse beschavingen, de onderdrukking van de vrouw om er een paar te noemen.

Vandaag naar de "Bangladesh market" gegaan en de grootste Hare Krishna tempel op het Zuidelijk Halfrond bezocht. Hieronder wat plaatjes. Oander andere van de kip voordat ze in de "trechter" terechtkomt en een foto van Ellen en mij via het spiegelede plafond van de HK tempel.

Durban

We zijn in Durban aangekomen en Ellen is helemaal opgeknapt. Ik werd zelf even een beetje wee toe de passagier naast spontaan begon te kotsen. Ik heb hem snel een kotszakje aangereikt waar hij dankbaar gebruik van maakte.
Ontzettend leuk om zoveel vrienden weer te zien. Morgen is plotseling een vrije dag geworden. Leuk, kan ik met Ellen Durban verkennen en onveilig maken.

Hieronder een plaatje van het uitzicht vanuit m'n slaapkamer. M'n slaapkamer is de huiskamer. Er bevinden zich namelijk nog vijf gasten in het huis. Ik slaap naast de piano en Ellen slaapt in het kantoor naast de computer. Morgen meer.
Sorry, foto lukt niet. Slechte verbinding.