30 april 2010

Gedwongen vertrek

Onder zachte dwang wordt Lot, samen met zijn vrouw en twee dochters Sodom uitgeleid. tenminste, als je "sleuren" (Gen. 19:16) zachte dwang kunt noemen. We lezen in de Bijbel niet zo vaak over gedwongen reddingen hoewel er genoeg verhalen zijn van mensen die hun knieval voor de Koning als een gevolg van omstandigheden beschrijven. De omstandigheden lieten hen slechts een keuze; zich laten vallen in Gods reddende hand.
Het is me wel eens verweten dat, toen ik geen kant meer op kon, God opeens goed genoeg was. Een duo Hare Krishna's verweet me eens dat ik de verantwoordelijkheid voor mijn eigen keuzes afschoof op Christus. En ja, ze hadden helemaal gelijk. Het is toch geweldig nieuws dat waar je geen enkele kant meer op kan er plotseling een redder ten tonele verschijnt? Wie zou niet zijn blik op die redder richten?
Goed, het vervolg van het verhaal van Sodom. Blijkbaar waren er geen tien rechtvaardigen te vinden. De stad wordt vernietigd en Lot moet zich nu haasten om het vege lijf te redden. Hij probeert zijn aanstaande schoonzonen mee te krijgen maar die lachen hem vierkant uit.
Het klinkt ook een beetje vreemd. Jarenlang schijnt de zon en morgen zou er plotseling vuur uit de hemel komen en Rotterdam in een smeltoven veranderen? Ook ik zou dat maar moeilijk kunnen geloven.
Maar Sodom verandert in een smeltoven en tijdens de vlucht van Lot, zijn vrouw en twee dochters, raakt Lot ook zijn vrouw nog eens kwijt. Ze draalt en kijkt om; verandert in een zoutpilaar. Daar zit veel symboliek in die we in het onderwijs van Jezus terugvinden. De breuk met het oude leven is absoluut. Maar ook de redding is absoluut. In Openbaring wordt gezegd dat het beter is om of warm of koud te zijn. Lauwheid, dralen maakt besluiteloos en het is nu eenmaal zo dat je je blik maar op ding tegelijk kunt richten.
Daar gaat Lot. Met zijn dochters. Het verleden verbrandt achter hen. Ik ben benieuwd hoe hun toekomst eruit gaat zien.

Albrecht Dürer 1471 – 1528
Lot en zijn gezin verlaten Sodom
olieverf op paneel (52 × 42 cm) — ca. 1496
National Gallery of Art, Washington

27 april 2010

Liever m'n dochters dan m'n gasten

Een staalhard lesje in verantwoordelijkheid voor je gasten nemen; zo zou je de eerste helft van Genesis 19 kunnen beschrijven. De twee mannen die met de Heer rondreizen zijn vooruit gegaan en inmiddels in het huis van neef Lot aangekomen. De mannen van Sodom omcirkelen het huis en eisen de nieuwe gasten op zodat ze "met hen kunnen slapen" (hier kennen we de term "Sodomie" van). Gastvrijheid in de cultuur houdt in dat je borg staat voor de veiligheid van je gasten en Lot biedt de mannen van Sodom zijn dochters aan! "Doe met hen wat je wilt." Gelukkig komt het niet zo ver want de twee mannen grijpen op bovennatuurlijke manier in en het verhaal kent een tragisch einde. Blijkbaar zijn er geen tien rechtvaardigen te vinden en Sodom wordt vernietigd.
Wat een verhaal. Welke vader is bereid z'n dochters op te offeren om het welbevinden van zijn gasten te waarborgen? Alleen de gedachte al dat mijn gasten belangrijker voor me zijn dan mijn dochters zou een onherstelbare vertrouwensbreuk tussen mij en mijn dochters creëren. Een breuk die niet eenvoudig hersteld kan worden. Mijn dochters moeten zich geborgen en veilig voelen en weten bij mij als vader.
Dan die Sodomieten. Ik ben God niet (gelukkig niet) maar als een samenleving zo met vreemdelingen omgaat zou ik graag een vulkaan willen laten uitbarsten. Als ik het verhaal tot me door laat dringen voel ik plaatsvervangende woede. We lezen geen details over de misstanden in Sodom maar een dergelijke actie is tekenend voor een algeheel moreel verval.
Toevallig krijgen wij vandaag een gaste; een architectuurstudente uit Spanje die voor onbepaalde tijd bij ons zal bivakkeren. Stel je nu voor dat alle mannen (of vrouwen) uit Overschie zich vanavond om mijn huis verzamelen en eisen dat ik mijn gaste aan hen overlever zodat ze hun lusten op haar kunnen botvieren. Wat doe ik? Er is geen vulkaan in de buurt en een machinegeweer heb ik ook niet. Mochten deze wel voorhanden zijn dan zou de verleiding groot zijn om eens flink uit te pakken!
Maar om mijn eigen kinderen als alternatief aan te bieden! Wat is er mis met Lot? Dat doe je toch niet!
Nu zal de gemiddelde Bloglezer zeggen dat ik wel heel erg vanuit m'n eigen cultuur op de situatie reageer maar er is een ding dat mijns inziens culturen overstijgt en dat is de vraag of iets ethisch juist of onjuist is. Je eigen kind willen opofferen? Er zijn wel heldenverhalen van mannen en vrouwen die hun kind opofferden voor het welzijn van anderen maar deze verhalen zijn of Urban Legends of grote uitzonderingen.
Dat maakt het verhaal van Jezus zo bijzonder. Hij gaf zich vrijwillig over om ons leven te waarborgen! Dat is geen zaak van ethische juist of onjuist maar een daad van onvoorwaardelijke liefde!

26 april 2010

God bevragen

Is het gepast voor de mens om God te bevragen? Hoe kan de mens, nietig als hij is, de confrontatie met God in al Zijn majesteit aan? Wordt die mens, met zijn beperkte inzicht in het grote verhaal dan niet door God terechtgewezen waarbij Hij zich beroept op Zijn alwetendheid? Het zou niet eens zo vreemd zijn als God zou zeggen
God maakt zijn besluit om Sodom en Gomorra te vernietigen aan Abraham bekend, waarop Abraham besluit om op God af te stappen. Hij loopt heel dicht naar God toe, blokkeert Hem als het ware de doorgang en vraagt "bent u werkelijk van plan de onschuldigen met de schuldigen om te brengen?" Hierop volgt een aantal onderhandelingsronden waarbij wordt overeengekomen dat, als er tien onschuldige mensen te vinden zijn in Sodom en Gomorra, God zijn vernietigingslan niet zal uitvoeren.
Het is, nog aan het begin van de oergeschiedenis van de mensheid, een belangrijk aspect aan het wezen van God dat we hier leren kennen. Er is ruimte bij God. De mens die Hem oprecht zoekt, wordt niet afgewezen of afgeserveerd als onbenul. In een eerder blog vroeg ik me af of de mens niet gereduceerd is als een pion in een groot kosmisch plan. Die vraag wordt hier beantwoord met een volmondig "nee." Angst om God te benaderen is niet gegrond. Abraham ziet het als onrecht als God zou besluiten om de rechtvaardigen met de onrechtvaardigen te vernietigen, "U bent rechter van de hele aarde. Zou u dan onrecht doen?" (18:25). Dat is nogal wat, Abraham die God herinnert aan wie Hij is. Gaat dat niet een beetje ver?
In de onderhandelingen vinden we in Gods antwoord geen enkel spoor van verwijt naar Abraham toe. Als je de hele geschiedenis leest krijg je onbewust het gevoel dat God naar Abraham toekwam en aanstuurde op deze confrontatie, er misschien wel op hoopte.
Voor mij persoonlijk is dit een belangrijke geschiedenis. Het aloude portret van God waarop Hij wordt voorgesteld als een onvermurwbare, boze God die liever met zwaard en vuur te werk gaat dan met liefde en genezing, is niet juist. het moet eerder een portret zijn waarop God wordt afgebeeld als de Schepper die in pijn en verdriet is om de morele afval die het gevolg is van een bewust weglopen uit een door Hem ontworpen liefdesrelatie.
Nu blijft het verhaal spannend. Zijn er in Sodom en Gomorra tien mensen te vinden die rechtvaardig zijn?

Marc Chagall (1889-1985)
Abraham Approaching Sodom with Three Angels


23 april 2010

Weet'ie het of weet'ie het niet

Na de ontmoeting met Abram trekken de drie Heren verder. Dit keer naar Sodom. Er is hen het een en ander aan beschuldigingen ter ore gekomen (De Sodomieten en Gomorranen doen zeer veel kwaad) en nu willen ze persoonlijk uitzoeken of die beschuldigingen werkelijk waar zijn (Genesis 18). Uit de context van het verhaal blijkt dat de Heer, mochten de beschuldigingen waar zijn, van plan is om Sodom en Gomorra te vernietigen. Hij heeft besloten om dit aan Abraham te melden.
Maar wat me opvalt is dat de Heer zelf eerst op onderzoek uitgaat. "Ik wil het weten" (:21). Alsof Hij dat nog niet wist? Hier wordt God wel een beetje beperkt voorgesteld. Waarom zou dat zijn? Kon Hij dit niet op afstand zien?
Het lijkt erop dat God bewust van boven naar beneden komt en de mens betrekt bij Zijn plannen. Juist om niet de indruk te wekken dat het allemaal een "done deal" is en dat we allemaal pionnen zijn in een groot, onzichtbaar en van te voren vastgesteld plan. Misschien is er wel ruimte om te onderhandelen en zou God tot andere daden bewogen kunnen worden.
Twee mannen zijn inmiddels vooruitgelopen en God en Abraham blijven achter. Daar staan ze dan. Op de top van een heuvel, uitziende over Sodom en Gomorra. Het ziet er niet al te best uit. Ik ben benieuwd hoe dat gaat aflopen.

22 april 2010

Van binnen lachen

Sara hoort vanuit de bescherming van de tent een van haar drie bezoekers aan Abraham melden dat ze over een jaar een kind zal hebben. Abram deed het eerder en nu doet zijn het ook; ze lacht in zichzelf.
Wij noemen dat ook wel een binnenpretje. Iets is of komisch of zo belachelijk en onwaarschijnlijk dat het haast weer komisch is. Dat laatste is hier aan de hand. Ik ken het gevoel ook wel. Iemand is zo overtuigd van zijn of haar gelijk over iets onbenulligs, onwerkelijks of doms dat je, om de zaak niet nog erger te maken of om je overtuigde vriend niet openlijk te kijk te zetten, je in jezelf lacht.
Het is ook wel wat bizar. De besjes, oud en afgeleefd (Sara's woorden) krijgen een baby.
"Zou voor mij iets onmogelijk zijn?" vraagt een van de reizigers als reactie op Sara's verborgen gehouden lachen.
Dit is nu typisch zo'n onmogelijke situatie waar maar een optie overblijft en dat is een bovennatuurlijk ingrijpen van God.
Naast alle "gewone" handelen van God lijkt Hij dit soort toekomstbepalende, bovennatuurlijke ingrijpen spaarzaam uit te delen. Een enkele keer hier, dan weer wat daar. Het lijken de zetten te zijn van de Grootmeester. Maar telkens als Hij een zet doet blijkt dat Hij ook degene is die het laatst lacht. Als we het zonder Zijn zetten moesten doen was het allang einde verhaal geweest.

Sara lacht,Houtsnede van Julius Schnoor von Carolsfeld, 1794-1872


21 april 2010

Ratjetoe wordt gemeenschap

Abram wordt Abraham en Sarai wordt Sara als God zijn overeenkomst met Abram bekrachtigd. Het is nog wel even lachen voor Abraham als God hem op zijn 99ste en Sara op haar 90ste een zoon beloofd en Abraham probeert God nog over te halen om de belofte via Ismael te laten lopen (Hagar heeft inmiddels gebaard en we zijn dertien jaar verder).
Goddelijke beloftes en de menselijke neiging om die met logica te verkrijgen; Abraham is en blijft toch gewoon een mens!
Nu komt het ingewikkelde gedeelte: God begint aan de vorming van dat nageslacht van Abraham en stelt de besnijdenispicht in. Alle jongens en mannen moeten besneden worden (lijkt me een pijnlijke operatie als de voorhuid van de penis wordt weggesneden; dan toch maar naar de tandarts). Die jongens en mannen kwamen overal vandaan, het was een ratjetoe dat nu middels een lichamelijk kenmers aaneengesmeed wordt tot een volk. Van een "puur" ras was geen sprake. De voorloper van: Geel en bruin en blank en zwart, vinden een plaats in Jezus' hart.
Gods plan voor de mensheid is inclusief.
Zoals er toen een daad werd verwacht die mensen deel uit deed maken van een nieuwe gemeenschap, zo is dat vandaag ook. Het Goede Nieuws is voor iedereen die wil. God sluit niemand buiten. De mens sluit zichzelf buiten door het teken van de besnijdenis te weigeren.
God heeft ook wel gevoel voor humor. Als Abraham in stilte lacht krijgt hij van God alvast de naam voor zijn nog te verwekken zoon, Isaak: hij lacht.
Tja, die herinnering zal hij de rest van zijn leven mee moeten dragen. Telkens als hij "Isaak, kom je eten zou roepen," was dat een stille herinnering aan zijn tekort aan vertrouwen en tegelijk een herinnering aan de trouw van God.
Maar nu loop ik op de zaken vooruit. We moeten nog zien of de opgedroogde en onvruchtbare oude Sara nog zwanger zal worden.

Moses's Journey into Egypt and the Circumcision of His Son Eliezer (detail-3) c. 1482, a painting by Pietro Vannucci Perugino.

19 april 2010

Een onverwachte wending

Waar Abram en Sarai het heft in eigen handen namen, komt God het slachtoffer tegemoet. Vrijwel rechteloos kon Hagar niets anders doen dan haar bazin gehoorzamen en met de man van haar baas het bed delen. De daaropvolgende zwangerschap met aanhangende emoties en rivaliteit leiden ertoe dat Hagar, diep gekrenkt en vernederd, het veld ruimt.
In haar daaropvolgende vlucht en moeite komt de engel van God haar tegemoet en doet haar een overweldigende belofte: Ga terug naar je baas! In haar teruggaan ligt de belofte van talrijke nakomelingen besloten, zo talrijk dat ze niet te tellen zijn.
Zou de zaak hiermee opgelost zijn? Wie weet komen we Hagar en Ismaël in een volgend hoofdstuk weer tegen.
In het spanningsveld tussen vertrouwen op God en eigen verantwoordelijkheid zijn er altijd gevolgen op het horizontale, intermenselijke vlak. Als je het verhaal van Abram, Sarai en Hagar leest, is er veel herkenning
In het "gedoe" dat ontstaat zijn er winnaars en verliezers. De winnaars zijn vaak de machtigen, de (invloed)rijken, en trekken de kanslozen en rechtelozen meestal aan het kortste eind. Maar juist in dit oerverhaal van menselijke dimensies komen we God tegen die niet lijdzaam of passief toekijkt maar op lijkt te komen voor hen die we als slachtoffers kunnen beschouwen. De gevolgen van onze keuzes zijn echter voor ons om te dragen.
God stuurt Hagar terug naar de plek waar het begon, de enige plek waar de angel die de rivaliteit tussen haar en Sarai aangepakt kan worden. Hij "hoopt" dat ze tot verzoening kunnen komen. Zegt Hij hier dat weglopen geen zin heeft? Het lijkt erop. Weglopen kan, maar daarmee is het intermenselijke probleem niet opgelost. Teruggaan naar een ongewenste, vervelende en vernederende situatie is pijnlijk maar tegelijk de enige manier om tot een mogelijke blijvende oplossing te komen.
Dus gaat Hagar terug. Dappere meid!

Heimkehr der Hagar - Pietro da Cortona 1637

18 april 2010

Herrie in het kamp

Lees onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief.

Het was te verwachten. Sara leent haar slavin als draagmoeder uit aan Abram zodat het beloofde nageslacht geregeld kon worden. Eerder las ik dat Abram al die beloftes van God wel mooi vond maar mopperde dat hij geen zoon had om al dat goede aan door te geven. Welnu, omdat Sara onvruchtbaar is lijkt dit wel een mooie en slimme oplossing.
Maar, je kunt de klok erop gelijkzetten en ik verwachtte al dat er zoiets zou gebeuren; de draagmoeder, Hagar, is koud zwanger of ze krijgt een hekel aan haar bazin. Die geeft vervolgens Abram de schuld van deze "krenking" en Abram heeft zoiets van "dat los je zelf maar op." Sara's oplossing is om Hagar te "vernederen" met het gevolg dat Hagar haar biezen pakt.
Je krijgt er kiespijn van. Hagar vertrekt "vrijwillig" (kan Sara altijd zeggen, "ze koos er zelf voor om weg te gaan..."), Abram kan zeggen dat hij dacht dat Sara wijs genoeg was om zelf met deze situatie om te gaan en Hagar, weggepest, vlucht de woestijn in.
Ik ben benieuwd hoe dat af gaat lopen.
Alle ingrediënten voor een "soap" zitten erin. Anders gezegd, voor een goede soap heb je dit soort ingrediënten juist hard nodig.
Dieperliggende vraag is waarom Abram en Sara dachten dat ze zelf voor de vervulling van de beloften moesten zorgen? Te weinig geloof? Een sterk gevoel voor eigen verantwoordelijkheid?
Vraagt Gods wil van ons dat we passief wachten totdat Hij overgaat tot actie? Is het een samenwerkingsverband of zijn we zelf verantwoordelijk voor de uitvoering?
Tussen het spreken van God en het handelen van de mens zit een interessant spanningsveld. Persoonlijk denk ik dat zo'n spanningsveld ons scherp houdt en dat het ontbreken ervan (omdat we precies zouden weten hoe het werkt) gevaarlijker is. Het spanningsveld houdt het geloof actief en wakker omdat je oren en ogen wijd openstaan. Je moet kunnen anticiperen op gelegenheden die zich voordoen. je bent a.h.w. in dialoog met God.
Ik vind dat spannend omdat, in dat zoeken, aftasten, wachten en handelen, er van alles mis kan gaan. Ons mens zijn, noch onze verantwoordelijkheid wordt niet uitgeschakeld. Die blijven intact. Ik denk dat God dat doet uit respect en achting voor zijn scheppingswerk.

Hagar verlaat het huis van Abraham', geschilderd door Peter Paul Rubens tussen 1615 and 1617. Schitterend afgebeeld hoe Abram besluit geen primaire rol te spelen maar de vrouwen het zelf uit te laten vechten.

17 april 2010

Rotterdam ahoy


Lees onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief.

Ik zie het nog niet maar geloof het wel. Onder de zon ligt Europoort. I am very happy!
Update 11:59 -Thuis!

Wel of geen kinderen?

Lees onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief.

Vanuit de Pride of Rotterdam's krochten, waar geen daglicht doordringt en alleen de tijdsaanduiding je houvast is aangaande nacht en dag, kan ik melden dat ik Rotterdam al virtueel ruik. De vergaderingen zitten er op. De 'to do' lijst zal, mits consequent uitgevoerd, bijdragen aan betere zorg voor onze werkers. Wat 'zware' momenten gehad in confrontaties tussen werkgroepleden, maar dat hoort erbij en ik vind het belangrijk dat onderliggende zaken worden erkend, benoemd en uitontwikkeld. Dat gaat ten koste van het zakelijke gedeelte. Althans, zo lijkt dat. In de praktijk wordt 'de zaak' echter gedragen door gezonde werkrelaties en wederzijds respect. Als dat ontbreekt, of dun is, heb je uiteindelijk geen zaak meer.
Inmiddels heeft Sara geen kinderen en leent haar werkster uit aan Abram om als soortement draagmoeder te fungeren. Met alle gevolgen van dien, tot op de dag van vandaag (Genesis 16).

16 april 2010

Bij voorbaat al

Lees onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief.

Ik probeer mijn Bijbel te lezen maar mijn gedachten zijn ietsje meer bij de vraag hoe ik thuiskom nu het luchtruim boven het VK en Nederland gesloten is. Ik heb zojuist op goed geluk een overtocht van Hull naar Rotterdam geboekt en nu hoop ik van harte dat er nog plaats is op de veerboot. Anders wordt het nietsdoen en wachten in Schotland.
Maar goed, God is een verbond met Abram aan het sluiten. Zijn nageslacht zal talrijk zijn als de sterren aan het firmament en dat nageslacht zal als gastarbeiders in een vreemd land uitgebuit worden.
Nu weet ik niet wat jij zou doen maar het geeft toch wel te denken: "Jan, ik beloof je voorspoed, geluk, eer en veel kinderen maar het gaat wel pijn doen."
Dity is een typische voorbeeld van iets dat God in een zinnetje zegt maar in werkelijkheid een lang en gecompliceerd verhaal is waarin zijn alwetendheid een rol speelt. Hij weet dat dat volk Hem niet vanzelf gaat volgen; zal rebelleren en Hem totaal negeren. Daarom ie die belofte, die overeenkomst met Abram zo belangrijk. God levert af. Zonder meer. Er is altijd hoop en perspectief.
En dat allemaal in een zinnetje.


15 april 2010

Beloftes waar je "niets" aan hebt

Lees onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief.

Abram tobt een beetje met de grote beloftes die God hem heeft gedaan: "Wat heb ik aan al die zegeningen? Ik heb niet eens een zoon! Nu gaat mijn erfenis naar mijn interieurdeskundige" (Genesis 15).
Als ik Abram was, zou ik me niet zo druk maken om de vraag wat er met de erfenis gebeurd. Ik heb er in mijn leven toch leuk profijt van gehad. Wie dan leeft, wie dan zorgt.
Iets achter laten voor je kinderen; het is niet zo'n belangrijk onderwerp in onze moderne, westerse wereld.
Ik begrijp uit de geschiedenisboekjes dat ouders vroeger voor hun kinderen spaarden. Dat is voor een groot deel passe. Ouders incasseren nu de overwaarde op hun huis en gaan cruisen. Ze hebben immers hard voor hun geld gewerkt (dat denken ze althans; overwaarde is "gratis" geld waar een ander voor heeft gewerkt).
De nadruk op gezin en gemeenschap is een Bijbels gegeven (draagt elkanders lasten). Individualisatie is een veel minder sterk gegeven in de Bijbel (ieder zal zijn eigen vrachtje dragen). Hoe dan ook lijkt het collectief belangrijker. Stammen en volken worden afgerekend en aangesproken op de misstappen van individuele leden. In je eentje stelde je niet veel voor. Waar je vandaan kwam en van afstamde des te meer. In Islamitische landen moet ik bij de aanvraag van mijn visum meestal de voor en achternaam van mijn vader invullen. Niet dat men daar iets mee doet maar het geeft aan dat in die cultuur je komaf wel degelijk een rol speelt.
Mijn ervaring in India is dat huwbare kandidaten hopen dat men door een huwelijk in een kring van meer invloed of welvaart terechtkomt. Dat geeft vastigheid, zekerheid, stabiliteit en zelfs eer. Eigen kracht is collectieve kracht.
Niet bij ons. Eigen kracht; "kijk, helemaal zelf gedaan" wordt als een groot goed gewaardeerd.
Tegen Abram zouden we zeggen: "Joh, man, zeur toch niet zo. Geen kinderen hebben heeft ook z'n voordelen. Nu ben je lekker vrij en kun je doen en laten wat je wil. Lekker toch. Kop op man, incasseren en genieten."
Die paar verhalen over Abram laten iets zijn van zijn grootsheid en geloof. Het ging niet om hem. Hij keek verder dan z'n neus lang was. Wilde afhankelijk van God zijn en vertrouwt God ook. Dat laatste wordt hem aangerekend als rechtvaardigheid. Verder kijken dan je eigen hachje is onderdeel van Gods ontwerp voor ons. Zelfgerichtheid en narcisme komen in Zijn rijk niet voor. En dat geeft hoop.

Vandaag weer verder met de vergadering van de Member Care Working Group. Voorzitten is niet mijn grootste gave. Teveel laissez fair. Iedereen wordt gehoord en doet mee. Na een dag inventariseren, nu een dag besluiten nemen die ertoe bij gaan dragen dat Member Care nog meer op de OM kaart komt te staan.

14 april 2010

Eindeloos uitzicht

Lees onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief.

Omdat de vergaderruimtes in de OM kantoren bezet zijn door andere vergadertijgers, is mijn Member care Working Group uitgeweken naar Gretna Green, in Schotland. Dat is niet zo heel erg. We vergaderen in een supergrote serre met eindeloos uitzicht over , heuvels, velden en de zeedelta. Nu maar hopen dat onze vergaderingen, die tot vrijdag twaalf uur duren, interessant genoeg zijn en tot concentratie en participatie uitnodigen. Ik zie het al voor me dat de werkgroepleden niet langer naar het scherm of whiteboard kijken maar met open mond naar buiten zitten te staren.
Ondertussen is Abram weg uit Egypte en zit nu in de Negev woestijn (genesis 13). Dat is een interessante zand- en stenenbak. Jaren geleden sprak ik op een OM retraite die in de Negev woestijn werd gehouden. Met z'n allen een paar dagen in een hele grote tent. Verder alleen maar zand, stenen, warmte en stilte. Volgende week spreek ik weer op de teamretraite van OM Israël. Dit keer niet in de zandbak maar in het klooster (in) Abu Gosh.

13 april 2010

Knappe Sara

Lee onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief.

Het is toch wat; heb je net in vertrouwen en geloof je boeltje gepakt omdat God je voorspoed, zegen, stamvaderschap en wat dies meer zij heeft belooft en je verzint een leugen omdat je bang bent het loodje te leggen; omdat Sara een nogal knappe vrouw is (althans, dat vindt Abram), is er een kans dat Abram, als sta in de weg tussen Sara en een potentiële hebberige machtige man of anders invloedrijke persoon, wordt omgelegd, teneinde Sara's beschikbaarheid voor de huwelijksmarkt te bespoedigen.
Dus wordt Sara Abram's zus en wordt hij met alle egards behandeld. Als broer heb je namelijk het een en ander te zeggen over wie wel of niet in aanmerking komt voor de hand van je zuster. De Farao van Egypte is de gelukkige die Abram's "zus" toevoegt aan zij Harem en Abram wordt overladen met geschenken.
Abram gaat nog meer "domme" dingen doen. Het plaatst het geloof en vertrouwen in een realistisch perspectief. Abram werd niet omgeven door een aureool van heiligheid. Hij was ook maar een mens en verzon tegen beter weten in een list om zijn levenskansen te vergroten.
Neem ik hem dat kwalijk? Wat zou ik hem hebben geadviseerd in zijn dilemma? Het is altijd makkelijker praten als je het hele verhaal hebt. Maar wat doe je als het verhaal nog moet worden geschreven? De lijn tussen vertrouwen en "zelf doen" is niet altijd even helder. Vertrouwen op God kan ook verworden tot een berusten in het lot, alsof het niet uitmaakt wat we wel of niet zelf ondernemen.
Abram wordt er niet op afgerekend maar brengt wel onheil over Farao, die z'n vrouw heeft ingepikt. De pest breekt uit; anderen boeten voor Abram's ongeloof en hij wordt, herenigd met Sara, onder politiebegeleiding het land uitgezet.
Ik moet even hard nadenken of er onder mijn bloglezers mensen zijn die lijden onder de gevolgen van gebrek aan vertrouwen van mijn kant. Dat is niet zo makkelijk te bepalen. Maar als er lezers zijn die vinden dat tegenspoed hen heeft getroffen als gevolg van mijn gebrek aan vertrouwen, hoor ik het graag. Ik hoop wel dat ik de kamelen, slaven, schapen, ezels, vee en slaven en slavinnen mag houden (ja, het leverde Abram ook wel wat op).

12 april 2010

11 april 2010

Stappen zetten in het onzekere

Lees hier onze Engelse of Nederlandse nieuwsbrief. Vers van de digitale pers!

Abram wordt alom geprezen vanwege zijn gehoorzaamheid aan God. In Genesis 12 lezen we over het vooruitzicht dat God hem geeft: voorspoed, stamvader van een groot volk, eerbied en zegen zullen zijn deel zijn. Hij hoefde alleen maar de eerste stap te zetten; God zou hem vervolgens verder leiden.
Het is een belangrijk verhaal omdat we nu al weten (we kennen het hele verhaal immers) dat de weg naar stamvaderschap, voorspoed, zegen en eerbied niet over rozen zou gaan. Abram zou vele hindernissen tegenkomen en uitdagingen aan moeten gaan, die zijn geloof en vertrouwen danig beproefden. Het verhaal is daarmee een archetype van de weg die God met de mens wil gaan. De essentie van de aanvang van de reis is dat Abram besloot om z'n boeltje bij elkaar te pakken en in gehoorzaamheid te gaan. Pas na de eerste stap zou de volgende te zetten stap duidelijk worden. Niet eerder.
De weg die God met zijn kinderen gaat is er een van diep geloof, geluk, plezier en voldoening maar ook van verdriet, ziekte, afscheid en twijfel. Het hoort er allemaal bij. Op die reis is uitzicht van groot belang en dat hebben we in Christus. Uitzicht op het eeuwige. Uitzicht op die dag van volmaakte en blijvende verandering. Uitzicht op het moment dat we Hem zullen zien zoals Hij is! Ik ga daar graag voor! Het is dubbel en dwars alle moeite waard.

Een wel zeer romantische, westerse en arische voorstelling van
het vertrek van Abram uit Haran van József Molnár (1880)

09 april 2010

Taal, verwarring en verspreiding

Het verhaal van Babel kent een interessante parallel in het Nieuwe Testament. Op de pinksterdag horen de aanwezigen in Jeruzalem de discipelen in hun eigen taal spreken. De drieduizend mensen die zich op het horen van het Goede Nieuws zich bij de discipelen aansloten keerden kort daarop terug naar hun eigen landen en stammen waar ze dat Goede Nieuws in hun eigen taal konden doorvertellen. De boodschap van het Evangelie is voor iedereen en taal mag geen barrière zijn om die boodschap te horen en te begrijpen. God grijpt bovennatuurlijk in en de boodschap is helder: het verzoenend en verlossende werk van Christus brengt de mens weer samen, barrières worden geslecht en eenheid is mogelijk.
De discipelen hadden de opdracht gekregen om discipelen te maken van alle volken. In eerste instantie bouwen ook zij "een stad." De eerste gemeente blijft in Jeruzalem en klontert samen. De enige verspreiding die plaatsvindt is plaatselijk. Een drama, de steniging van Stefanus, is de aanleiding om de eerste groep gelovigen over de aarde te verspreiden; God wil gezien en gehoord worden tot in de verste uithoek van zijn schepping.
De "taal" van het Evangelie is universeel: relevant voor alle taalgroepen en culturen. De verspreiding gaat cultuurchristendom tegen. Dit ontstaat waar christenen besluiten om zich ergens te vestigen en sterke "steden" te bouwen. Waar grote groepen christenen samenklonteren dreigt het gevaar dat men zelfgenoegzaam wordt en vooral met zichzelf bezig is. Tienden worden geclaimd (als het om geld gaat grijpt men maar al te graag terug op de OT wetten en voorschriften) en ingezet voor zelfhandhaving in plaats van deze te investeren in verspreiding. Maar al te gemakkelijk wordt voorbijgegaan aan het wonder van pinksteren waar de Geest talen, culturen en mensen verzoend en verenigd. Dat moet toch iedereen horen en weten!
Heeft God de gemeente bedoeld om sterk te zijn en "het" allemaal voor elkaar te hebben? Ik geloof dat iedere gemeente in een staat van verwarring moet zijn, voortdurend in beweging, anticiperend op de beweging van de Geest, de wereld besmettend met het liefdesvirus! Te midden van die verwarring ("Ze hebben teveel gedronken," Hand. 2:13) bindt Gods Geest ons samen; Hij spreekt alle talen. Ze komen uit Hem voort (Gen. 11:9) en komen bij Hem terug (Hand. 2:11).

08 april 2010

Viertje

Het is weer zo'n week die bol staat van pijnstillers en hangen. Op een schaal van 0-10 geef ik mezelf een vier+. Wat triggered het? Na meer dan dertig jaar ervaring, onthouding van potentiële triggers is het antwoord net zo helder als de binnenkant van een rioolbuis bij slecht licht.
Tot zover m'n paar regeltjes van gemopper over m'n gebrek aan welbevinden.
Tegelijk heb ik me bezig gehouden met Noach (na de vloed) en de bouw van Babel. Dat laatste verhaal (Genesis 11) is uitermate intrigerend. Taal maakte de mensen sterk, gaf hen een gevoel van onoverwinnelijkheid en dat werd gevierd door een stad te bouwen met daarin de grootste wolkenkrabber. Nu was een wolkenkrabber in die tijd al gauw hoog en veel competitie was er niet. Met de technologie en inzichten van die tijd kan die toren nooit echt tot aan de wolken hebben gereikt, op die paar dagen in het jaar na dat het mistig was.
Maar het ging eigenlijk helemaal niet om die toren, hoewel die er meestal wel wordt uitgelicht. Het ging erom dat de mens, door een stad te bouwen en zich daarin opsloot, de opdracht om de aarde te bevolken, naast zich neerlegde.
De door God geïnitieerde verwarring had tot gevolg dat clubjes die dezelfde taal spraken zich elders gingen vestigen.
Het verhaal blijft echter intrigeren, temeer daar we God in de Bijbel leren kennen als een "eenheidsbevorderaar" en zeker niet als iemand die doelbewust verwarring sticht maar eerder als fan van vrede en heldere communicatie.
Tekstueel is er veel over te zeggen; de auteur schreef niet zomaar een stukje geschiedenis. Er zitten knappe literaire constructies in, bijvoorbeeld de antithetische structuur die je veel in de Bijbel tegenkomt (maar in onze vertalingen minder zichtbaar is, of bijna verloren gaat) in de verzen 11:1-9. Hieruit blijkt dat het meer is dan geschiedenis. De auteur was ook nog eens een knappe taalkunstenaar.


06 april 2010

Vrede, Vrijheid en het Koninkrijk

Over twee weken gaan Martha en ik een paar dagen naar het Midden Oosten om een aantal keer te spreken voor een groep gelovigen die in de regio werken. Het idee is om een aantal studies te doen over Jesaja 52 en daar ben ik momenteel mee aan het stoeien. Er worden machtige, triomfantelijke beelden en grote woorden gebruikt die in schril contrast staan met de werkelijkheid van het heden; superlatieven die het Joodse volk als een magneet vooruit blijven trekken. Vallen, opstaan en weer doorgaan: "Puinhopen van Jeruzalem, barst in juichkreten uit!" Waarom zouden puinhopen juichen? Omdat de Heer heeft getroost, vrijgekocht en zijn macht en bevrijding heeft getoond.
De tijd wordt samengepakt in dit hoofdstuk. Het lijkt te slaan op een gebeurtenis maar het is universeel. Egypte, Assur en Babel worden in een zin genoemd terwijl er in werkelijkheid een eeuwenlange geschiedenis tussen deze gebeurtenissen ligt.
Als een vogel vliegen we over het plaatje en zien dat het niet om een geïsoleerde gebeurtenis gaat. Het gaat om Gods hand door de geschiedenis heen en omdat deze hierin zo zichtbaar, haast tastbaar is, is er een levende, krachtige hoop voor de toekomst.
De bode die een boodschap van vrede en de vrijheid komt brengen, stemt de mensen blij, doen de wachters op de muren en de puinhopen van Jeruzalem in gejuich losbarsten.
Ik kan u vertellen, geachte bloglezer, dat dit momenteel niet het geval is. Dergelijke bodes worden over het algemeen uitgespuugd.
Vrede en vrijheid kunnen alleen binnen Gods oorspronkelijke ontwerp voor de mens worden gerealiseerd. En dan kun je niet om Christus heen, voor velen nog steeds een steen des aanstoots. De prijs die vrede en vrijheid vraagt, is voor velen te hoog. Het kost teveel om het eigen gelijk op te geven; te erkennen dat Hij gelijk heeft.
Maar waar dat gebeurd lijkt het wel alsof zelfs de straatstenen er anders uitzien en God loven!

04 april 2010

Helemaal droog

".. was de aarde helemaal droog" (Genesis 8:14).
Een nieuw begin. De herinnering aan het oude bestaat alleen nog maar in het geheugen van Noach en zijn gezin. Wat ga je doen met een nieuwe, lege wereld voor je? Wat een geweldige kans is het als je als het ware helemaal opnieuw kunt beginnen. Noach hoefde zich niet druk te maken over vragen zoals waar hij een bankrekening zou openen, welke auto hij zou gaan kopen, waar hij z'n hypotheek en een all-in abonnement (bellen, internet en tv) zou afsluiten en of z'n spaargeld er nog wel was. Geen file's meer, geen geweld meer (hij kon de voordeur en achterdeur vanaf nu weer gewoon openlaten), geen burenruzie's meer, geen promotie op het werk en ga zo maar door.
Na stille zaterdag volgt de opstanding. De opstanding van Jezus is Goed Nieuws. Een nieuw leven is mogelijk! Alles is vanaf dit moment anders. God's verlangen om de mens weer dicht bij zich te hebben, is mogelijk geworden. Het leven met Christus wordt niet voor niets "Nieuw Leven" genoemd; het oude is voorbijgegaan. Dat oude dragen we mee in onze herinneringen en heeft het potentieel om ons weer helemaal terug te zuigen maar heeft tegelijkertijd het gezag over ons verloren; verdronken en begraven!
Leven vanuit de opstanding is het mooiste dat mij is overkomen. De spanning die de werkelijkheid van het opstandingsleven enerzijds en ons bestaan in de wereld anderzijds voel ik iedere dag.
Maar de kracht van de opstanding is sterker dan de zuigkracht van het oude. Het oude zit in de prullenbak op mijn desktop; reeds verwijderd maar nog wel ruimte innemend op de harde schijf van het leven. Nu mag ik uitzien naar de dag, die komen gaat, dat de prullenbak permanent wordt geleegd.
Jezus is opgestaan. Hij leeft! En ik leef met, en door Hem.

"Toen bouwde Noach een altaar voor de Heer, deed een keus uit de reide dieren en bracht op het altaar een offer" (Gen. 8:20).

p.s. De oorsprong van deze illustratie heb ik niet kunnen achterhalen.

03 april 2010

Verborgen in de dood

Op een haar na had het boek geen vervolg gekregen. Stel je voor dat Noach, zijn gezinnetje en de dieren niet behouden waren gebleven? Dan was het eerste boek tevens het laatste geweest.
Zelfs in Gods oordeel is het verlangen naar leven, zichzelf terug te zien in Zijn schepping, verborgen. Hij heeft zijn plan om het laatste hoofdstuk te gaan schrijven nog maar net gemaakt of het zaadje van een vervolg wordt tot leven gewekt. Nog voordat het oordeel wordt uitgevoerd is er al een plan om nieuw leven te scheppen: "Zo kan elk dier zich weer voortplanten en verspreiden over de aarde" (Genesis 7:3).

Vandaag is het stille zaterdag. Jezus is dood. Zijn volgelingen verslagen, verdrietig en zonder uitzicht. Is het verhaal uit?
De dood is bezig om iets tegen Jezus te vinden dat haar het recht geeft om Hem in haar onherroepelijke klauwen vast te houden. Het verhaal van Jezus leven wordt minutieus uitgeplozen. De dood wordt zenuwachtig. Tot nu toe heeft ze niets kunnen vinden dat ook maar enigszins als aanklacht tegen Hem kan worden gebruikt. Terwijl de wereld wacht wordt de dood wanhopiger. Het kan zijn dat ze Hem moet laten gaan. Morgen is het Pasen; is dit gepland, of wat?
Men had het kunnen weten. In de onzichtbare en in de zichtbare wereld. God had het Leven al zo lang geleden en bij herhaling aangekondigd. Maar het leek te onwaarschijnlijk, te mooi om waar te zijn. In het sterven van Jezus lag reeds het leven besloten. Morgen zullen we weten of het is gelukt.

01 april 2010

Ode aan de Solanum tuberosum

Gisteren heb ik Martha op de Fyra naar Amsterdam gezet en van daar is ze naar Barcelona gereisd om een week met Moniek en Roger door te brengen. Nu moet ik nadenken over wat ik wil eten. Dat worden vooral eenpansmaaltijden. Vanavond spaghetti met Jori en Bart die bij me komen eten. Ik zou ook Solanum tuberosa kunnen schillen maar dat doe ik liever niet. Het klink ongeloofwaardig maar ik ben allergisch voor wat men in de volksmond ook wel (rauwe) aardappels noemt. Als ik ze onder water schil, waardoor de vrijkomende vochtdeeltjes niet in de lucht komen, is er niets aan de hand. Maar dat schilt nogal vervelend, zo met twee handen in een teil met water dus laat ik ze bij voorkeur liggen waar ze liggen, bovenaan de keldertrap.
De aardappel, je staat er nauwelijks bij stil maar de Nederlanders eten ze officieel pas sinds 1727, toen de aardappel voor het eerst in Friesland als voedsel werd erkend.
Dat betekent dat mijn voorvader (7 generaties terug) Kornelis Kornelisse den Ouden (gedoopt 23-7-1719, overleden voor 1776) toen hij een jaar of acht, negen was waarschijnlijk voor het eerste aardappels at. De opa van deze beste man, Pieter Pieterszoon den Ouden, die meester-broodbakker was en omstreeks 1653 werd geboren, heeft waarschijnlijk nooit aardappels gegeten. Dat is bizar. Nog geen tien generaties terug at men geen aardappels! Al die voorvaderen, die in het dorpje Nieuw Lekkerland werden geboren, daar hun leven doorbrachten, stierven en werden begraven, moesten tot na 1727, leven zonder aardappels. Misschien we later want het is namelijk nog maar de vraag hoe lang het duurde voordat het geheim van de aardappel vanuit Friesland naar Zuid Holland afzakte. Wat wel moois is dat al die mensen van voor 1727 niet wisten of ze wel of niet allergische waren voor aardappelen. Hieronder een portret: