08 juni 2010

Eenzaam lijden of toch maar praten?

Gisteren heb ik de dag doorgebracht met twee van mijn teamleden. We ontmoeten elkaar in het huis van de chauffeur van het kasteel van de bisschop van Carlisle, midden in het groen en de overdovende stilte van het Engelse heuvellandschap. Precies zoals het romantische beeld dat we van Engeland behoren te hebben voorschrijft. Dit echtpaar is net terug uit Chili waar ze namens OM in enkele door de aardbeving en tsumani zwaar getroffen gebieden, leiders en voorgangers hebben geholpen om over hun ervaringen en gevoelens te praten. Kerken, gebouwen, flats en huizen zijn weggevaagd en over het algemeen vindt men het moeilijk om over de vragen en gevoelens die men heeft te praten. Voor kerkelijk leiders is het blijkbaar nog moeilijker want "God troost" en "gebruikt lijden om ons geloof te sterken" en zo zijn er heel wat oneliners and punchlines die drama en trauma reduceren tot een geloofs en "God doet het met de bested bedoelingen" ding. Een 'ding' dat even lastig is maar ons uiteindelijk allemaal sterker maakt.
Het negeren van de diepere vragen en gevoelens die men ondervindt bij trauma's breekt zich uiteindelijk toch op.
Nadat John en Karen de groepen waarmee ze werkten hadden uitgelegd dat "klagen" heel normaal is (60 van de 150 psalmen zijn klaagliederen en/of hebben een hoog klaaggehalte) en de leiders en voorgangers aanmoedigden om hun vragen en gevoelens met anderen te delen, begonnen de meeste voor het eerst te praten over wat het verlies van familie, huis, kerk of nering nu werkelijk met hen deed. Door dit te doen begrepen ze ook hoe ze anderen, zoals gemeenteleden, beter konden helpen.
Het eenzame lijden dat wereldwijd plaatsvindt als gevolg van foute en eenzijdige theologie is ten hemel schreiend. Gelovigen worden aangemoedigd om pijn te negeren, "Christus is toch niet voor niets voor onze pijn gestorven, wat loop je daar nou mank te doen, man!"
Ik houd hier geen pleidooi om massaal te gaan klagen en mopperen maar wel om realistisch te zijn. Er is zoveel trauma, verdriet, verlies, depressie, onmin, bitterheid en noem maar op in de kerk en de neiging om er overheen te stappen, het in de grond te stoppen; "Christus nam het met zich mee in de dood, wat loop je het nu te reanimeren, man!"
Sterven en verwerking zijn, op uitzondering na, processen. Tijd speelt een rol, alsmede de erkenning dat iets niet is zoals het zijn moet of bedoeld is. Daar kun je niet overheen walsen.
Ook houd ik geen pleidooi voor narcistische en grenzeloze zelfreflectie. Je kunt je zo gemakkelijk verliezen in jezelf, in je vermeende recht op klagen en verdriet, zozeer zelf dat het je beste vriendje wordt waarvan je eigenlijk niet wil scheiden. We kennen allemaal wel mensen die zwelgen in (zelf)beklag. Dat is geen prettig gezicht!
En zo wordt het toch weer een te lange en te ingewikkelde blog. Ja, Christus stierf voor zonde, pijn en de gevolgen daarvan. Dat geeft een levensecht perspectief op verandering. Immanuel, God met ons, is en blijft het wonder van het Evangelie. Niet langer alleen, overgeleverd aan onszelf, maar God met ons, in voorspoed en tegenspoed. Als we dat pakken, zijn we zeer gezegend en begenadigd.

Rose Castle, Carlise

6 opmerkingen:

  1. In de tijd dat de psalmen geschreven werden, verdronk men nog niet in de welvaart.

    Arma.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Er kunnen in deze tijd niet genoeg van dit soort blogs geschreven worden. De achterlijkheid van blinde gelovigen die alles maar goed-praten (aan God koppelen) is totaal van God los. Complimenten! We hebben dit nodig. Enne, ik ben christen, wedergeboren nog wel, denk ik.....

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Jan, bedankt voor dit stuk.

    Ik werd getriggerd door wat je schreef over de psalmen. Ik ga daarbij even voorbij aan het inleidend stuk over de one-liners. Wat ik met jou onderschrijf dat daar iets niet klopt.

    Wat ik altijd lastig vind in het argument over klaagpsalmen is dat deze in het tijdperk voor de komst van Jezus geschreven zijn. Geen wonder dat ze reden hadden tot klagen. Daarbij de kanttekening plaatsend dat de meeste van die klaagpsalmen ook de verwachting van verlossing laten zien, of de keuze daarin.

    In het Nieuwe Testament zie je teksten als Ef 5,19 "en zing met elkaar psalmen, hymnen en liederen die de Geest u ingeeft". Maar nergens zie ik dat we worden opgeroepen tot het klagen. Iets wat de Israëlieten in de woestijn ook niet in dank werd afgenomen (ze geloofden niet maar begonnen te klagen).

    Ik meen dan ook te kunnen zeggen dat in deze tijd het klagen achterwege dienen te laten. Of zie ik essentiële punten over het hoofd?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Zijn niet alle christenen wedergeboren dan?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @peter. Wat je over het hoofd ziet is dat klagen integraal onderdeel is van wat we aanbidding noemen. De klacht in de psalmen heeft nooit het laatste woord, maar hoop. Hoop wordt daar gevoeld waar deze eerst niet was. Ken je Sons of Korah? Op hun website vindt je de reden waarom ze psalmen zingen en leggen ze ook de link tussen klacht en aanbidding.
    Het feit dat Christus is gestorven en "alles recht heeft gemaakt" roept toch ook een heleboel vragen op? Waarom is alles dan krom? De tragedie van het leven is niet veranderd door het werk van Christus. Wat IS veranderd is dat we een Levende hoop hebben. Ik noem dat zelf "klagen met uitzicht." Wanneer dat uitzicht ontbreekt rest de klager maar een ding en dat is blijven hangen in de klacht.

    @Sanne. Het feit dat iemand zich christen noemt, zegt niet zo heel veel. Waar je naar op zoek bent in het leven van iemand die claimt christen te zijn is zijn of haar zichtbare volgelingschap. Als dat ontbreekt is er slechts sprake van napraten en religie,
    Als je bedoelt dat een wedergeboren christen niet meer klaagt dan zie je iets over het hoofd. Ook de volgeling van Jezus zit met vragen zoals waarom? en hoe? Althans, op die groep na die zich verstopt achter welluidende leerstellingen en quasi filosofieën die als doel hebben om een altoosdurende zweem van victorie te bestendigen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @peter Je hebt klagen en klagen... Ik denk inderdaad niet dat het Gods bedoeling is dat we maar een beetje lopen te jammeren, somberen en wentelen in zelfbeklag. Maar het onder woorden brengen van oprechte pijn en moeite, vragen, verdriet is ook het Nieuwe Testament niet vreemd - lees Romeinen 8 vanaf vs 19 over het 'zuchten van de schepping'. Ook hier heeft hoop gelukkig het laatste woord!

    BeantwoordenVerwijderen